Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15 diễn ra tại Nam Định từ ngày 21/11 đến ngày 24/11. Đây là cuộc hội ngộ lớn nhất của những người hoạt động điện ảnh tại nước ta. Tuy nhiên, với cái liên hoan 3 năm mới tổ chức một lần này, liệu ngành nghệ thuật thứ bảy có dám mạnh dạn tự hỏi: phim Việt mấy người xem?
Chương trình Liên hoan phim lần thứ 15 chỉ có duy nhất một buổi tọa đàm lọt thỏm giữa các tiết mục tham quan đền Bảo Lộc, viếng chùa Phổ Minh, thăm nhà tưởng niệm, dự lễ hội Đền Mẫu… Có thể Ban tổ chức muốn đề cao yếu tố giao lưu vui vẻ, mà cũng có thể chú tâm giải pháp an toàn. Nghệ sĩ nước ta vốn thích khen ngợi, người này khen người kia, khen loạn xạ lên và… cùng đứng nhìn nền điện ảnh ngày càng ảm đạm. Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 14 tổ chức ở Buôn Mê Thuột, khi vấn đề làm phim ăn khách vừa được xới lên thì đạo diễn Lê Hoàng cất tiếng khóc lâm ly, khiến đạo diễn Đỗ Minh Tuấn phát biểu sau đó đành ca thán: “Tôi phải đứng trên cái diễn đàn ướt đẫm nước mắt!”. Có lẽ rút kinh nghiệm, nên Liên hoan phim Việt Nam 15 giảm thiểu sự đối thoại nghiêm túc, và điều đó cũng đồng nghĩa những bế tắc của điện ảnh nước ta vẫn… bế tắc như bình thường. Một dịp gặp gỡ nghề nghiệp mà thưa thớt chuyên môn thì thật đáng lo ngại cho tương lai phim Việt!
Tính chuyên môn mờ mịt của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15 còn thể hiện ở số lượng bộ phim được công chiếu. Chỉ với 4 rạp tại Nam Định và 4 ngày ngắn ngủi (quá nửa thời gian dành cho hoạt động ngao du!) thì người thông minh đến đâu cũng không thể nào xác định được lịch chiếu đầy đủ cho 40 bộ phim tham gia. Ngay cả thể loại phim nhựa là chủ lực của một nền điện ảnh, cũng không thể giới thiệu hết 25 tác phẩm đến khán giả Nam Định. Phim Việt lâu nay ít cơ hội tiếp cận người xem, mà một Liên hoan phim không tranh thủ trình chiếu, thì chắc chắn những nhà làm phim nhắm đến… giải thưởng để an ủi công sức đã bỏ ra. Vì vậy, nét mới có giải thưởng Phim do khán giả bình chọn liệu có đáng tin cậy không? Lẽ nào, không cần xem phim, chỉ cần liếc qua tên phim và cái tấm áp-phích đã có thể bỏ phiếu tôn vinh một bộ phim? Nếu đúng vậy thì công chúng của phim Việt tài tình thật!
Tiêu chí Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15 được treo lộng lẫy, mang dòng chữ “Vì một nền điện ảnh Việt Nam đổi mới và hội nhập”. Khẩu hiệu này rất hay, rất tầm vóc, rất tích cực nhưng không thể nào làm sáng tỏ trong một buổi tọa đàm kéo dài vài tiếng đồng hồ. Vì vậy, yếu tố “đổi mới và hội nhập” nếu thật thiện chí mới có thể trông thấy qua những bộ phim có yếu tố nước ngoài như Mùa len trâu hay Hà Nội, Hà Nội. Thử nhìn sang những nền điện ảnh đang vươn vai phát triển trong khu vực như Trung Quốc và Hàn Quốc để chúng ta nhận ra rằng, cái khát vọng “đổi mới và hội nhập” bao giờ cũng phải bắt đầu từ sự lớn mạnh trong nước. Một bộ phim chưa thể chinh phục khán giả trong nước, thì cho dù dự thi hết liên hoan phim quốc tế này đến liên hoan phim quốc tế khác cũng không thể đóng góp thực sự cho nền điện ảnh dân tộc.
Dịp xôn xao Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15, càng khắc khoải hơn câu hỏi: Phim Việt mấy người xem? Một cuộc gặp gỡ điện ảnh đầy hoa tươi và những lời chúc tụng, không hẳn ý nghĩa bằng những nhà nghệ thuật thứ bảy sòng phẳng ngồi với nhau trong ưu tư “vì một nền điện ảnh hướng đến khán giả”!
TUY HÒA
