Cùng với cả nước, Phú Yên đang có những bước triển khai kế hoạch chiến dịch tiêm vắc xin sởi - rubella trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Báo Phú Yên có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Hùng, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, về vấn đề này.
* Ông có thể cho biết sự cần thiết của việc tiêm vắc xin sởi - rubella (mở rộng) mà Bộ Y tế đã triển khai?
- Về bệnh sởi, từ cuối năm 2013 đến tháng 5/2014 cả nước có 5.005 ca sởi xác định trong số 19.739 trường hợp sốt phát ban nghi sởi tại 62/63 tỉnh, thành phố. Riêng tỉnh Phú Yên tính từ đầu năm đến tháng 8/2014 có 160 ca sốt phát ban nghi sởi, trong đó xét nghiệm xác định mắc sởi là 50 ca (8/9 huyện, thị xã, thành phố có ca mắc sởi). Với bệnh rubella, có thể gây ra sẩy thai, thai chết lưu, hội chứng rubella bẩm sinh (CRS) và nhiễm rubella bẩm sinh. Hàng năm, Việt Nam có từ 1.267 đến 6.145 ca mắc CRS, là nước có số trẻ mắc bệnh này cao nhất trong khu vực Tây Thái Bình Dương, chiếm 1/3 tổng số ca của khu vực, riêng năm 2005 đã xảy ra dịch có quy mô lớn với trên 11.000 ca mắc.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo đối với các quốc gia có tỉ lệ tiêm vắc xin sởi mũi 1 từ 80% trở lên nên sử dụng vắc xin phối hợp sởi - rubella (mở rộng) để đồng thời khống chế rubella, sởi và tăng cường hiệu quả của công tác tiêm chủng.
Quyết định số 1878/QĐ-BYT ngày 28/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc phê duyệt “Kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm vắc xin sởi - rubella (mở rộng) trong tiêm chủng mở rộng” với mục tiêu chung là giảm tỉ lệ mắc các bệnh sởi, rubella, giảm gánh nặng bệnh tật của hội chứng rubella bẩm sinh, góp phần nâng cao thể chất của trẻ em Việt Nam, đóng góp cho việc thực hiện thành công các mục tiêu của dự án Tiêm chủng mở rộng thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia y tế giai đoạn 2012-2015.
Với sự hỗ trợ của Liên minh toàn cầu về vắc xin tiêm chủng (GAVI), được sự đồng ý của Chính phủ, trong năm 2014-2015 tất cả trẻ từ 1 tuổi đến 14 tuổi trong toàn quốc được tiêm 1 mũi vắc xin sởi - rubella miễn phí trong chiến dịch tại các điểm tiêm chủng trong trường học hoặc trạm y tế xã/ phường, đạt được mục tiêu trên 95% trẻ từ 1 đến 14 tuổi được tiêm vắc xin sởi - rubella.
* Thưa ông, đâu là lợi ích của tiêm vắc xin sởi - rubella trong tiêm chủng mở rộng?
- Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm do vi rút sởi gây ra, bệnh rất dễ lây và gây thành dịch. Mọi trẻ em chưa có miễn dịch phòng bệnh sởi đều có thể mắc bệnh. Bệnh có thể gây nên các biến chứng như viêm phổi, viêm não, tiêu chảy, suy dinh dưỡng, mù lòa thậm chí có thể tử vong. Qua nhiều năm triển khai tiêm chủng vắc xin sởi trong tiêm chủng mở rộng, tỉ lệ mắc bệnh sởi đã giảm rõ rệt. Tuy nhiên, bệnh sởi vẫn có nguy cơ bùng phát thành dịch nếu không duy trì tỉ lệ tiêm chủng cao trong cộng đồng.
