Ngày 23 tháng Chạp, vừa tiễn ông Táo về trời, mẹ tôi đã lên Zalo gọi:

- Tết này con có về không? Làm ăn gì mà tết nhứt không thấy về quê.

Tôi ấp a ấp úng một lát mới trả lời được:

- Dạ, con đang tính.

Mẹ tôi thở dài:

- Tính gì mà tính miết. Bao cái tết rồi không về. Lo làm giàu mà quên tổ tiên ông bà hả con?

Nói xong mẹ tôi cúp máy. Tôi gọi lại không thấy mẹ nhấc máy.

Minh họa: HUY BÌNH

Chắc mẹ giận rồi. Tôi biết tết nào con cháu không về đông đủ là mẹ buồn lắm. Mẹ không buồn sao được khi bữa cơm cúng tất niên mà thiếu con, thiếu cháu. Năm nào bữa cơm cúng tất niên con cháu đông đủ là mẹ vui không gì bằng, mặc dù mẹ vất vả thở không ra hơi. Vậy mà tôi đã vắng mặt trong bữa cơm tất niên nhiều năm rồi…

Tôi đến bàn rót ly nước trà. Mùi trà Thái Nguyên bay lên khiến tôi nhớ đủ điều. Tôi nhớ nhất là cứ sau ngày đưa ông Táo về trời, cha đem gốc tre khô ra bửa. Để có được đống gốc tre to đùng, cha tôi phải khom lưng đánh gốc, đào rễ trong những ngày tháng nắng. Bửa xong, cha lựa những miếng nhỏ chất riêng để nấu ăn trong ba ngày tết, những miếng to khó bửa thì dùng vào việc nấu bánh tét. Còn mẹ tôi lo quét dọn vườn tược, giặt giũ mùng mền, rửa chén bát, lo đi chợ mua sắm…

Sáng 30 tết, mẹ tôi trải lá chuối ra nong rồi cả nhà quây quần ngồi gói bánh tét. Gói xong mẹ bỏ vào cái nồi to, bắc lên ba hòn gạch để nấu. Không có củi nào nấu bánh tét lợi như củi gốc tre. Gốc tre cháy từ từ nhưng rất nóng. Khói tỏa ra từ gốc tre trắng và thơm. Đun gốc tre khô vào bếp, rồi cha mẹ giao cho chị em tôi canh chừng củi. Mẹ dặn:“Khi nào nồi bánh không sôi ùng ục nữa thì con đổ thêm nước vào, chứ cạn nước cháy nồi nghe con”. Nói xong mẹ lật đật lên nhà trên phụ cha kê mấy ảng mai, ảng cúc, ảng vạn thọ.

Ngồi canh chừng nồi bánh tét, chị em tôi không biết làm gì ngoài việc lùi củ lang ăn. Thấy vậy, mẹ bảo: “Tết rồi, ăn nhiều củ lang làm chi. Để mai ăn cơm trắng cá tươi cho ngon”. Chúng tôi hỏi: “Sao không ghé củ ăn cho lợi mà nấu cơm trắng hả mẹ?”. Mẹ trả lời: “Đói ngày tết hết ngày mùa mà con…”. Nghe mẹ nói mà tôi thấy thương cho cha mẹ quá.

Lớn lên, lên thành phố học đại học, tự nhiên tôi sợ tới tết. Tôi nhớ cứ mỗi lần đến tết cha mẹ tôi nói riêng, người dân quê tôi nói chung rất cực. Họ phải lo cả tháng trời. Nào là lo chọn nếp, chọn đậu, chọn đường… để làm món bánh nổ, bánh in, bánh thuẫn và các loại mứt... Lo vỗ béo heo, gà, vịt… Mới đầu tháng Chạp là phải lo rang nếp nổ, lượm vỏ trấu, mượn khuôn để đóng bánh, đóng xong cắt ra thành lát rồi sấy. Còn phải lo xay bột, lấy sương cho bột dịu rồi in thành bánh…

Tốt nghiệp đại học, tôi ở lại thành phố làm việc. Thời gian này tôi thường gởi tiền về biếu cha mẹ. Sau đó tôi lập gia đình. Lúc đầu tôi còn gởi tiền biếu cha mẹ, dần dần về sau thì không. Sau khi có hai đứa con, tôi không còn ở nhà trọ nữa mà mua nhà. Nhà cửa cũng không to lắm nhưng thoải mái. Cuộc sống không giàu có nhưng cũng đủ đầy. Từ ngày hai đứa con vào đại học, tôi phải tranh thủ làm thêm nên không có thời gian về quê. Những ngày tết, ngày giỗ, tôi tranh thủ về một vài ngày là phải vô ngay. Tôi mua biếu cha mẹ mỗi người một cái Iphone để khi nhớ con, nhớ cháu thì gọi thấy mặt nhau. Dù bận bịu thế nào, tết tôi cũng đưa vợ con về quê với cha mẹ. Bốn năm rồi buôn bán đắt nên quên tết luôn. Giáp tết năm nay tôi lại chìm trong công việc, điện thoại reo mà không nghe, mẹ gọi năm lần bảy lượt mà không hay biết. Khách hàng nói mới hay. Mở di động ra nhìn trên Zalo thấy mẹ cha đang gói bánh tét, thấy chị Hai và các cháu về đông đủ, mắt tôi cay xè. Tự nhiên tôi nhớ những làn khói trắng ngoằn ngoèo tỏa ra từ mái rạ năm nào. Tôi nhớ đến hình ảnh bà cụ gần nhà tôi ngày trước. Con cháu đi làm ăn xa, tết không về, một mình bà đứng tựa cửa nhìn ra. Nghĩ đến đó tôi ứa nước mắt. Tôi nói với mẹ:

- Mẹ ơi! Tết này con sẽ về.

PHẠM VĂN HOANH