Nhiều lần nghe các ca sĩ Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển hát bài “Gởi Phú Yên” của nhạc sĩ Trần Minh (Trần Văn Minh), nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương, nhưng đến khi nghe chính anh Trần Minh hát mộc về ca khúc của mình trong buổi giao lưu giữa Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Phú Yên và Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương tại Hải Dương năm 2018, tôi mới cảm nhận hết “hồn vía” của bài hát: “…Gởi mênh mông cánh chim khát vọng, cánh chim bay trong bồi hồi xao động, về với nơi em phố biển Tuy Hòa, về với quê ta núi Nhạn, sông Đà… Về Phú Yên nghe tiếng hồn thiêng, bóng dáng tổ tiên cội nguồn trong đá, đang ngân nga bao khúc tình ca, đẹp Phú Yên quê ngoại của ta…”.

Lời ca thì thầm, nhắn nhủ mọi người hãy nhớ về nhau và thương yêu nhau nhiều hơn chứ không riêng gì tình cảm sâu nặng của tác giả dành cho Phú Yên.

Nhiều năm trước, lần đầu tiên đến thăm Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương, tôi không khỏi bất ngờ vì nơi đây có nhiều chị em trẻ trung, xinh đẹp, hiếu khách, và càng bất ngờ hơn khi nghe họa sĩ Hà Huy Chương, Chủ tịch hội giới thiệu Cơ quan Thường trực Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương có tới 9 nữ. Ngày hôm trước, Hội Văn học Nghệ thuật chiêu đãi các văn nghệ sĩ Phú Yên; ngày hôm sau, Trung tâm Văn hóa “giành” tiếp khách; rồi Sở VH-TT “lên tiếng” lưu chân người Phú Yên ở lại cho thỏa lòng mong ước. Những lần tôi gặp nhạc sĩ Trần Minh họp ở Hà Nội, anh thường to nhỏ: “Về Hải Dương mình chơi đi bạn!”. Một lần ăn sáng ở Tuy Hòa, các văn nghệ sĩ Hải Dương bảo chúng tôi nói lái nghe chơi. Tôi nói lái tới 4 chữ. Anh Minh cứ ngồi cười trừ vì không “dịch ngược” được các từ lái. Tiếc là hôm ấy không có mặt “nhà nói lái” Bùi Văn Thành!

Tôi từng đứng trước chợ Phú Yên, phố Tuy Hòa… trên đất Hải Dương mà cảm xúc dâng trào. Quê mình được lưu dấu trân trọng trên quê bạn. Bao người con của Hải Dương vì giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc mà nằm lại trên đất Phú Yên, có liệt sĩ đến bây giờ sau gần 45 năm vẫn chưa tìm được mộ phần.

Tôi nhiều lần ra Bắc, lần nào đến với Hải Dương cũng như về nhà của mình, không ngại ngần, khách sáo. Tôi cũng nhiều lần hành hương về Côn Sơn, Kiếp Bạc… nhưng vẫn chưa thỏa lòng ngưỡng vọng, nhớ mong. Mỗi lần gặp các anh Hà Huy Chương, Trịnh Ngọc Thái, Trần Văn Minh, chị Trương Thị Thương Huyền…, chúng tôi thường nhắc nhau phải tiếp tục vun đắp tình cảm keo sơn, gắn bó của hai tỉnh, giữ mãi cho đến mai sau.

Tôi có những người bạn thân thiết ở Hải Dương. Năm 1998, tôi dự Trại sáng tác văn học ở Hà Nội với nhà thơ Trần Thùy Linh (Hoài Mơ) là giáo viên, hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương, quê ở thị trấn Cẩm Giàng. Năm 2018, tôi và đoàn văn nghệ sĩ Phú Yên đến tham quan khu lưu niệm “Tự lực Văn Đoàn”, Thùy Linh nói nhỏ: “Em muốn mời anh và mọi người về nhà em chơi nhưng nhà em nhỏ quá, em không tự tin!” (khi ấy Thùy Linh chưa xây nhà mới như bây giờ). Tôi cười vì tôi cũng từng có tâm trạng giống như Thùy Linh nên đồng cảm và trân quý. Nhà thơ Hồng Cờ, hội viên lâu năm của Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương thì lần nào chúng tôi về Hải Dương, anh cũng rối rít: “Chú đưa cả đoàn về nhà anh chơi đi! Nhà anh tiện đường đến lắm!”. Tôi biết nhà anh khá xa khách sạn nơi chúng tôi ở, ấy thế, anh vẫn cưỡi xe máy đến nơi, tặng quà, nói cười vui nhộn! Còn nhà văn Trương Thị Thương Huyền, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Hải Dương thì khi biết được đoàn văn nghệ sĩ Phú Yên ra Bắc mà không về Hải Dương là nhắn tin, giận dỗi: “Giờ đây người Phú Yên đã có những người bạn mới, quên Hải Dương rồi còn đâu!”. Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên lần thứ 40, xuân Canh Tý sắp đến đây, nhà văn Thương Huyền sẽ cùng với một số nhà thơ Hải Dương vào Phú Yên để gặp lại bạn hiền. Và tháng 3/2020, triển lãm ảnh nghệ thuật của các nghệ sĩ nhiếp ảnh hai tỉnh sẽ được tổ chức tại Hải Dương để ghi dấu 60 năm thủy chung Phú Yên - Hải Dương kết nghĩa.

Những ngày trên quê hương Hải Dương, đi tham quan các danh thắng, di tích lịch sử, văn hóa, tôi thấy ấm lòng khi mọi người biết chúng tôi là người Phú Yên đều tay bắt mặt mừng. Ngược lại, những người Hải Dương đến với Phú Yên cũng được người Phú Yên quý trọng, lưu luyến. Giới văn nghệ sĩ, những người công tác trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ càng yêu quý nhau hơn.

TRẦN QUỐC CƯỠNG

Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên