Thuở ấy, tuổi tôi chưa tới mười bốn, nhưng đã sắp qua mười ba. Nói lòng vòng vậy, để thấy là: sắp đến Tết rồi. Ồ lá la…

Minh họa: TRẦN QUYẾT THẮNG

Có lẽ, khổ nhất là tầm tuổi này, lớn chẳng ra lớn, nhỏ không còn nhỏ, nói chung là con nít, vị thành niên, chưa tự quyết được gì cả. Gì cũng hỏi mẹ, mẹ lại “hỏi” lòng vòng các món rổ rá thủ công hay rau củ vườn nhà có bán được giá hay không, rồi hẵng tính. Ấy mới khổ! Đợi và đợi, đợi khoai mài khoai từ lớn lên, đợi đậu que đậu đũa thòng xuống từng chùm bắt mắt, mẹ mang đi trao đổi với cái “thị trường tết” nhỏ bé ở thôn quê là chốn chợ làng, nếu được một khoản tàm tạm cho các việc chi tiêu tết nhất trong nhà, xong rồi mới tính đến món “quần là áo lượt”. Hỏi các bạn đồng trang lứa xóm nghèo, thì ra nhà “em” nào cũng na ná như vậy. Đứa thì đợi lứa gà lớn lên, đứa lại mong vịt cho nhiều trứng…, như vậy mới có cơ hội dự phần vào việc sắm tết.

Thật ra, cái món quần áo tết tôi cũng không mấy háo hức, có sao xài vậy là được. Nhưng tâm lý chung người lớn lại nghĩ khác, nếu trẻ nhỏ không có đồ tết, coi như trách nhiệm chưa đạt, nghĩa là quanh năm không lo nổi cho con cái manh áo mới, không bằng bạn bằng bè. Ấy vậy nên gì thì gì, cứ phải có đồ tết cho trẻ nhỏ. Mẹ hỏi muốn áo gì. Chả biết muốn gì, chợt nhớ có thằng bạn cùng lớp có chiếc áo màu xanh dương loại vải Nhật, tôi nói ngay loại ấy. Mẹ “chuẩn y”. Nhưng phải đợi bán được lứa khoai đã.

Lứa khoai lớn dần, lớn dần, đến khi bán được đã gần hết tháng Chạp. Ui da, khoai bán được giá thì vải loại đó cũng mất tăm. Có bà chị họ, tiếng là chị chứ cũng gần bằng tuổi mẹ, mách nước rằng làng bên kia sông có người buôn bán loại vải ấy, chị sẽ rủ chị tôi cùng đi mua. Hồi ấy cả xóm nhỏ không ai có xe đạp chứ đừng nói nhà tôi, mà nếu có, hai bà chị vốn quanh năm cuốc bộ, có biết dùng xe đạp bao giờ. Thấy nản quá, tôi nói thôi, dùng vải khác cũng được. Khổ nỗi, “vải khác” ở chợ làng lại toàn là loại bông hoa sặc sỡ kiểu con gái! Lại nói thôi, khỏi luôn cũng được mà! Mẹ ca cẩm: “Nói vậy sao được. Mày coi, mẹ có tiếc gì đâu. Chỉ là hết hàng thôi mà”. Ai lại nghĩ mẹ tiếc gì chứ! Chỉ là lo hai bà chị vất vả lội bộ mười mấy cây số sang làng bên kia sông, mà chưa chắc còn vải. Thà khỏi áo mới áo mung gì cho khỏe công các chị. Vậy mà, đến chiều tối ngày hôm sau, hai bà chị với quang gánh đi chợ huyện bán rổ rá rồi “lùng” sang làng bên sông, mang về cho tôi xấp vải như ý, vẻ mặt bơ phờ nhưng nụ cười hớn hở. Nhìn nụ cười và câu chuyện rôm rả về cả ngày đi tìm hàng vải của các chị, cũng như nét mặt hài lòng của mẹ và sự phấn chấn của mình, tôi thấy Tết là đây chứ đâu, quá nhọc nhằn nhưng rồi cũng vỡ òa hạnh phúc.

Đó mới chỉ phần vải. Còn công đoạn may áo? Lại phải sang làng khác tìm thợ may, nói khó nói khăn, họ mới nhận cho, hẹn ba mươi Tết lấy! Chị thợ may bảo: Không ba mươi thì sang Giêng lấy, chớ giờ này may luôn ngày luôn đêm cũng không kịp cho bà con!

Thôi, ba mươi thì ba mươi! Vậy mới đúng nghĩa áo tết mừng năm mới chứ!

Nghe chuyện này, các nhóc nhà tôi không tin: ba cứ nói quá! Cái ăn cái mặc ngày nay với mọi đứa trẻ hiện tại, nói chung tuy không phải ai cũng dư dả, nhưng cũng không đến nỗi khó tìm khó kiếm, nhất là thị trường nay có quần áo may sẵn, rim mứt có sẵn, hành trình về Tết ít vất vả hơn với người lao động. Vậy nên, kẹo mứt hay quần áo tết với đám trẻ có lẽ chẳng có gì háo hức hay… hau háu nữa! Chỉ có chiếc áo tết ngày ấy là cả một hành trình đón xuân mừng Tết, không chỉ cho bọn trẻ chúng tôi, mà còn cho các “phụ huynh”, cho mọi người xung quanh, thậm chí, cho cả đất trời đang chuyển mình vào Tết.

HUỲNH VĂN QUỐC