Lôi cuốn với những tiếc mục xiếc thú, hồi hộp với màn phóng dao, ly kỳ với các tiết mục ảo thuật... Đoàn Nghệ thuật xiếc - ảo thuật Đại Dương mang đến cho khán giả những giây phút thư giãn thú vị. Khi mọi người có quá nhiều thứ để xem mà không cần phải mua vé, việc duy trì một đoàn nghệ thuật ngoài công lập quả thật không dễ dàng...
 |
|
Diễn viên Ngọc Tâm (trái) với tiết mục phóng dao - Ảnh: LÊ MINH |
DƯỚI ÁNH ĐÈN SÂN KHẤU
Đoàn Nghệ thuật xiếc - ảo thuật Đại Dương trước đây trực thuộc Cục Nghệ thuật sân khấu (cũ). Đến năm 2001, đoàn được Cục Nghệ thuật biểu diễn giới thiệu về thành lập tại Phú Yên. Đoàn hiện có 10 nghệ sĩ, diễn viên và 10 nhân viên đến từ ba miền của đất nước; Phú Yên có hai người là ảo thuật gia Hoàng Lộc, hội viên Hiệp hội Ảo thuật quốc tế Mỹ (I.B.M) và chú hề Ngọc Tâm. Bên cạnh việc biểu diễn có doanh thu, hàng năm đoàn Đại Dương biểu diễn hơn 10 suất phục vụ đồng bào vùng sâu vùng xa ở các huyện Sông Hinh, Sơn Hòa, đồng thời tham gia các hoạt động xã hội từ thiện.
Tại Liên hoan Nghệ thuật biểu diễn các đoàn ngoài công lập được tổ chức mới đây trong khuôn khổ ngày hội Văn hóa, Thể thao, du lịch các dân tộc tỉnh Phú Yên lần thứ VII, các tiết mục của Đoàn Nghệ thuật xiếc - ảo thuật Đại Dương được người xem nồng nhiệt tán thưởng. Có thể màn xiếc với một con trăn to hay màn ảo thuật Độn thổ tàng hình không còn xa lạ với khán giả màn ảnh nhỏ. Song xem tại sân khấu, khi khoảng cách giữa diễn viên với khán giả ngồi ở hàng ghế đầu chỉ hơn chục bước chân, lại là chuyện khác.
Theo ảo thuật gia Hoàng Lộc, trưởng đoàn Đại Dương, bên cạnh các tiết mục xiếc thú như chó làm toán, khỉ gánh nước giã gạo, giữ thăng bằng trên con lăn và những màn ảo thuật khéo tay mang lại bất ngờ thú vị khi giao lưu với khán giả, đoàn Đại Dương có các tiết mục “đinh” như Người bay tàng hình trong không gian (huy chương bạc Liên hoan Xiếc - ảo thuật toàn quốc năm 2006), Cô gái hóa mãng xà, Người bay trên kiếm và mới nhất là Cô gái Ma Lai. Đặc biệt, với tiết mục nuốt cùng lúc 15 thanh kiếm có chiều dài hai tấc, nghệ sĩ Hoàng Lâm của đoàn Đại Dương đã ghi tên mình vào sách Kỷ lục Guiness Việt Nam.
Người trong nghề nói rằng trong một tiết mục ảo thuật, phần “kỹ xảo” chiếm 50% hoặc hơn thế nữa. Ngoại trừ những cô bé, cậu bé đến rạp xiếc với gương mặt háo hức, chẳng ai ngây thơ đến mức tin rằng diễn viên này vừa bị cưa đôi, cô gái kia có khả năng… bay trên mũi kiếm. Thế nhưng những tiết mục ảo thuật ly kỳ bao giờ cũng lôi cuốn, từ trẻ nhỏ cho tới người lớn.
MỒ HÔI VÀ NHỮNG KỶ NIỆM
Nếu như khi ảo thuật, các nghệ sĩ, diễn viên cần phải có “kỹ xảo” dựa trên các nguyên tắc vật lý, hóa học… thì những tiết mục xiếc đòi hỏi sự kiên trì khổ luyện. Trưởng đoàn Hoàng Lộc cho biết: “Để nuốt được một thanh kiếm, Hoàng Lâm phải luyện tập rất lâu, bắt đầu từ việc nuốt một cọng rau muống, sau đó là một miếng củ cải…”. Và mặc dù đã thành thục, đã biểu diễn hàng trăm lần, nhưng chỉ sơ sẩy một chút là xuất huyết dạ dày, thậm chí còn hơn thế nữa. Tháng 2/2009, một diễn viên xiếc ở Bình Dương với thâm niên 15 năm biểu diễn màn nuốt kiếm đã bị thủng thực quản và tổn thương nặng ở cổ, sau khi nuốt một thanh kiếm dài hơn nửa mét!
