Hollywood tăng sức ảnh hưởng và sự trỗi dậy của điện ảnh Hàn Quốc, Thái Lan... khiến Hongkong không còn là kinh đô điện ảnh châu Á.
Theo số liệu trang điện ảnh Mtime công bố mới đây, năm 2017, Hongkong chỉ sản xuất khoảng 60 bộ phim trong khi con số năm 1993 là 234. Từ thập niên 2000 đến nay, số lượng phim sản xuất theo chiều đi xuống, trong đó thấp nhất là năm 2013, với 42 phim.
Từ nửa cuối thập niên 1990, chất lượng phim giảm sút, chủ yếu ở các mặt đề tài phim, xây dựng kịch bản. Các tác phẩm gây tiếng vang trong khu vực ngày càng hiếm hoi. Những phim đặc sắc giai đoạn này chủ yếu của những đạo diễn nổi tiếng từ thập niên 1980 như Vương Gia Vệ (Tâm trạng khi yêu, 2000), Châu Tinh Trì (Tuyệt đỉnh kungfu, 2005), Diệp Vỹ Tín (Diệp Vấn, 2009). Sau đó, chưa có gương mặt đạo diễn mới nào của Hongkong đủ tầm thay thế những tên tuổi trên.
Doanh thu phòng vé phản ánh rõ nét sự suy yếu của nền điện ảnh từng được coi là Hollywood phương Đông. Bao giờ trăng sáng của đạo diễn 71 tuổi Hứa An Hoa đoạt “Phim hay nhất” tại LHP Kim Tượng 2018, có dàn diễn viên tên tuổi như Châu Tấn, Bành Vu Yến nhưng doanh thu chỉ đạt 63 triệu nhân dân tệ (khoảng 10 triệu USD).
Năm 2017, phim Trùm Hương Cảng do Vương Tinh đạo diễn, quy tụ hai tên tuổi Lưu Đức Hoa, Chân Tử Đan, được xây dựng đậm chất Hongkong. Tuy nhiên, Trùm Hương Cảng không gây tiếng vang đáng kể và không vào top 10 ăn khách nhất năm ở bản địa. Phần đông khán giả nhận xét tác phẩm chỉ đủ sức gợi nhớ thời hoàng kim của điện ảnh Hongkong.
Trong khi đó thập niên 1980 và nửa đầu thập niên 1990, phim Hongkong chiếm thế thượng phong. Địch Long, Hứa Quán Kiệt, Châu Tinh Trì, Thành Long, Châu Nhuận Phát, Lưu Đức Hoa... hô phong hoán vũ phòng vé. Phim của các tài tử này đóng chính thường dẫn đầu doanh thu của năm.
Có nhiều lý do dẫn tới việc phim Hongkong mất dần sức hút, kể từ nửa cuối thập niên 1990. Thứ nhất, phim Hollywood tăng sức ảnh hưởng toàn cầu, khiến phim Hongkong mất dần vị thế ở các thị trường quan trọng như Đài Loan, Đông Nam Á, Hàn Quốc, Trung Quốc. Phim Nhật, Hàn Quốc cũng xâm nhập và gây tiếng vang. Năm 1999, Ringu của Nhật Bản dẫn đầu doanh thu phòng vé trong năm ở Hongkong.
Thứ hai, khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 giáng đòn mạnh vào kinh tế Hongkong, ảnh hưởng trực tiếp tới lĩnh vực đầu tư phim ảnh. Sự lộng hành của băng đĩa nhái cũng làm giảm sút sự phát triển của ngành công nghiệp điện ảnh. Quan trọng không kém là đề tài hạn hẹp, kịch bản kém hấp dẫn khiến chất lượng phim đi xuống.
Vấn đề chảy máu chất xám cũng gây thiệt hại cho ngành điện ảnh. Cuối thập niên 1990, các nhà làm phim như Thành Long, Châu Nhuận Phát, Lý Liên Kiệt, Từ Khắc, Ngô Vũ Sâm... đều hợp tác với Hollywood. Nhiều nhà làm phim phải chuyển nghề vì không có việc làm trong khi các đạo diễn, diễn viên trẻ ít cơ hội rèn luyện, nâng cao kỹ năng, khiến điện ảnh Hongkong lê lết trong khi điện ảnh các khu vực khác phát triển vũ bão.
Tuy đang trong cơn bĩ cực, với bề dày kinh nghiệm, các nền điện ảnh nước ngoài vẫn cần sự tư vấn kỹ thuật sản xuất phim của Hongkong. Viên Hòa Bình từng chỉ đạo võ thuật cho phim Hollywood The Matrix (Ma trận, do Keanu Reeves đóng chính). Tác phẩm này để lại ảnh hưởng to lớn đối với những phim hành động ra đời sau năm 1999 ở Hollywood.
MỸ AN (tổng hợp)
