Ngày tôi còn nhỏ, tháng Giêng chính là mùa đi nhổ cỏ ruộng.
Mùng bốn Tết. Cúng tiễn ông bà xong, mẹ vội vã thay bộ đồ lao động, bươn ngay ra đồng. Lúa xuân lên tốt bời bời, nhưng còn “bời bời” hơn chính là lũ cỏ. Cỏ tượng, cỏ chát, cỏ bắp... Mấy đám ruộng gò, nước lấp xấp lúc có lúc không mọc lên toàn cỏ! Tất tả về nhà, mẹ hét: Con Ba, con Tư đâu, theo tao ra đồng mau lên, không có cỏ nó “ăn” hết lúa… Chị Ba, chị Tư cự nự: Mới mùng bốn đã bắt đi nhổ cỏ, còn Tết mà! Mẹ tỉnh bơ: Bây có ăn cỏ được như bò không? Ăn được thì cứ ở nhà chơi Tết cho đã, mai mốt ra ruộng cắt cỏ về nhai! Hai chị “tắt đài” im re, cun cút thay đồ theo mẹ ra đồng với bộ mặt ủ rũ.
Phải, mới mùng bốn Tết, người ta còn đi chơi xuân, bàn thờ còn mâm ngũ quả, không khí Tết còn đang tràn trề mà bắt phải ra đồng thì quả thực “đau lòng cò con”. Nhưng lệnh mẹ rất nghiêm. Với lại dù có ham chơi cỡ nào thì các chị cũng hiểu ra cái lý giản đơn: Người không thể ăn cỏ như bò…
Tôi ham vui xin theo. Chị Tư hét: Mày theo đặng… dẫm lúa na? Cái thân sợ đau lưng mà nhổ cỏ gì? Chị Tư nói không sai, nhưng tính tôi cứ thích loăng quăng theo mẹ theo chị cho có… bầy đàn. Ra đồng mát mẻ thảnh thơi, ở nhà một mình chán lắm.
Mẹ dàn hòa: Thôi cho nó theo đặng học việc, mai mốt lớn biết làm ăn… Tôi đắc ý nhảy tưng tưng, còn lè lưỡi trêu vụng chị Tư đang khoặm mặt nhìn tôi. Trêu tới lúc chị nhịn không nổi cũng phải bật cười…
Nhổ cỏ ruộng không khó, có điều rất chán. Một công việc đơn điệu, mệt mỏi. Giờ tôi mới biết phục sự nhẫn nại của mẹ. Chổng mông cúi gập người lia lịa tay quơ cỏ, mẹ hầu như rất ít khi đứng thẳng dậy cho đỡ mỏi lưng. Chị Ba, chị Tư theo được nửa đường mẹ là giỏi lắm rồi.
Chỉ có tôi là… vô cùng tệ! Khom chưa được nửa phút đã dõng lưng thẳng người nhìn đông nhìn tây, miệng còn tía lia đủ chuyện đất hỡi trời ơi, khiến chị Tư bực hét bảo im. Nói nhiều làm ít, nhổ gần ngót buổi mà vạt lúa phần tôi nhổ xong mới chỉ rộng chừng hơn chiếc chiếu. Đã vậy, đôi khi còn lơ đễnh cỏ không nhổ lại đi nhổ béng… vài cây lúa.
Nhìn sang ruộng dì Tám, cô Ba, chú Sáu cạnh bên, mọi người cũng đang cắm cúi nhổ cỏ. Nhà chú Sáu không nuôi bò, luôn cả dì Tám, cô Ba… Phải rồi, sao mình không nghĩ ra ta? Tôi sang ruộng chú và dì, cô, miệng ơi ới: Chú Sáu, cô Ba, dì Tám ơi, cho con xin cỏ dìa cho bò hen? Chú với dì, cô tuần tự dừng tay, ngẩng lên cười, gật. Tôi hớn hở nai lưng ôm từng ôm cỏ mùa xuân mềm múp đem lên bờ và hớt gốc về cho bò ăn.
Cuối buổi lên bờ, mẹ hân hoan nhìn bao cỏ căng tràn, nở nụ cười tươi: Bữa nay công con Út là to nhất á! Tôi nghe đắc chí, quay lại nháy mắt lè lưỡi trêu tức chị Tư. Chị như thường lệ, khoặm mặt nhìn tôi, có điều mắt chị nheo nheo, lấp lánh những tia tinh nghịch như cười…
Y NGUYÊN
