Nói vậy sẽ rất lạ. Có tổ chức được đâu mà lan tỏa? Nhưng vào mạng xã hội mới thấy… sức sống kỳ lạ của Ngày thơ Việt Nam non hai thập kỷ và Đêm thơ Nguyên tiêu Phú Yên gần nửa thế kỷ được lan tỏa như thế nào.
Từmùng 10 tháng Giêng, cộng đồng mạng đã râm ran đưa lên facebook và zalo hoặc blog cùng các trang web những kỷ niệm về Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên từ nhiều năm trước, và bày tỏ tiếc nuối vìdịch COVID-19 mà lỗi hẹn hết năm ngoái đến năm nay! Trên phạm vi cả nước, giới văn chương và người hâm mộ cũng “than trời, trách đất” Ngày thơ Việt Nam bị lỗi hẹn vì“nàng Cô-vi” đáng ghét đã cản mũi “nàng thơ” những hai năm rồi!
Vậy là thêm một cái Tết không có hoạt động Ngày thơ Việt Nam và Hội thơ Nguyên tiêu PhúYên. Nhưng kỳ lạ thay, không vìthếmà thơ bị quên lãng! Ngược lại, người ta nói đến thơ có vẻ nhiều hơn những năm được tổ chức. Thế mới thấy, điều gì quên trong lòng người mới là quên hẳn, còn khi lòng dạ cồn cào mỗi khi nhớ đến nó thì quả nó có sức sống mãnh liệt, cho dù trên thực tếđành phải tạm ngưng. Có lẽ đây cũng là một “phép thử” đối với thơ ca chăng? Và phép thử này đã được chứng minh: Mọi người hoàn toàn có thể lạc quan về sự tồn tại của thơ giữa thời buổi các hoạt động nghe - nhìn đang lên ngôi này.
Đang đọc những tâm tư và xem những hình ảnh kỷ niệm về thơ trên facebook với dạt dào xúc động, thì từ TP Hồ Chí Minh, nhà thơ Phan Hoàng gửi về câu hỏi cho mục “Bàn tròn về thơ” như một dạng điều tra xã hội học: Hôm nay là một ngày đặc biệt của thi ca. Nhà thơ nghĩ gì về giá trị của thơ đối với đời sống? Và nhà thơ làm gì trong ngày hôm nay?
Tôi nghĩ, trả lời câu hỏi này cũng là chia sẻ chung cho những ai quan tâm. Cho dù ở thời đại nào, thơ cũng có một vị trí nhất định không thể thiếu trong đời sống. Người ta đến với thơ theo nhiều tâm thế khác nhau, nếu có người “thi dĩ ngôn chí”, “văn dĩ tải đạo” thành công…, thì cũng có người đơn giản chỉ để “mua vui cũng được một vài trống canh” khiêm tốn… Điều đáng nói, nàng thơ vốn đỏng đảnh, nhiều khi người làm thơ để “mua vui” lại có tác phẩm bất hủ, còn người chăm chăm “tải đạo” hoặc muốn “lập danh” lại gây buồn cười cho người đọc! Tựu trung, dù mọi người đến với thơ theo mục đích gì, “tôn thờ” hay đùa tếu mang tính giải trí - thư giãn, thì điều đọng lại của thơ trong người đọc như thế nào, san sẻ những hỉ nộ ái ố muôn đời của nhân loại ra làm sao… mới là giá trị đích thực từ tác phẩm thơ.
Đã 2 năm rồi (2020, 2021), Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên nói riêng và Ngày thơ Việt Nam nói chung phải tạm dừng tổ chức nhằm chung tay cùng toàn xã hội hạn chế tập trung đông người, để thực hiện tốt việc phòng tránh dịch COVID-19. Làm gì trong ngày hôm nay ư? Chúng tôi, những người đã gắn bó về mặt tổ chức ít nhất cũng hơn nửa trong số 41 năm Đêm thơ Nguyên tiêu truyền thống tỉnh Phú Yên, có “nhẹ gánh” về công tác tổ chức chương trình, nhưng lại nặng lòng vì sự hụt hẫng ngoài ý muốn. Vì vậy mà ở một góc độ khác, chúng tôi lại có thời gian đọc - xem - nghe những trạng thái vui buồn của người làm thơ và bạn yêu thơ trong ngày đặc biệt này!
Với phạm vi thơ Nguyên tiêu Phú Yên, có rất nhiều hình ảnh và trạng thái theo dạng “Ngày này năm xưa” vừa gợi nhớ kỷ niệm đẹp, vừa tiếc nuối bị gián đoạn mà tôi thường gặp trên các tài khoản facebook như của “ông Nguyên tiêu” kỳ cựu Phan Kim Việt, của các nhà thơ quen thuộc Thiên Thu, Lưu Phúc, Trần Văn Lan…, và của những bạn yêu thơ thảng hoặc mới góp một bài như Phạm Thơ, Trân Phạm, Nguyễn Phương Trâm, hoặc chỉ là bạn đọc yêu thích thơ như Huy Tùng… đều rất quan tâm chia sẻ những gì mà hoạt động này đem lại. Trong số đó, tôi khá ấn tượng với tài khoản facebook Trần Lê Anh Tuấn với nhóm bạn trẻ (Trần Lê Anh Tuấn, Huỳnh Xuân Tùng, Cao Vĩ Nhánh) là những người góp mặt trong tập Thơ Nguyên tiêu 2021, đã ngẫu hứng làm một “Chương trình RADIO Thơ Nguyên tiêu 2021”. Chẳng phải là “thành công” gì với giọng “nẫu rặt” nặng tiếng địa phương trong chương trình ngẫu hứng này, nhưng điều đáng nói ở đây là tín hiệu thơ đang đi vào mọi ngõ ngách của đời sống.
HUỲNH VĂN QUỐC
