Từ ngày 2 đến 3-3, tại Hà Nội, Ban Tư tưởng-Văn hoá Trung ương tổ chức Hội nghị lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật toàn quốc nhằm đánh giá tình hình lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật sau 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước; chỉ ra những mặt tích cực cũng như yếu kém của công tác này; những khuynh hướng xuất hiện trong đời sống văn nghệ dưới tác động của cơ chế thị trường, của quá trình hội nhập.

Xác định nhiệm vụ của công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trong tình hình mới, góp phần định hướng sáng tác, đề xuất những giải pháp thích hợp nhằm tạo bước chuyển cơ bản về chất lượng, hiệu quả của hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.

Đồng chí Nguyễn Khoa Điềm, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tư tưởng -Văn hoá Trung ương chủ trì hội nghị. Dự hội nghị có các đồng chí: Hồng Vinh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Tư tưởng- Văn hoá Trung ương; Phạm Quang Nghị, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hoá-Thông tin; Nguyễn Văn Chiền, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước và đông đảo các nhà nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trong cả nước.

Đồng chí Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đọc Báo cáo nêu rõ: Vận động và phát triển trong bối cảnh và đặc điểm của 20 năm đổi mới, đời sống văn nghệ có bước biến đổi, biến động rất mạnh, sâu sắc và không kém phức tạp.

Đời sống văn nghệ dân chủ hơn, cởi mở hơn, đa dạng hơn; sự tiếp nhận các phương thức, phương pháp biểu hiện mới rất khác nhau trong sáng tạo; có những vấn đề trước đây còn né tránh, xa lạ, giờ đây đã được chấp thuận. Có thể nói trên nhiều mặt, lý luận văn nghệ đã thực sự đổi mới.

Tuy nhiên, nhìn chung hoạt động lý luận văn nghệ còn có những nhược điểm khá nghiêm trọng, làm cho nó chưa phát huy được tác dụng tích cực đối với đời sống văn nghệ. Đáng chú ý là lý luận văn học, nghệ thuật mác- xít chưa được nghiên cứu tương xứng với vai trò chỉ đạo của nó, ít có những công trình tầm cỡ làm sáng tỏ những vấn đề quan trọng.

Do đó, thực trạng phê bình văn học, nghệ thuật đang trở thành mối quan tâm lo lắng của giới nghiên cứu, sáng tác lẫn công chúng thưởng thức văn học, nghệ thuật.

Tại Hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng: Thực tế công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trong những năm qua còn đang thiếu một hệ thống chuẩn mực lý luận, một hệ thống tiêu chí đánh giá, thiếu một hệ giá trị tin cậy làm thước đo kiểm định tác phẩm văn nghệ.

Do vậy, nền văn nghệ dân tộc Việt Nam có lịch sử lâu đời, nó phải có một nền lý luận văn nghệ phong phú, phát triển. Riêng đối với nền văn học, nghệ thuật cách mạng có lịch sử 75 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng đã có nhiều thay đổi qua các thời kỳ, trải qua nhiều thử thách để phát triển và đã xây dựng được một nền lý luận văn học, nghệ thuật hiện đại, khoa học, phong phú, giàu tính nhân văn.

Để tiếp tục xây dựng nền lý luận văn học, nghệ thuật này, ý kiến của các đại biểu thống nhất cần phải đổi mới tư duy nhiều hơn nữa, có biện pháp khắc phục những hạn chế và hướng tới những mục tiêu của một nền lý luận hiện đại.

Đặc biệt phải đổi mới toàn diện, đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm phù hợp. Chính vì thế mà đội ngũ những người làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật phải có nhận thức sâu sắc hơn nữa về lý luận văn nghệ mác- xít.

Bởi vì mọi lý luận văn học, nghệ thuật đều có ý thức hệ mà chủ nghĩa Mác là một cơ sở khoa học chắc chắn, là kim chỉ nam cho lý luận văn nghệ mác- xít. Xây dựng nền lý luận văn nghệ mác- xít thích hợp với thực tiễn văn nghệ hiện đại là nhiệm vụ cần kíp không thể thoái thác, nhưng vẫn cần nghiên cứu, tiếp thu mặt tích cực của các trường phái lý luận khác để làm phong phú cách tiếp cận của mình.

(Theo TTXVN)