Phải nhiều lần hẹn, tôi mới gặp được anh ở TP Tuy Hòa. Khi ấy, anh đang dở tay hậu kỳ cho mươi tập ký sự về nghề biển. Nghề truyền hình vốn cần sức khỏe, anh lại yếu ớt hơn những người đàn ông khác. Chân phải và chân trái tạo thành một chiếc bóng kỳ dị dưới nắng. Có lẽ vì vậy mà anh thích nhìn nửa thân trên đổ đen trên mặt biển xanh. Anh bảo khi đó mới thấy mình cứng cáp, vạm vỡ giữa bao la của đại dương xanh ngát.
Từng nhiều lần như thế, anh đứng trên boong, từ đầu gối trở xuống đã bị thân tàu che khuất. Anh đứng trong lúc hai máy quay đang nằm thõng thượt vì sóng lớn đập liên hồi. Đêm, cả êkíp chờ bạn thuyền thức giấc, quây cá cho thước phim thô sẽ được hậu kỳ trong một vài tuần lễ nữa.
Lúc trúng thầu kịch bản, anh có nhắn cho tôi là sẽ lại lênh đênh chừng 2 tháng qua các đầm phá, vũng, vịnh khắp dải hẹp miền Trung. Mỗi nơi, mỗi màu sắc, phong vị và nghề biển khác nhau. Mỗi nơi dừng chân, biển lại tặng cho mỗi vùng đất một vài loài cá tôm, gắn với một nghề, một gương mặt người. Trải qua bão giông, nghề biển nào gắn với cư dân nấy. Nghề và người gắn bó như máu thịt, hòa điệu làm một, khiến bức tranh dân dã trở nên đầy sức sống và lôi cuốn.
Thế mới có chuyện một gã tật chân từ bé, rong ruổi hết đoạn biển này, đoạn nước kia để nhìn - ngửi - quan sát cuộc đời của biển. Mỗi tập phim là hành trình gian khổ, có cả mồ hôi, thậm chí là máu. Đó là khi đôi chân yếu ớt phải làm trụ cho đôi tay phụ giúp bạn thuyền khi quay phim báo khung hình quá sơ sài, cần người lấp đầy những khoảng trống. Những ngày theo thuyền, anh dần quen với những chén cơm nửa sống, nửa nhão. Lửa trên thuyền cũng bập bềnh theo sóng như chính những phận người lam lũ quanh năm, gắn phận mình với bao nhiêu hiểm nguy, rập rình vồ lấy sinh linh bé mỏng mang tên con người.
Anh nói phim rồi sẽ ngưng phát. Người xem phim, cùng lắm chỉ nhớ được rất ít những gì anh và đồng nghiệp muốn chuyển tải. Song, không vì vậy mà anh cùng mọi người ngơi tay, chỉ có bên biển và hòa vào tiếng sóng, hơi thở mặn mòi của chủ thuyền, bạn thuyền. Khi nhìn khói thuốc lẫn rồi tan trong nắng chiều, nhìn nước da sạm nắng như đồng hun của những người đàn ông của biển, anh lại thấy việc làm của mình quá đỗi nhẹ nhàng.
Mỗi mùa, rồi bốn mùa trôi qua, biển vẫn thầm lặng mang lại quà của biển, khi vất vả khi sung túc cho ngư dân đằm mình trong gió biển. Anh vẫn ôm kịch bản cùng đồng nghiệp - máy quay đang trên vai cũng gìn giữ bản hòa tấu về cuộc đời sôi rộn gắn với đại dương yêu kiều và bí ẩn. Sau mươi tập phim này, trong óc anh đã sẵn dành ý tưởng cho mươi tập trong series khác. Hình như, ẩn trong nhân dáng bé nhỏ của người đàn ông ấy, luôn là kho ý tưởng dồi dào, được đắp bồi liên tục từ cuộc sống sinh động mang tên nghề biển.
PHẠM HẢI DƯƠNG
