Nhiều phụ huynh quan tâm đến bệnh sởi và có những vấn đề thắc mắc cần trao đổi để được bác sĩ trả lời.

Bộ Y tế vừa yêu cầu các địa phương đẩy mạnh công tác phòng, chống dịch sởi và triển khai kế hoạch tiêm vắc xin phòng, chống dịch sởi và tiêm vét vắc xin sởi. Theo đó, các sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải có trách nhiệm tổ chức tiêm vắc xin sởi, hàng ngày cập nhật tỉ lệ tiêm chủng; địa bàn có tỉ lệ tiêm chủng thấp phải tăng cường tổ chức thêm các điểm, tăng số buổi tiêm, bảo đảm hết tháng 4/2014, cả nước đạt tỉ lệ tiêm chủng trên 95%.

* Bệnh sởi đang bùng phát và diễn biến phức tạp. Vậy cần làm gì để phòng tránh bệnh? Khi có dấu hiệu nhiễm bệnh cần làm gì?

- Để phòng bệnh sởi thì tiêm vắc xin là biện pháp tốt nhất. Khi trẻ có dấu hiệu bị bệnh, phụ huynh cần cho trẻ nghỉ học, không cho tiếp xúc với các trẻ khác và cần đưa trẻ đến y tế cơ sở để được khám và hướng dẫn, tránh việc đưa trẻ thẳng lên các bệnh viện tuyến trên gây quá tải cũng như làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.

* Bé nhà tôi được 11 tháng rưỡi và mới được tiêm mũi 3 trong 1 (sởi, quai bị, rubella) lần đầu tiên trong tuần qua. Xin hỏi, thường thì sau khi tiêm bao lâu thì thuốc mới phát huy tác dụng phòng tránh? Và trong thời gian chờ thuốc phát huy tác dụng, bé có thể bị lây sởi không?

- Thông thường, sau khi tiêm vắc xin phải cần từ 2 đến 3 tuần cơ thể mới tạo đủ kháng thể bảo vệ. Trong thời gian cơ thể chưa có đủ miễn dịch bảo vệ thì vẫn có thể bị bệnh. Tuy nhiên đối với sởi, bé đã được tiêm phòng nếu có mắc bệnh thì thường chỉ bị bệnh nhẹ.

* Con tôi mới được 4 tháng tuổi. Vậy cháu phải làm sao để phòng tránh bệnh sởi?

- Bé 4 tháng tuổi có thể được miễn dịch thụ động từ mẹ nên ít có khả năng mắc sởi. Tuy nhiên, nếu trẻ nhiễm phải lượng lớn vi rút hoặc miễn dịch của mẹ yếu thì trẻ vẫn có khả năng mắc bệnh. Do chưa đến tuổi tiêm sởi theo chương trình (mũi 1 lúc 9 tháng và mũi 2 lúc 18 tháng), để phòng bệnh cần hạn chế cho bé tiếp xúc với trẻ bệnh. Nếu không chắc, có thể tiêm phòng sởi sớm cho bé (tiêm dịch vụ), nhưng đến 9 tháng bé vẫn phải được tiêm phòng sởi theo đúng lịch để đảm bảo có đủ miễn dịch.

* Con tôi đã tiêm mũi 3 trong 1 (sởi, quai bị, rubella) lúc tròn 24 tháng tuổi. Bác sĩ hẹn 4 năm sau tiêm nhắc lại. Giờ mới được 1 năm kể từ ngày tiêm mũi 1 thì tôi có phải cho con đi tiêm ngay mũi nhắc lại không? Hiện cháu bị ho và sổ mũi thì có phải chờ hết bệnh mới được tiêm không?

- Tại nơi bạn đang sinh sống nếu không có dịch sởi, bạn có thể đợi tiêm phòng theo lịch hẹn. Nếu không yên tâm, bạn có thể cho con tiêm lại mũi 2 sớm, miễn là đảm bảo cách mũi 1 ít nhất 1 tháng (loại đơn giá hoặc loại 3 trong 1 như trên). Tuy nhiên nên chờ trẻ hết sốt, sổ mũi thì mới đi tiêm chủng.

* Tôi vừa sinh con được 25 ngày, liệu tôi có thể tiêm phòng mũi sởi hoặc mũi 3 trong 1 (sởi, quai bị, rubella) để truyền miễn dịch cho con tôi qua đường sữa mẹ không vì trước khi có bầu tôi chưa tiêm và cũng không biết lúc nhỏ tôi có được tiêm không?

- Nếu bạn chưa chắc chắn về tình trạng tiêm phòng sởi của bạn và bạn chưa bị mắc sởi thì có thể đi tiêm vắc xin sởi để phòng bệnh cho bạn. Các bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn chi tiết khi đến tiêm chủng. Miễn dịch sởi từ mẹ truyền sang con chủ yếu qua con đường nhau thai khi trẻ còn trong bụng mẹ. Sữa mẹ cung cấp một số kháng thể giúp trẻ phòng các bệnh nhiễm trùng nói chung, nhưng không chắc chắn đối với sởi.

* Con tôi hiện nay 14 tháng tuổi và chưa tiêm vắc xin sởi mũi 1. Liệu bây giờ tiêm có trễ hay không? Hiệu quả của việc tiêm sởi trên 12 tháng có bị giảm hay không?

- Trường hợp con của bạn 14 tháng tuổi vẫn chưa bị mắc sởi, đó là điều may mắn. Ngay lập tức bạn phải cho con đi tiêm phòng sởi mũi 1, hiệu quả vẫn tốt.

* Con trai tôi 3 tuổi, cháu đã tiêm phòng 2 mũi sởi, trong đó có 1 mũi 3 trong 1 (tiêm dịch vụ), thì khả năng phòng sởi có được 100% không? Tôi đang mang thai được 12 tuần, tôi đã tiêm phòng vắc xin mũi tổng hợp: sởi, quai bị, rubella cách đây 4 năm, khả năng phòng sởi của tôi trong lần mang thai này có chắc không?

- Thông thường sau khi tiêm 2 mũi vắc xin phòng sởi đúng lịch ở trẻ trên 1 tuổi thì khả năng bảo vệ đạt gần 100% và sẽ không bị mắc sởi.

Trường hợp của chị, về mặt lý thuyết nếu lần tiêm đó thành công chị đã có miễn dịch với bệnh sởi lâu dài, và cũng có thể ngừa cho con từ 6 đến 9 tháng sau sinh. Tuy nhiên không có vắc xin nào có thể đạt được 100% hiệu quả.

* Con tôi 13 tháng tuổi, khi cháu 11 tháng thì bị bệnh sởi và đã chữa khỏi. Lúc 12 tháng tuổi, tôi cho cháu chích ngừa mũi 3 trong 1 gồm quai bị, rubela, sởi. Vậy cháu có phải chích ngừa sởi nhắc lại nữa không? Và chích vào thời điểm nào?

- Về lý thuyết khi cháu đã mắc sởi là có miễn dịch rất bền vững, không bị mắc sởi lần 2. Tuy nhiên, việc chẩn đoán mắc sởi cũng có khi không chính xác vì có rất nhiều các loại sốt phát ban do các nguyên nhân khác chẩn đoán nhầm với sởi.

Cháu cũng đã được chích ngừa sởi (trong mũi 3 trong 1) nên có thể tiêm nhắc lại theo lịch hẹn của điểm tiêm.

* Tôi năm nay 28 tuổi, chưa tiêm phòng sởi. Vậy tôi có đi tiêm phòng sởi được không?

- Người lớn chưa được tiêm chủng và cũng không chắc đã bị bệnh sởi thì vẫn cần tiêm vắc xin sởi để phòng bệnh.

BS ĐOÀN VĂN HẢI