Bắt đầu từ năm 2014, Phú Yên áp dụng phác đồ điều trị 6 tháng cho bệnh nhân mắc lao thay cho phác đồ điều trị 8 tháng. Báo Phú Yên có cuộc phỏng vấn bác sĩ Hoàng Khắc Linh, Trưởng trạm Lao Phú Yên về vấn đề này.
Kể từ năm 2014, bệnh nhân lao sẽ được điều trị theo phác đồ mới - Ảnh: V.HOÀNG
* Bác sĩ có thể cho biết lợi ích của việc điều trị lao 6 tháng?
- Phác đồ điều trị cho bệnh nhân lao sẽ rút xuống từ 8 tháng (2 tháng tấn công, 6 tháng duy trì) như trước đây còn 6 tháng (2 tháng tấn công, 4 tháng duy trì). Những lợi ích của hóa trị liệu ngắn ngày rất rõ: lượng thuốc dùng ít hơn và thời gian điều trị ngắn lại và việc hợp tác điều trị giữa người bệnh và thầy thuốc sẽ tốt hơn rất nhiều. Ngoài ra còn có nhiều lợi ích khác nữa như ít nguy cơ nhiễm độc thuốc mạn tính và giảm gánh nặng về ngân sách, cơ sở điều trị hay nhân viên y tế. Một khi hóa trị liệu ngắn ngày được triển khai rộng khắp thì chắc chắn mang lại lợi ích cho bệnh nhân lao và cải thiện được tình hình bệnh lao.
Theo kết quả nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, ưu thế vượt trội trong điều trị bệnh nhân lao mới theo phác đồ 6 tháng. Trong một nghiên cứu đánh giá hiệu quả của các phác đồ điều trị cho thấy nếu chỉ sử dụng Rifampicin trong 2 tháng đầu có kết quả điều trị không tốt bằng phác đồ điều trị có sử dụng Rifampicin trong 6 tháng.
Trung Quốc là 1 trong 22 quốc gia có tỉ lệ bệnh lao cao nhất thế giới, trong nhiều năm qua đã tiến hành 32 nghiên cứu thuần tập với 5.208 bệnh nhân. Kết quả cho thấy nguy cơ của việc tái phát khi dùng phác đồ điều trị lao 6 tháng có thuốc Rifampicin trung bình dưới 5% không kể đến liều dùng, có thể dùng hàng ngày hay ngắt quãng. Sử dụng phác đồ điều trị lao 6 tháng cho thấy tỉ lệ thất bại, tái phát thấp hơn và tỉ lệ điều trị khỏi cao hơn phác đồ 8 tháng. Cho đến nay, hầu hết các nước trên thế giới đều sử dụng phác đồ điều trị lao 6 tháng.
* Kết quả của việc triển khai phác đồ điều trị lao 6 tháng thí điểm trong thời gian qua như thế nào, thưa bác sĩ?
- Từ tháng 7/2009, Chương trình chống lao quốc gia (CTCLQG) đã tiến hành triển khai thí điểm phác đồ điều trị 6 tháng tại tỉnh Hà Nam, Nam Định và Hải Dương. CTCLQG cũng đã triển khai nghiên cứu, đánh giá kết quả điều trị bệnh nhân lao phổi mới bằng phác đồ 6 tháng trên toàn bộ bệnh nhân lao phổi AFB dương tính từ tháng 7/2009 đến 6/2011 tại 3 tỉnh này. Kết quả, bệnh nhân lao phổi AFB dương tính mới được điều trị bằng phác đồ 6 tháng có tỉ lệ khỏi cao, tỉ lệ chết và thất bại, bỏ trị ở mức thấp. So với kết quả điều trị của bệnh nhân lao phổi AFB dương tính mới của các tỉnh khác trên toàn quốc, tỉ lệ khỏi của phác đồ điều trị 6 tháng cao hơn (92,5% so với 90,8%), tỉ lệ chết thấp hơn (1,9% so với 2,8%); tỉ lệ thất bại thấp hơn (0,5% so với 1,2%) và tỉ lệ chuyển cao hơn (2,4% so với 1,7%).
