Cái tết đầu tiên nhà không có má. Bên hiên không thấy bánh ít, thịt heo, lá chuối… Cây mai trước nhà đã bung nụ nở vàng mà chưa ai kịp lặt lá nên cũng kém rực rỡ hơn. Đàn gà bên chái hiên, cứ cục ta cục tác như chờ ai nhón cho nắm lúa…

Minh họa: HƯNG DŨNG

Mọi năm, từ 28 tháng Chạp, nhà đã rộn ràng không khí xuân. Má chuẩn bị từ sớm, lau bàn thờ gia tiên, chọn buồng chuối đẹp nhất trong vườn chuẩn bị bày mâm ngũ quả. Má cũng qua ông Sáu mang phần heo đụng chung về nhà và đi chợ lựa hành, tỏi, ớt, khổ qua…

Má rửa sạch, chia từng thứ vào mỗi rổ rồi mang hết lại một góc hiên. Đến chiều 30 tết, má nhóm bếp than hồng luộc thịt làm món thịt heo ngâm nước mắm. Trong lúc chờ thịt heo chín, má lấy lá chuối đã hơ mềm qua lửa để gói bánh ít, bánh tét. Vớt thịt heo ra rổ cho ráo nước cũng là lúc nồi bánh đặt vừa trên bếp.

Quà tết của má cho gia đình anh hai, chị ba, cô út bao giờ cũng có một đòn bánh tét, một bịch bánh ít, một hũ thịt heo và một nải chuối nhà trồng. Tỉ mỉ, cần mẫn, bàn tay má von từng hạt gạo, từng miếng thịt rồi lại bao buộc thật kỹ vào một cái giỏ để chiều 30 tết “thằng hai, con ba hay bé út về chỉ việc xách đi”.

Làm dâu con của má nhưng chưa năm nào cô phải vô bếp nấu cỗ tết. Năm đầu tiên má giục tranh thủ ra phố làm tóc, làm móng rồi mua bộ quần áo đẹp. Năm thứ hai, cô mang bầu, má lại càng không cho đụng nước, làm việc nhiều. Vợ chồng cô chỉ có nhiệm vụ đứng lặt lá mai, trò chuyện với má và chờ để má sai vặt.

Nhiều lúc thấy má luôn chân tay, sợ má cực cô bảo để cô mua đồ về vì giờ dịch vụ phát triển, muốn gì cũng có. Nhưng má không chịu, cứ phải tự tay má lựa, tự tay má làm, nhất là mấy món truyền thống cúng gia tiên và đãi khách, làm quà. Má thường nói: “Má hiểu tâm tính ông bà, biết khẩu vị của từng đứa con. Ngày tết sum vầy, ai cũng ưng cái bụng là má mừng…”.

Bọn trẻ thích nhất đồ ăn bà làm. Năm nào 30 tết cũng đòi qua nội, qua ngoại lấy phần. Nhà vì thế mà rộn ràng tiếng nói.

***

Cũng là chiều 30 tết như mọi năm, chỉ khác là năm nay đã không còn má. Hiên nhà vẫn vậy, bếp than, bụi chuối vẫn còn nguyên đó. Nhìn ra hiên nhà… nhìn vô bàn thờ má…, anh nhấc máy gọi điện nhắn vợ đừng đặt bánh, đặt giò, về nhà vợ chồng con cái cùng nổi lửa, rửa thịt, nấu bánh.

Gia đình anh hai, chị ba, cô út cũng rủ nhau xúm xít đông đủ. Anh hai mang theo cả đòn bánh tét nhân nhiều đỗ xanh má thích. Chị ba chọn phần thịt ba chỉ mềm, mỡ nhiều hơn nạc má vẫn dùng để ngâm mắm. Cô út lựa nải chuối già nhất buồng cùng trái bưởi tròn vàng vỏ đặt lên bàn thờ. Mấy đứa nhỏ rủ nhau bắc ghế lặt nốt phần lá mai còn lại…

Trên hiên nhà, bếp hồng nổi lửa. Giống má ngày trước, vợ chồng chị hai von gạo, thắt lạt buộc bánh tét. Anh ba, chị ba rửa khổ qua nhồi thịt và hái ớt dầm mắm. Cô út nhận làm món thịt ngâm mắm. Học theo má, út lựa thịt ba chỉ cắt thành từng miếng đều nhau, luộc thịt chín vớt ra rổ tre chờ nguội và ráo nước. Cẩn thận như má, cô lấy miếng vải mềm thấm từng miếng thịt rồi mới đặt vô thẩu và cho mắm đã đun trước đó vô. Anh trêu cô út - 25 năm ở với má có khác, cuối cùng cũng thấm được tính cẩn thận, tỉ mỉ của má.

Tiếng cười, tiếng nói cứ thế lại vang lên bên hiên nhà. Má vẫn còn đó trong cái dáng tần tảo, tháo vát của các chị, các em, trong tiếng cười của các cháu khi nghe kể lại chuyện xưa. Anh thấy ấm áp trong lòng. Vợ chồng anh bày thêm đồ trên bàn thờ gia tiên và bàn thờ má. Phong bao đỏ quà mừng tuổi của má cho bọn trẻ như mọi năm anh cũng đã chuẩn bị sẵn…

MINH DUYÊN