Bão lũ và tình người - đó là tên gọi cuộc triển lãm ảnh của bốn nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam ở Phú Yên, được khai mạc vào đêm 12/12 tại sân vườn Khu du lịch sinh thái Thuận Thảo (TP Tuy Hòa).

Người dân đến xem triển lãm ảnh đêm 12/12   – Ảnh: LÊ BÁ DƯƠNG

 

Đúng như tên gọi, đồng thời là tiêu chí của cuộc triển lãm, tròn 100 tác phẩm ảnh của bốn nghệ sĩ nhiếp ảnh quê Phú Yên được trưng bày lần này là những khoảnh khắc thắt lòng nhất, trách nhiệm nhất của những người cầm máy khi họ vượt lũ, đội mưa, từng ngày, từng giờ “giữ lại” những hình ảnh tang thương của đồng bào mình trong trận bão số 9, số 11 và cơn lũ lịch sử, chưa từng thấy hàng trăm năm nay ở Phú Yên. Và trên sự tang tóc đau thương đến thắt lòng ấy, đã ánh lên phẩm cách người Phú Yên qua những hành động dũng cảm, xả thân cứu người của những cán bộ, chiến sĩ, của những người dân tại tâm bão, rốn lũ. Và rộng hơn là sự nỗ lực, chung tay chia sẻ nỗi đau mất mát với người vùng lũ của đồng bào chiến sĩ trong và ngoài tỉnh, thấm đậm đạo nghĩa đồng bọc, đồng bào, “lá lành đùm lá rách, lá rách ít đùm bọc lá rách nhiều”.

Triển lãm được chia thành ba mảng chủ đề: Trong cơn bão lũ, Thảm họa và Chung tay chia sẻ nỗi đau. Nhưng đậm nhất, thắt lòng nhất là hình ảnh những người chiến sĩ vượt qua biển lũ đến từng nóc nhà dân gỡ ngói cứu  từng người già, phụ nữ, trẻ em…, lần lượt đưa đến nơi an toàn; là hình ảnh về những người dân mò mẫm từng bờ tre, góc ruộng tan nát ngổn ngang để kiếm tìm từng thi thể người thân bị lũ quét cướp đi mạng sống. Kế bên là hình ảnh hàng chục cỗ quan tài kê thành hàng trên một cái gò, nơi duy nhất có thể nhận ra một cái xóm có tên xóm Trường, ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân - nơi chỉ một trận lũ quét trong đêm 2/11 đã xóa sổ hoàn toàn 52 nóc nhà và cướp đi mạng sống của 18 người… Vậy nên chỉ một xóm Trường, đã có nhiều tấm ảnh xót xa chụp những gương mặt hốc hác, vọng mong của những người kiếm tìm. Đó là những gương mặt khóc khô trong mưa của hai chị em Trương Thị Lệ Huyền và Trương Trung Hưng tại cái nền gạch vụn còn sót lại của căn nhà, nơi chỉ trong một đêm lũ quét đã cướp đi vĩnh viễn cả bố mẹ của các em. Đó là những trang nhật ký bằng ngôn ngữ ảnh ghi nối nhau đến đau đớn và xót xa.

Cũng không thể không nói về cuộc triển lãm qua  góc nhìn chuyên môn. Khi giới thiệu về cuộc triển lãm này với công chúng và bạn bè, hai trong số bốn tác giả có ảnh triển lãm lần này là nghệ sĩ Dương Thanh Xuân và nghệ sĩ Lê Ngọc Minh đều khiêm nhường, bày tỏ sự băn khoăn về “chất nghệ thuật” của bộ ảnh triển lãm. Có thể vì ngoài tư cách nghệ sĩ, Lê Ngọc Minh và Dương Thanh Xuân còn là người cầm máy với tư cách nhà báo (nghệ sĩ Lê Ngọc Minh là chuyên viên Phòng Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở thuộc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Phú Yên, nghệ sĩ Dương Thanh Xuân là nhà báo, đang công tác tại Báo Phú Yên), nên cảm nhận của người cầm máy cứ vương vất ở cái ranh giới không đáng có giữa cái gọi là “ảnh báo chí” với “ảnh nghệ thuật” vốn đang có những tranh cãi chưa có hồi kết thỏa đáng. Nhưng cũng như tác giả Nguyễn Á với bộ ảnh Họ đã sống như thế đã và đang đi vào lòng người gần đây, những tấm ảnh Bão lũ và tình người của bốn nghệ sĩ nhiếp ảnh Phú Yên (riêng tác giả Dương Thanh Xuân và Lê Ngọc Minh, mỗi người  45 tác phẩm) cho dù được in trên báo (mà người ta quen gọi là ảnh báo chí), in trong sách (sách ảnh) hay tại triển lãm (ảnh triển lãm) lúc này, đều là những tác phẩm ảnh hoàn hảo được thể hiện bằng cấp độ nghệ thuật, chuyển tải đến công chúng những thông tin đầy đủ nhất, bản chất nhất và đắt nhất về sự kiện, về cảm xúc và giá trị nhân văn của tác phẩm theo đúng tiêu chí về một tác phẩm  nghệ thuật.

Gương mặt thất thần, cạn khô nước mắt của hai chị em mất cả cha lẫn mẹ trong trận bão lũ kinh hoàng – Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN

 

Và với tiêu chí cuộc triển lãm Bão lũ và tình người, với 100 tác phẩm “thấy” được qua “cái nhìn” trực cận về cuộc sống, các nghệ sĩ nhiếp ảnh ở Phú Yên như Lê Ngọc Minh, Dương Thanh Xuân, Lê Châu Đạo, Thanh Thảo đã góp thêm một dấu hiệu mừng về sự trở lại của nhiếp ảnh, hướng những sáng tạo trong phương pháp biểu đạt cảm xúc, tư duy của người nghệ sĩ về với mạch chảy hiện thực của cuộc sống theo đúng cương lĩnh nhiệm vụ chính trị và tiêu chí hành động của người nghệ sĩ và cả với tư cách công dân.

Tại triển lãm này, với số tiền của những tấm lòng hảo tâm ủng hộ, Chi hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tại Phú Yên sẽ cùng các tổ chức kinh tế, xã hội của tỉnh, đặc biệt là Công ty cổ phần Nhóm cộng sự (PARTNERS GRUP) tại TP Hồ Chí Minh sẽ chuyển đến các gia đình nạn nhân, vào ngày 26/12.

LÊ BÁ DƯƠNG