* Theo bác sĩ, những khó khăn khi triển khai phác đồ điều trị lao 6 tháng là gì?
- Việt Nam là nước đứng thứ 12 trong 22 nước có tỉ lệ bệnh lao cao nhất thế giới, đã có CTCLQG hoàn thiện về công tác tổ chức, chiến lược điều trị hóa trị ngắn ngày có kiểm soát (DOTS) bao phủ 100% dân số trên toàn quốc và cơ bản đã tổ chức quản lý điều trị tốt bệnh lao, đạt được chỉ tiêu phát hiện, điều trị bệnh lao theo tiêu chuẩn của WHO đề ra. Bên cạnh đó, CTCLQG cũng đã phát triển nhiều công cụ kiểm soát bệnh lao mới như công tác tiêm chủng BCG đạt kết quả tốt; các phương tiện xét nghiệm lao mới và hiện đại giúp việc chẩn đoán bệnh nhanh và sớm hơn; các biện pháp phòng ngừa được tăng cường, ý thức người dân cũng đã nâng cao cùng với việc triển khai các phương pháp điều trị mới.
Bên cạnh những ưu điểm của việc điều trị bệnh lao bằng phác đồ điều trị mới thì vẫn còn những khó khăn và thách thức như: phác đồ 8 tháng phổ cập, giá thành rẻ vẫn có hiệu quả trong khi đó phác đồ điều trị 6 tháng sử dụng Rifampicin cần quá trình giám sát rất chặt chẽ của các y, bác sĩ. Vì vậy, việc áp dụng triển khai điều trị phác đồ mới về bệnh lao cần sự quyết tâm cao của các y, bác sĩ và của người bệnh cũng như cộng đồng để mang lại lợi ích to lớn trong điều trị cũng như chữa khỏi bệnh cho những người mắc lao.
* Phú Yên sẽ triển khai thực hiện phác đồ điều trị lao 6 tháng như thế nào?
- Điều trị lao tích cực sẽ làm giảm nhanh tình hình bệnh lao tại địa phương. Đối với người bệnh lao, điều trị giúp họ khỏi đau, khỏi chết, được lành bệnh, khỏi xảy ra kháng thuốc; phục hồi sức lao động. Đối với cộng đồng, điều trị lao sẽ dập tắt tối đa nguồn lây cho cộng đồng. Như vậy số nguồn lây lao lưu hành, số người chết vì lao, số người bị nhiễm vi khuẩn lao mới sẽ giảm nhanh, số người mắc lao mới hàng năm sẽ giảm để dần dần tiến tới việc khống chế và thanh toán bệnh lao cho toàn xã hội.
Trong quản lý điều trị lao nói chung, đặc biệt trong quản lý điều trị lao 6 tháng, giám sát có vai trò quan trọng tác động trực tiếp đến sự thành công của chiến lược DOTS mà trong quản lý điều trị lao 6 tháng phải áp dụng trong cả liệu trình điều trị. Để triển khai thành công công thức điều trị lao 6 tháng, chúng ta phải vận hành có hiệu quả hệ thống giám sát chương trình chống lao tại các tuyến, trong đó quan trọng nhất là giám sát từ tuyến xã tới bệnh nhân.
Để kịp thời áp dụng phương pháp điều trị mới vào đầu năm 2014, trong tháng 11 này, chúng tôi sẽ tập huấn cách sử dụng thuốc cho đội ngũ thầy thuốc thuộc mạng lưới chống lao của tỉnh. Cùng với đó, chúng tôi chú trọng công tác giám sát, phát hiện và truyền thông cộng đồng. Quỹ phòng chống lao toàn cầu hỗ trợ Phú Yên 120 triệu đồng để triển khai tập huấn công tác điều trị.
* Xin cảm ơn bác sĩ!
VŨ HOÀNG (thực hiện)
