Xuân Thành được trời phú cho giọng hát và được nhiều người biết đến bởi giọng hát, song công việc chính của anh là giảng dạy ở Khoa Nghệ thuật, Trường đại học Phú Yên. Với Khúc tháng Giêng, nhạc sĩ sinh năm 1978 được trao giải A tại liên hoan Âm nhạc toàn quốc đợt 1 năm 2022.

Từ dấu ấn đầu tiên

Nhạc sĩ Xuân Thành (bên trái) và NSND Bùi Thanh Hải tại liên hoan Âm nhạc toàn quốc đợt 1 năm 2022. Ảnh: CTV

Năm 2003, sau khi liên hoan Tiếng hát truyền hình (giải Sao Mai) Phú Yên khép lại, tôi hẹn gặp Xuân Thành. Lúc đó, dư âm hai ca khúc Huyền thoại hồ Núi Cốc, Thuyền và biển do Xuân Thành thể hiện trong đêm chung kết chừng như vẫn còn, và niềm vui ngời trong ánh mắt giọng ca vừa đoạt giải nhất Sao Mai Phú Yên. Trò chuyện một lúc, mới biết Xuân Thành là người Phú Yên, quê ở Phụng Tường 1, xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa). Lúc nhỏ, Xuân Thành theo gia đình lên Đắk Lắk sinh sống. Năm 2000, Tất Đạt - em trai Xuân Thành - trở về quê hương, gia nhập Đoàn Ca múa nhạc Sao Biển, nay là Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển. Hai năm sau, Xuân Thành tốt nghiệp đại học Nghệ thuật Huế (nay là Học viện Âm nhạc Huế), ngành Sư phạm Âm nhạc, nhận công tác tại Trường cao đẳng Sư phạm Phú Yên, nay là Trường đại học Phú Yên. Giải nhất Sao Mai Phú Yên là dấu ấn đầu tiên của anh.

Nguyễn Xuân Thành được trời phú cho giọng hát và được nhiều người biết đến bởi giọng hát, song công việc chính của anh là giảng dạy tại Khoa Nghệ thuật, Trường đại học Phú Yên. Ngoài ra, anh còn mở lớp dạy piano, organ, guitar, thanh nhạc tại nhà ở phường 9 (TP Tuy Hòa) và giúp nhiều thí sinh luyện thi vào Học viện Âm nhạc. Một số học trò của anh tham gia gameshow đoạt giải cao, trở thành ca sĩ chuyên nghiệp và gặt hái thành công bước đầu.

Năm 2019, Xuân Thành được kết nạp vào Hội Nhạc sĩ Việt Nam, chuyên ngành Đào tạo. Anh là một trong những gương mặt trẻ ở Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Phú Yên.

Đến giải A của Hội Nhạc sĩ Việt Nam

Một ngày cuối tháng 5, sau khi liên hoan Âm nhạc toàn quốc đợt 1 năm 2022 khép lại, tôi hẹn gặp Xuân Thành. Vẫn nụ cười hiền, vẫn cách nói năng chừng mực, Xuân Thành nhắc lại cuộc gặp gần 20 năm trước. Lần này, chúng tôi nói về Khúc tháng Giêng - tác phẩm đã đưa Xuân Thành đoạt một trong 15 giải A của liên hoan.

Nhạc sĩ Xuân Thành cho biết, anh tình cờ gặp bài thơ Tháng Giêng hát của nhà thơ Mường Mán trên mạng. Bài thơ hay, đầy cảm xúc: “Tháng Giêng hiền như cỏ/ Và tóc mềm như mây/ Tóc bay qua bến lạ/ Sông thương ai, sông đầy/ Tháng Giêng biếc như lá/ Và tình ấm như tay/ Tình rẽ sang lối nọ/ Vai nhớ ai vai gầy/ Tháng Giêng trắng như cúc/ Và áo vàng như mai/ Áo nhàu trăm nếp bụi/ Giữ hoài mơ chưa phai…”. Vì “tình rẽ sang lối nọ”, nên “Không em, chim lạc bầy/ Một mình lên đồi hát/ Xuân nhớ ai, xuân gầy…”. Đoạn kết bài thơ man mác buồn. Xuân Thành đồng cảm với nhà thơ Mường Mán và quyết định phổ nhạc bài thơ. Anh mất 3 ngày để biến bài thơ Tháng Giêng hát thành một ca khúc trữ tình.

Tại liên hoan Âm nhạc toàn quốc đợt 1 năm 2022, Xuân Thành hát Khúc tháng Giêng; Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Bùi Thanh Hải đệm guitar và nghệ sĩ violon Đoàn Hải Dương - người bạn học cùng Trường đại học Nghệ thuật Huế ngày trước, công tác tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Đắk Lắk - đệm violon.

NSND Cao Hữu Nhạc, Chi hội phó Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Phú Yên, nguyên Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển, nhận xét: “Khúc tháng Giêng là ca khúc giản dị nhưng tạo được hiệu quả cao. Tại liên hoan, ca khúc được biểu diễn theo phong cách semi classic, đệm một guitar gỗ, một đàn violon, hợp với bài hát một cách lạ kỳ! Bùi Thanh Hải đệm đàn rất phong cách, người bạn của Xuân Thành chơi violon quá hay! Tác phẩm đoạt giải A đúng như dự đoán của nhiều người. Đó là một ca khúc phổ thơ thành công tại liên hoan này”.

Với Xuân Thành, giải A là niềm vui bất ngờ. “Lần đầu tiên tham gia liên hoan âm nhạc, không ngờ được trao giải A, tôi rất vui và hạnh phúc”, anh chia sẻ.

Lo ngại những lối mòn

Dường như nhạc sĩ Xuân Thành khá thận trọng trong sáng tác ca khúc. Anh lo ngại vô tình đi vào lối mòn của người khác, vô tình lặp lại những giai điệu quen. Đến nay, Xuân Thành đã sáng tác gần 10 ca khúc. Ngoài Khúc tháng Giêng, tác phẩm âm nhạc mà anh dành nhiều cảm xúc là Tiếng mưa (thơ: Đinh Lăng).

Các nhạc sĩ luôn khát khao đứa con tinh thần của họ được công chúng biết đến, đồng cảm và yêu thích. Tuy nhiên, không phải ai cũng làm được điều đó. Và thị hiếu của khán thính giả hiện nay cũng là điều đáng bàn. “Mình đi theo thị hiếu chưa chắc đã tốt. Đó là trăn trở không chỉ của riêng Xuân Thành”, anh thổ lộ.

Khép lại liên hoan, lắng niềm vui đoạt giải, nhạc sĩ Xuân Thành trở về với công việc thường ngày tại Khoa Nghệ thuật, Trường đại học Phú Yên, với lớp nhạc tại nhà có trên dưới 50 học viên nhiều độ tuổi. Anh vẫn đang trăn trở, tìm chất liệu và lắng nghe cảm xúc để sáng tác những ca khúc về Phú Yên quê mình.

YÊN LAN