Mùa này lên rẫy, ta sẽ dễ dàng bắt gặp từng đám trẻ nhỏ hò nhau chui sâu trong những bụi cây để hái những chùm chim chim, dú dẻ. Đó là những quả dại, thứ quà quê gắn với tuổi thơ ấu của bao người.
Chim chim khi chín có màu đỏ tươi sáng bóng còn dú dẻ lại có màu vàng óng, sờ tay thấy mìn mịn một lớp lông nhung phủ quanh. Chỉ riêng màu sắc rực rỡ thôi đã đủ thu hút đám trẻ vừa nghỉ hè, còn chưa kịp lập hội nghĩ ra trò gì mới để chơi. Hè đến với bọn trẻ là những tháng ngày thiên đường với bao nhiêu trò chơi, bao nhiêu thứ ngoài sách vở muốn khám phá. Mùa hè cũng là mùa chim chim, dú dẻ vừa chín tới.
Đám trẻ chẳng đứa nào đội mũ nón, chỉ quần đùi áo cộc và cũng chẳng cần hẹn trước mấy giờ, cứ thấy tiếng nhau là như hiệu lệnh từng đứa từng đứa thò mặt ra khỏi cổng rồi tụ nhau lại từng đám. Thường thì sau khi buông bát bữa cơm trưa là chúng chạy tót đi chơi cho tới chiều mới về. Có đứa cơm muộn, nghe tiếng rù rì ở đầu ngõ là ăn vội cho xong rồi chạy vù ra cổng, còn nhai cơm mà vẫn nghe tiếng ba mẹ gọi với theo:
- Đi đâu đó con, trưa nắng đội cái mũ lên đầu.
- Hè rồi, cho con nó thoải mái đi chơi má nó à!
Hè ở quê, chẳng ai cấm bọn trẻ đi chơi. Chúng cũng không phải đi học thêm như trẻ con trên phố. Chúng được tự do vẫy vùng trên những con kênh, con suối, được lên rừng gỡ ong mật, bẫy chim, được hái những chùm chim chim, dú dẻ chia nhau cùng ăn. Quả chim chim, dú dẻ không lớn, cũng không có mùi thơm đặc trưng như mít, xoài… nhưng khi bóc vỏ, thấy vị thơm man mát. Cả chùm có từ 5-10 trái, mỗi trái nhỏ đều nhau, nhiều hạt hơn cùi. Bọn trẻ thường tách đôi trái, dùng tay đẩy cả mớ hạt đó vào miệng. Ngậm hết vị thơm bùi ít ỏi đó xong mới nhả từng hạt ra khỏi đầu lưỡi. Nhiều đứa nghịch ngợm, chúng ăn một lần 5-6 trái, tích một mớ hạt trong miệng, rồi phùng má, thổi bắn nhau phù phù… Có lẽ với bọn trẻ, chúng ưa những chùm chim chim, dú dẻ không phải bởi vị ngon ngọt mà bởi nó còn là một trò chơi, là thứ câu dẫn để khởi đầu cho những trò chơi tiếp theo cho đến hết hè.
Với người lớn, từng chùm chim chim, dú dẻ lại nhắc nhớ về những tháng ngày tuổi thơ nơi thôn dã. Cùng với thời gian, khi những khoảng đất trống mênh mông trước kia giờ đã được lấp đầy thì những cây bụi cũng không còn nữa và chim chim, dú dẻ cùng dời dần đi. Không riêng gì trẻ con thành phố, mà giờ đám trẻ ở các thị trấn, thị tứ cũng bắt đầu thấy là lạ với thứ quả này. Nhưng đâu đó, nằm sâu trong ký ức và kỷ niệm của mỗi người, mùa chim chim, dú dẻ luôn có một sức sống riêng không bao giờ phai mờ.
Có lẽ vì thế mà chị đồng nghiệp của tôi, trên đường công tác về miền núi, dù đang rất mệt mỏi vì trời nắng nóng và đường gập ghềnh, bỗng vui hớn hở khi nhìn thấy một bụi chim chim, dú dẻ. Chị hái bằng được, rồi cẩn thận gói trong khăn tay. Chị bảo, mang về để ở bàn, hàng ngày ngắm nó sẽ thấy lòng bình yên lạ thường. Mang về để cho các con chị biết thế nào là chùm chim chim, dú dẻ, là tuổi thơ một thời của ba mẹ…
BẠCH VÂN
