Không muốn kết hôn sớm, không còn thích tổ chức đám cưới hoành tráng, ngại sống chung... là những quan điểm của giới trẻ hiện nay. Dù không phải lúc nào cũng nói ra nhưng những xu hướng này đang chuyển biến một cách âm thầm, đặc biệt là trong tình yêu, hôn nhân và gia đình.

Xu hướng độc thân

Nhịp sống hiện đại cùng với việc bình đẳng giới khiến phái nữ không còn muốn kết hôn và ổn định gia đình sớm. Hơn nữa, trong cuộc sống hiện đại, xây dựng gia đình theo chuẩn mực “no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc” đang là thách thức của giới trẻ. Việc gìn giữ và phát huy những giá trị gia đình truyền thống đang dần mai một trước lối sống thực dụng, sự xuống cấp về mặt đạo đức ở một bộ phận nam, nữ thanh niên.

Những tư tưởng, quan niệm bảo thủ, sai lệch như “trọng nam, khinh nữ” vẫn còn tồn tại. Những bất đồng, mâu thuẫn trong cuộc sống dẫn đến tình trạng “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay” không phải là chuyện hiếm. Tỉ lệ ly hôn gia tăng, nhất là trong các cặp vợ chồng trẻ. Từ những cuộc hôn nhân đổ vỡ và hệ quả của nó khiến các bạn trẻ ngày càng e dè trong chuyện kết hôn.

Em Nguyễn Ngọc An ở phường 7 (TP Tuy Hòa) chia sẻ: “Tôi cảm thấy bản thân mình chưa sẵn sàng về tinh thần lẫn kinh tế để kết hôn nên muốn tập trung đi làm kiếm tiền và phát triển công việc hơn là lập gia đình”.

Còn em Võ Đình Huy ở xã An Hòa Hải (huyện Tuy An) bày tỏ: “Sau khi kết hôn có rất nhiều thứ phải lo, rồi khi có con thì cũng cần có điều kiện để chăm sóc đứa bé. Hiện tại, tôi đi làm chỉ đủ lo cho bản thân và gửi một ít về cho cha mẹ nhưng để nuôi hẳn một gia đình thì quá nhiều áp lực để gánh vác”.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tỉ lệ người độc thân có xu hướng tăng nhanh (3,87% trong 15 năm, từ 2004-2019). Một phần bởi người trẻ ngày nay chọn tập trung cho sự nghiệp, trải nghiệm thêm nhiều điều mới mẻ, học các kỹ năng mới để hoàn thiện bản thân. Vào ngày 9/11/2023, Phòng Nghiên cứu Statista đã công bố bảng tỉ lệ độc thân ở Việt Nam vào năm 2021. Theo đó, gần 85% dân số nam trong độ tuổi từ 20-24 và 61,9% dân số nữ trong cùng nhóm tuổi này vẫn độc thân. Nhìn chung, đối với cả hai giới, tỉ lệ dân số độc thân trên toàn quốc tỉ lệ nghịch với độ tuổi.

Tăng cường tuyên truyền về giá trị hôn nhân, gia đình

Nhiều nghiên cứu cho thấy, ngày nay, thế hệ trẻ đầu tư nhiều thời gian hơn vào sự nghiệp, đời sống xã hội và thời gian cá nhân khi còn độc thân. Khoảng thời gian không có bạn đời giúp họ có thêm thời gian để trau dồi các lĩnh vực khác trong cuộc sống. Nhưng bên cạnh những điểm tích cực của lối sống độc thân thì tỉ lệ sinh giảm và dân số già của một quốc gia sẽ là một thách thức, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt người trong độ tuổi lao động để duy trì nền kinh tế quốc gia hay hỗ trợ nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của những công dân lớn tuổi. Xu hướng độc thân có thể được coi là kết quả của thách thức đó.

Để phát huy giá trị hôn nhân, gia đình đối với thế hệ trẻ Việt Nam, gần đây Bộ Y tế đã có đề xuất trao quyền tự quyết thời gian khoảng cách sinh và số con cho các cặp vợ chồng đảm bảo phù hợp điều kiện về sức khỏe cũng như thu nhập. Và nhằm khuyến khích người trẻ kết hôn và sinh con sớm, Bộ Y tế cũng đưa ra các phương án như khám sàng lọc thai sản miễn phí để các em bé sinh ra được khỏe mạnh nhất.

ThS Hoa Hữu Vân, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Gia đình (Bộ VHTT&DL) cho rằng, tăng cường các hoạt động tuyên truyền, truyền thông về bình đẳng giới đối với thế hệ học sinh, sinh viên là vô cùng quan trọng. Trong đó, tuyên truyền, phổ biến đồng bộ các chương trình giáo dục giá trị gia đình, hôn nhân đối với thế hệ học sinh, sinh viên; sử dụng các kênh sáng tạo, tiếp cận được gần hơn với giới trẻ như qua mạng xã hội, Youtube, Tiktok... nhằm lan tỏa các giá trị hôn nhân, gia đình với hình ảnh bình dị, gần gũi đến giới trẻ để các bạn thấy được rằng, hôn nhân không phải là sự ràng buộc lẫn nhau, mà là sự thấu hiểu và sẻ chia. Muốn gắn kết với nhau, cả hai đều phải có cái tâm học hỏi và tôn trọng lẫn nhau. Có như vậy gia đình mới hạnh phúc, xã hội mới văn minh.

THIÊN LÝ