1. Bắt đầu bước chân vào lớp 1, tôi biết đến lễ chào cờ.
Thời ấy, cấp tiểu học chào cờ không chỉ ở đầu tuần. Ngày nào cũng có. Lễ chào cờ diễn ra buổi sáng, trước khi vào học. Nghi thức cũng giống hệt bây giờ; cũng cả trường đứng xếp hàng nghiêm trang, đội hình lớp nào theo lớp đó, mắt hướng thẳng trụ cờ; nơi có lá cờ Tổ quốc lồng que gỗ, buộc hai đầu vào dây nối với ròng rọc trên cao.
Hai anh nam sinh lớp 5 (lớp cuối cấp) quần áo chỉnh tề được giao nhiệm vụ kéo cờ. Dứt hiệu lệnh: “Chào cờ… chào!” của thầy trực ban là nổi Quốc ca. Hát cả trường. Đồng loạt. Mạnh mẽ. Say mê. Tuyệt đối không có chuyện kẻ hát người không hoặc “hát nhép” cho có lệ do… ngượng miệng hay không thuộc lời! Còn nhớ năm lên lớp 3 tôi học lớp thầy Anh. Thầy bị tật một chân, đi hơi khập khiễng nhưng phong thái lại vô cùng nhanh nhẹn.
Mỗi giờ Đức Dục (tương tự như môn Giáo dục công dân của cấp trung học, thầy Anh lên lớp đều dặn đi dặn lại đám học trò tí nhau: Được chào cờ Tổ quốc là vinh dự, được hát Quốc ca là tự hào, ta phải chào thật thẳng, hát thật to, các em nhớ chưa? Nhớ rồi ạ, lũ nhỏ đồng thanh. Không nhớ sao được; bởi đâu chỉ có dặn dò suông; thầy còn minh họa bằng chính tác phong của thầy khi dự lễ chào cờ mỗi buổi sớm mai: đứng thẳng người, hướng mắt về cờ Tổ quốc thật nghiêm trang và hát Quốc ca bằng một giọng vang to, đầy “lửa”!
Sau này khi lớn, có dịp về thăm trường cũ, tôi được gặp lại thầy. Tình cờ nghe thầy tâm sự trong buổi hàn huyên: nếu không bị tật ở chân chắc thầy đã tham gia quân đội, làm một người lính…
2. Lên lớp 5, tôi được chọn vào kéo cờ.
Vinh dự ấy, thú thực, tôi thèm từ những năm… lớp 2 lớp 3; cứ ước mơ một ngày nào đó trong lễ chào cờ mình cũng sẽ được đứng nghiêm trang bên chân cột, tay cầm dây kéo từ từ, mắt ngước nhìn thành kính, nghiêm trang lên lá cờ Tổ quốc đang phấp phới tung bay trên nền nhạc Quốc ca hùng tráng. Giờ thì được toại nguyện; khỏi nói, mừng… vấp té!
Tôi được thầy chọn một phần vì tôi có tướng tá hơi cao ráo; nhưng cái chính là do tôi học giỏi. Đương nhiên thằng Thống - người được chọn cùng kéo cờ với tôi - cũng là một học sinh chăm ngoan có tiếng. Bạn bè không đứa nào dám tị nạnh bởi chúng hiểu: nhiệm vụ kéo cờ thiêng liêng kia đâu phải tùy tiện muốn giao ai thì giao. Thầy đã chọn thì dứt khoát không nhầm…
Kéo cờ không khó nhưng cũng cần phải tập trung chút. Hai người kéo đều tay, mắt hướng nhìn cờ, tai lắng nghe Quốc ca. Quốc ca khởi nhịp thì cờ cũng bắt đầu chầm chậm di chuyển lên trên. Người kéo cờ giỏi phải biết phân bổ thời gian, khống chế tốc độ di chuyển của cờ để Quốc ca vừa dứt thì cờ cũng vừa vặn lên đỉnh cột. Lên sớm hay muộn đều là lỗi, có nguy cơ bị thầy “cho thôi việc” nếu sai lặp lại nhiều lần. May, tôi không đến nỗi tối dạ, chỉ bị “sự cố” đâu 2 lần.
Lần thứ nhất Quốc ca sắp hết bài mà cờ mới lên lưng chừng cột. Thằng Thống hối: “Nhanh! Nhanh!”. Hai đứa cuống quít, đứa kéo đứa thả không đều tay. Kết quả: dây trật khỏi ròng rọc, bị thầy mắng cho một trận. Lần thứ 2 rút “kinh nghiệm xương máu” sợ bị muộn nên kéo hơi nhanh. Hậu quả: mới nửa bài cờ đã… lên tới đỉnh. May không có lần 3, hú hồn…
3 Lớn lên ra đời, tôi làm nghề tự do nên ít có dịp được dự lễ chào cờ và hát Quốc ca. Vậy nhưng ký ức đẹp về những buổi chào cờ thời học sinh còn đọng mãi không quên. Nhìn lại bạn bè cùng lứa với tôi có khá nhiều người thành đạt. Cũng không ít đứa đã cống hiến máu xương hay hy sinh vì Tổ quốc. Có được những “mảnh ghép” đẹp cùng thế hệ ấy - tôi tin - có phần công lao không nhỏ từ những buổi chào cờ…
Y NGUYÊN
