Liên hoan Dân ca Việt Nam 2009 do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức đã khởi động vòng sơ khảo. NSƯT Trịnh Lê Văn, Trưởng ban Văn nghệ Đài Truyền hình Việt Nam, Trưởng ban Tổ chức cuộc thi, cho biết: “Mục đích chính của chúng tôi là đưa bản sắc văn hóa các dân tộc đến với công chúng, duy trì và phát triển phong trào hát dân ca ở các địa phương”.

Tiết mục Tiếng chim non (dân ca Khmer) tham dự Liên hoan dân ca 2007

 

* Để dân ca thu hút đông đảo khán giả, cần có những cách tiếp cận và thể hiện mới. Vậy điểm nhấn của liên hoan lần này là gì?

- Các cụ ngày xưa có câu “thầy đồ già, con hát trẻ”, vì thế chúng tôi rất muốn tìm những gương mặt trẻ có khả năng hát được nhiều làn điệu dân ca gốc, có phong cách hát phù hợp với dân ca gốc để họ truyền nguồn cảm hứng đến với đông đảo khán giả. Năm nay, theo quy định của ban tổ chức, các nghệ sĩ tham gia liên hoan phải trong độ tuổi từ 18-25, đang hoạt động tại các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp hoặc bán chuyên nghiệp (trừ các nghệ sĩ chuyên nghiệp đã có danh hiệu NSƯT hoặc NSND). Yêu cầu của chúng tôi là các thí sinh phải có sự hiểu biết phong phú về dân ca nói chung, về đời sống văn hóa đặc trưng của những vùng, miền có các làn điệu dân ca đó. Riêng đối với nghệ nhân của các vùng miền, không giới hạn  tuổi đến 25 mà có thể lên đến 60 tuổi.

* Ban tổ chức dựa trên tiêu chí nào để lựa chọn tác phẩm tham dự liên hoan, đúng nghĩa dân ca?

- Mục đích của chúng tôi khi tổ chức liên hoan này là giới thiệu tới khán giả truyền hình cả nước một phần những giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam, mà trong đó, dân ca các dân tộc là một gia sản quý báu. Để bảo tồn bản sắc văn hóa, chúng tôi yêu cầu các thí sinh chỉ trình diễn những làn điệu dân ca nguyên gốc đặc trưng của địa phương nơi mình đang sinh sống, nhạc cụ sử dụng cũng phải là nhạc cụ dân tộc phù hợp với làn điệu dân ca đó. Việc lựa chọn các làn điệu dân ca dựa trên tiêu chí hướng tới những giá trị truyền thống của cha ông.

*  Các năm trước liên hoan được tổ chức ở 8 khu vực, năm nay chỉ còn 6. Sự rút gọn này có phải vì điều kiện kinh tế khó khăn?

- Đúng là các năm trước, liên hoan dân ca thường được tổ chức tại 8 khu vực nhưng năm thì chỉ gộp lại làm 6. Mở đầu sẽ là đêm chung kết khu vực đồng bằng và trung du Bắc Bộ, tối 5/4, tại Bắc Ninh. Tiếp đó là chung kết tại các khu vực: Cao nguyên, Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Nam Bộ và cuối cùng là khu vực vùng núi phía Bắc, dự kiến vào ngày 24/5, tất cả các đêm chung kết khu vực sẽ được tường thuật trực tiếp trên kênh VTV3. Sự rút gọn này không vì lý do kinh tế, đơn giản là biên giới văn hóa khác biên giới hành chính và chúng tôi thấy có những điểm tương đồng ở những khu vực này.

* Đâu là lý do của việc không tổ chức vòng chung kết toàn quốc trong liên hoan lần này?

- Sau hai lần tổ chức liên hoan dân ca, chúng tôi đã ngồi lại với nhau và thấy rằng đây không phải là cuộc thi để xếp hạng tìm xem dân ca vùng nào hay nhất nên không nhất thiết phải có một vòng chung kết toàn quốc. Mặc dù không có đêm chung kết toàn quốc nhưng với 6 đêm tường thuật trực tiếp ở các khu vực, khán giả cả nước sẽ vẫn được thưởng thức những nét đặc sắc nhất của văn hóa vùng miền các dân tộc Việt Nam. Ngoài ra, các tác phẩm đoạt giải cao cũng sẽ được VTV lưu lại và phát sóng để phục vụ nhu cầu của người xem.

* Liệu VTV đã nghĩ đến một kế hoạch “hậu liên hoan” để phát triển dân ca ở các địa phương như mong muốn của mình?

- Một mình VTV hay bất kỳ cơ quan báo chí nào cũng không thể làm nổi việc này, nó cần đến những nỗ lực của cả xã hội. Nói riêng trong khuôn khổ liên hoan, việc tổ chức tìm kiếm, tuyển chọn các nghệ nhân cũng rất khó khăn. Nhiều người sống ở các vùng sâu, vùng xa nên việc tổ chức luyện tập, đưa đón, đi lại... phải cần có sự nhiệt tình phối hợp của các đơn vị cơ sở, có sự quan tâm, ủng hộ của lãnh đạo các địa phương. Nếu không nhận được sự quan tâm này, chắc khó có kế hoạch nào thực hiện được.

 (NLĐ)