Chuyên chú với văn chương khoảng mươi năm qua, đã có một số thành công về mảng đề tài nông thôn, nhưng trước sau Ngô Phan Lưu cũng chỉ nhận mình chỉ là một người viết a-ma-tơ, một “trai cày”. Dù thế, đến nay, Ngô Phan Lưu đã in được 2 cuốn sách riêng là tập thơ “Bếp lửa chiều đông” (Hội LHVHNT Phú Yên, 1997) và tập truyện ngắn “Người không giăng câu Kiều” (NXB Văn hoá thông tin, 2004).
ÔNG “NÔNG DÂN BẬC CAO”
Nơi Ngô Phan Lưu sinh ra và sống đến giờ là vùng quê Hoà Mỹ Đông (huyện Tây Hòa). Gốc nông dân, gia đình hiện có khoảng chục sào ruộng vì thế ông Lưu là một người làm nông có nghề, làm không thua kém ai, ông còn hay để ý, rút kinh nghiệm trong chuyện gieo gặt, biết ứng dụng khoa học kỹ thuật vào đồng ruộng... Chính vì am hiểu, gần gũi với nghề nông nên Ngô Phan Lưu có những trang văn đẫm chất đồng quê, sâu lắng ý nhị.
Nhiều người quen biết với Ngô Phan Lưu cũng ghi nhận ông là người không bao giờ bằng lòng với hoàn cảnh của mình, thế nên mới có chuyện… bá nghệ. Thời bao cấp, làm nông thu nhập ít oi, gia đình ông lại đông con, phải phụng dưỡng cha mẹ già nên tiền bạc lúc nào cũng eo hẹp. Ông kể: “Cái cẳng tui “ngứa” lắm nên siêng đi đó đi đây, thấy người ta có nghề gì mơi mới, kha khá là học theo về áp dụng ngay! Chuyện thành bại tính sau…”. Điển hình cho sự thất bại là việc ông “dụ” bà xã bán bò đầu tư mua trang thiết bị, xây sân trượt patin trong khu vườn ở Hoà Mỹ Đông. Cuối thập niên 1980 một số điểm chơi trượt patin ở thành thị thu hút rất đông thanh thiếu niên, nhưng mở sân patin ở vùng thôn quê như Hoà Mỹ là chuyện khá liều. Mà đúng là liều thật, trong lúc người dân đang còn lo sốt vó chuyện “cơm, áo, gạo, tiền” thì hơi đâu nghĩ đến chuyện bỏ tiền chơi trò trượt… té! Người đến xem đông hơn người đến chơi, “đã vậy còn dẫm nát luôn mấy vồng khoai đang ra củ”, “chủ sân patin không khá lên mà lại tạo “đồng ra, đồng vào” cho ông thầy sửa trặc vì mấy cậu thiếu niên trượt trẹo chân”.
Thất bại, ông chuyển sang nghề chụp hình, và quả thật nghề này đã giúp ông có thu nhập khá hơn. Tuy nhiên, chụp hết một cuộn phim ở quê khi đó phải nói là “chanh chua”, luôn thức khuya dậy sớm theo các đám cưới, lễ lộc. Có một chuyện cười ra nước mắt như ông từng viết “Chụp xong mấy cuộn phim màu cho một cái đám cưới, tôi hí hửng đón xe thẳng vào Nha Trang để tráng rọi; thế nhưng khi ôm đống ảnh về định giao thì cô dâu-chú rể đã… ly dị!”.
Riêng nghề thầy thuốc đông y là do “cha truyền con nối”. Cha ông có những bài gia truyền và châm cứu đã từng cứu sống được nhiều ca bệnh thập tử nhất sinh. Lớn lên, Ngô Phan Lưu theo cha học nghề thuốc, ra Hà Nội học thêm về châm cứu, rồi sau đó về quê hành nghề. Nhà báo Nguyễn Tường Văn (hiện công tác ở Đài Phát thanh Phú Yên), một bệnh nhân thường xuyên của thầy thuốc Ngô Phan Lưu, kể lại: “Mình bị bệnh tim và khớp kinh niên nhưng nhờ thầy Lưu chữa mà nay đã đỡ hẳn. Tuy nhiên, chỗ quen biết nên “chả” chẳng bao giờ lấy tiền, lắm lúc cũng ngại…”.
MỘT CÂY BÚT “NÔNG DÂN”
Sinh năm năm 1946, nay đã tròn sáu mươi nhưng vốn tính hoạt bát lại hay hài hước nên trông Ngô Phan Lưu luôn trẻ hơn tuổi thực. “Nghề của qua thì kể một lúc sao cho hết được nhưng tâm đắc và cảm thấy vừa ý nhất là nghề văn bây giờ”- ông trầm ngâm bên ly rượu trong một chiều ở quán Vườn Dừa nằm cuối mé sông Đà Rằng, thành phố Tuy Hoà. Vốn được cha mẹ cho học hành tử tế, lại ham đọc sách nên kiến thức trong ông luôn khá dồi dào; đó cũng là cái nền quý giá cho cây bút Ngô Phan Lưu “tung hoành” vững “Muốn viết văn thì không bao giờ muộn. Qua chẳng tiếc gì những năm tuổi trẻ mãi theo các nghề khác, ngược lại, nó còn tạo ra một vốn sống dày dặn để đủ sức theo nghiệp viết. Văn xuôi nó “ngốn” chi tiết ghê lắm…” – ông nói.
Có lẽ chuyên nghề văn khá muộn màng nên Ngô Phan Lưu cố tranh thủ. Mấy năm nay, truyện, thơ của ông xuất hiện rất nhiều trên báo chí trong và ngoài tỉnh. Thơ thì đã viết đến vài trăm bài, truyện ngắn thì đã dăm chục. Điều đặc biệt là đến giờ, Ngô Phan Lưu vẫn còn viết tay, nét chữ không kém phần bay bướm. Ông cũng đang dồn tiền để mua vi tính, chuyển sang… cày máy. Nhà thơ Phan Hoàng, biên tập viên tạp chí Kiến thức ngày nay (nơi Ngô Phan Lưu đã đăng khá nhiều bài viết) nói: “Ông Ngô Phan Lưu viết rất chắc tay, với một vốn hiểu biết sâu rộng, nhất là cái duyên đằm sâu trong các truyện ngắn, tản văn viết về nông thôn, đọc rất thích! Trong mươi năm gần đây, Ngô Phan Lưu là một trong những cây bút đáng chú ý ở miền Trung”. Mấy năm gần đây, hầu như năm nào ông cũng đạt giải không lớn thì nhỏ, ở các báo, tạp chí: Giáo dục&thời đại, Tài hoa trẻ, Tiền phong, Kiến thức gia đình, Văn nghệ Phú Yên, Báo Phú Yên… Ông quan niệm: “Viết văn cũng như làm ruộng, trước hết phải siêng năng. Nếu mà viết được giải thưởng thì càng quý vì đó là bài… siêu nhuận bút!”.
HÙNG PHIÊN