Màn phóng dao cũng lấy đi của diễn viên biết bao mồ hôi. Để biểu diễn tiết mục này, người có hình thể bình thường đã phải luyện tập rất nhiều, chú hề lùn Ngọc Tâm của đoàn Đại Dương càng mất nhiều thời gian hơn.
Yêu nghề, diễn viên xiếc chấp nhận những rủi ro và cả bệnh nghề nghiệp, như diễn viên chuyên thực hiện màn múa lửa. Việc thường xuyên “ngậm” lửa đã làm hỏng dần răng; nguy cơ viêm xoang cũng không tránh khỏi, do hít phải khói.
Quanh năm cùng đoàn rong ruổi từ
Trong hành trình mang lại niềm vui cho khán giả, mỗi chặng đường xa xôi trên dặm dài đất nước đều để lại những kỷ niệm khó quên. Có một lần đoàn Đại Dương lên Mường Tè (Lai Châu) biểu diễn. Mùa đông, miền Tây Bắc rét cắt da, nhiệt độ chỉ còn 2-3 độ C. Chịu không nổi thời tiết khắc nghiệt, chú chó diễn viên lăn ra chết, con trăn thì cứng lại. Đoàn phải mua máy sưởi cho trăn. Rồi có một lần, đoàn đến một địa phương thuộc tỉnh Lâm Đồng. Lãnh đạo huyện này kiên quyết “nói không” với xiếc, trưởng đoàn phải thuyết phục mãi và viết giấy cam kết mới được biểu diễn. Thì ra trước đó có một đoàn xiếc đã đến đây, chở một chú voi đi quảng cáo khắp nơi. Khán giả mua vé vào xem, mới hay mình bị lừa, con voi đó chỉ có thể thồ hàng và ngúc ngoắc cái đuôi chứ không thể làm xiếc!
TRĂN TRỞ
Đã xa rồi thời kỳ mà trẻ con, người lớn rồng rắn xếp hàng mua vé xem xiếc. Trong thời đại bùng nổ thông tin, người ta có quá nhiều thứ để xem mà ít phải mất tiền. Thế nên sự xuất hiện của một bác voi biết giữ thăng bằng, chơi bóng, một bầy khỉ biết đạp xích lô và các chú chó biết làm toán cộng trừ cũng không gây quá nhiều chú ý như trước kia, đặc biệt là ở các thành phố, nơi người dân có quá nhiều thứ để giải trí. Vì vậy, các đoàn nghệ thuật ngoài công lập đối mặt với rất nhiều thử thách.
Mặt khác, theo nghệ sĩ Hoàng Lộc, bên cạnh những khó khăn về vận chuyển thú, nhà bạt, ở một số địa phương, thủ tục cấp giấy phép biểu diễn còn rất nhiêu khê. Trong khi tại một số thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng… thủ tục cấp giấy phép biểu diễn rất nhanh chóng và đơn giản thì ở một số địa phương, sau khi đã có giấy phép của Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch, đoàn đến Phòng Văn hóa - Thông tin thì họ bảo phải xin ý kiến UBND huyện, công an huyện. “Có nơi, phải có 6 -7 con dấu mới diễn được. Chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng tạo điều kiện về thủ tục cấp giấy phép biểu diễn” - nghệ sĩ Hoàng Lộc nói.
*
Xem đoàn Đại Dương biểu diễn, nhìn đạo cụ, phục trang của các nghệ sĩ, diễn viên, tôi hiểu rằng việc duy trì hoạt động của một đoàn nghệ thuật ngoài công lập trong thời buổi này hoàn toàn không dễ dàng. Đổ mồ hôi trên sàn tập, chịu thiệt thòi và cả những mất mát trong cuộc sống, tiếng gọi của niềm đam mê trong họ lớn biết bao!
LÂM VY