Bệnh rubella là bệnh truyền nhiễm do vi rút rubella gây ra. Bệnh rubella ở trẻ em thường nhẹ, ít biến chứng. Tuy nhiên, nếu phụ nữ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây ra sẩy thai, thai chết lưu, đẻ non, trẻ sinh ra có thể mắc hội chứng rubella bẩm sinh (bao gồm các dị tật tim, đục thủy tinh thể, điếc bẩm sinh, chậm phát triển... thậm chí đa dị tật). Trẻ bị hội chứng rubella bẩm sinh sẽ là gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Bệnh sởi và rubella không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tiêm vắc xin sởi - rubella là cách tốt nhất để chủ động phòng bệnh sởi, rubella.
* Tại Phú Yên, việc thực hiện tiêm vắc xin sởi - rubella (mở rộng) đã được triển khai như thế nào?
- Đã thành lập ban chỉ đạo các tuyến tỉnh, huyện, xã; tổ chức hội nghị triển khai chiến dịch, hướng dẫn lập kế hoạch; tập huấn; tuyên truyền trước chiến dịch bằng các kênh và phương tiện truyền thông đa dạng đối với từng nhóm đối tượng đích theo điều kiện địa phương. Mục đích cơ bản của hoạt động truyền thông là đảm bảo các đối tượng tham gia liên quan và cộng đồng xã hội có hiểu biết cụ thể và rõ ràng về chiến dịch tiêm vắc xin sởi - rubella, đặc biệt là sự nguy hiểm của bệnh sởi và rubella đối với sức khỏe và sự sống của trẻ em và cộng đồng; các thông tin về vắc xin, đối tượng tiêm và lợi ích của tiêm vắc xin sởi - rubella; địa điểm và ngày giờ chiến dịch được tổ chức ở địa phương.
Lễ phát động chiến dịch sẽ được tổ chức tại phường 9, TP Tuy Hòa vào ngày 18/9/2014. Triển khai đồng loạt chiến dịch tiêm vắc xin sởi - rubella đợt 1 trên địa bàn toàn tỉnh vào ngày 18/9/2014 cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi. Đợt 2 tiêm cho trẻ từ 6 đến 10 tuổi vào tháng 11,12/2014; đợt 3 tiêm cho trẻ từ 11 đến 14 tuổi vào tháng 2/2015. Đối tượng được tiêm vắc xin sởi - rubella toàn tỉnh là 238.115 trẻ (TP Tuy Hòa: 41.277, huyện Phú Hòa: 23.662, huyện Đông Hòa: 33.078, huyện Tây Hòa: 34.312, huyện Tuy An: 29.820, TX Sông Cầu: 29.464, huyện Đồng Xuân: 17.374, huyện Sơn Hòa: 14.228, huyện Sông Hinh: 14.900), kinh phí cho toàn chiến dịch tại Phú Yên hơn 1.818 tỉ đồng. Do 3 huyện miền núi, địa bàn đi lại khó khăn, cách trở, một số xã đối tượng ít, nên chỉ tập trung mọi nguồn lực để triển khai trong 1 đợt chiến dịch cho trẻ từ 1 đến 14 tuổi, theo địa bàn xã khó khăn, bằng hình thức cuốn chiếu. Các xã, phường còn lại triển khai tiêm vắc xin sởi - rubella cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi trong đợt 1 vào tháng 9-10/2014.
* Vấn đề đảm bảo chất lượng vắc xin cần thực hiện như thế nào, thưa ông?
- Vắc xin sởi - rubella được kiểm định trước khi đưa vào tiêm chủng. Số buổi tiêm chủng tại mỗi điểm tiêm chủng phụ thuộc vào số trẻ trên địa bàn. Thực hiện buổi tiêm chủng theo đúng quy định tại Thông tư số 12/2014/TT-BYT ngày 20/3/2014 của Bộ Y tế về việc hướng dẫn quản lý sử dụng vắc xin trong tiêm chủng. Ngành Y tế tỉnh đã thành lập các đội cấp cứu lưu động tại các điểm tiêm chủng để xử trí kịp thời các trường hợp tai biến nặng sau tiêm chủng; đồng thời tổ chức giám sát chặt chẽ, giải quyết kịp thời những tình huống phản ứng sau tiêm chủng.
* Xin cảm ơn ông!
VŨ HOÀNG (thực hiện)
