Những ngày cuối tháng ba, trời đất bắt đầu chuyển mùa oi oi ả ả, đây cũng là lúc những cây dâu tằm bắt đầu đơm hoa kết trái. Tháng tư về làm cho tôi nhớ lại những bụi cây dâu tằm nhà ngoại, một thời cùng với tụi bạn trong xóm trốn ngủ trưa để hái dâu tằm. Giờ đây, những cành cây, trái dâu tằm chỉ còn trong ký ức, mờ mờ, nhạt nhạt nhưng vẫn nhớ hoài mùi vị chua chua, ngòn ngọt ấy…

Nhà ngoại tôi nằm sâu trong con hẻm, đường vào vẫn còn là sỏi đá. Những tán cây lớn tỏa bóng mát xuống con đường, đây là nơi mà tụi trẻ con trong xóm trốn ngủ trưa ra đây chơi bắn bi, ô ăn quan, nhảy dây. Hồi ấy vẫn còn là những con đường đất, vẫn chưa bê tông hóa như bây giờ, nên cái cảm giác chạy chân trần thích lắm. Nhà ngoại có mấy bụi cây dâu tằm. Ông bảo, tuổi của tôi bằng với tuổi của cây dâu tằm. Những cành cây dâu tằm khẳng khiu nhưng chi chít trái. Những trái dâu tằm chín mọng, ăn có vị chua chua, ngòn ngọt và rất nhiều nước. Nếu nhìn kỹ, ngoài là một quả tròn tròn, dài dài, giống như sự kết hợp của những đốm tròn nhỏ li ti kết vào nhau. Dâu tằm rất ít khi chín đều, nên thường những quả bị tụi nhỏ vặt để ăn thường lốm đốm đen - đỏ xen nhau nhìn rất đẹp mắt.

Những buổi trưa không ngủ, trốn ngoại chạy ra sau vườn, tôi với tụi bạn trong xóm dùng cây khều những quả dâu đã chuyển sang màu tím sẫm. Thằng Kiệt được cái cao, nên nó nhảy lên là níu được cái cành chi chít trái, cứ thế vừa hái, vừa đưa vào miệng nhai nhóp nhép, nhìn phát thèm. Còn thằng Chương nhỏ con, lùn tịt thì nó thiết kế cái cây móc, khều mãi mới rụng một quả, có khi bực quá, nó khều cả quả non lẫn già. Ông ngoại thấy vậy rầy hoài: “Quả nào chín thì hái. Bây đập rụng quả non rồi lấy gì mà ăn nữa”.

Mỗi lần về quê ngoại mùa dâu tằm, tôi luôn được thưởng thức món mứt dâu, si rô dâu ngoại đã làm sẵn. Ngoại bảo: “Trời nóng như vầy mà có một ly si rô dâu đá bào là nhất hạng”. Mà đúng thiệt, vị chua chua, ngọt ngọt, lành lạnh quyện vào nhau thì ngon bá cháy. Tôi ngồi trước hiên, nhâm nhi từng tí một. Thức uống mà đối với ngoại nó chân chất, không tí chất bảo quản nào. Có lần tôi còn tận mắt xem với phụ ngoại làm si rô dâu tằm. Tôi với ngoại ra vườn hái cả rổ to dâu chín mọng, đem rửa thật sạch rồi để cho ráo nước. Ngoại trộn dâu với đường thật đều, đậy lại để hai ngày, đến khi đường tan hết. Sau đó ngoại ép lấy nước dâu, lọc qua vải để loại bỏ hết cặn, bã còn thừa rồi bắc nước cốt dâu tằm lên bếp, đun nhỏ lửa. Để có tí mùi thơm, ngoại cho một lát gừng tươi. Khi đã nguội hẳn, nước được đóng chai để vào tủ lạnh dùng dần.

Cây dâu tằm còn có mặt trong bữa cơm ở quê. Những bữa cơm với dưa cà, đĩa lá dâu tằm non luộc, có khi là một tô canh lá non dâu tằm với thịt bằm cũng đủ “chinh chiến” hết nồi cơm của ngoại.

Tháng tư về, lại nhớ những đứa trẻ con trong xóm cùng nhau rồng rắn đi hái những trái dâu tằm. Cứ tháng tư về, lại nhớ vị chua chua, ngòn ngọt ấy…

NGUYỄN THẢO