Chương trình giới thiệu tác phẩm “Vũ Trung Uyên nhạc và thơ” vừa được Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển cùng một số văn nghệ sĩ thân thiết tổ chức, như món quà đặc biệt dành tặng bậc tiền bối Vũ Trung Uyên - Trưởng đoàn kiêm Chính trị viên Đoàn Văn công Phú Yên. Ông là người có nhiều đóng góp cho nền nghệ thuật kháng chiến của tỉnh nhà trong những năm tháng chiến tranh, khói lửa.

TẤM LÒNG CỦA ANH EM, BẠN BÈ

Nhạc sĩ, Nghệ sĩ Ưu tú Cao Hữu Nhạc, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển, nói: “Là người đang công tác ở một đơn vị nghệ thuật biểu diễn giàu truyền thống, tôi rất mang ơn và quý trọng các thế hệ cha anh đi trước, lớp người ăn rau rừng, vừa đánh giặc vừa làm thơ, sáng tác nhạc, hát, múa phục vụ chiến sĩ đồng bào dưới khói lửa, đạn bom trong giai đoạn chiến tranh ác liệt nhất. Anh Vũ Trung Uyên là một người tôi quý trọng như thế. Anh là một người tài hoa, làm thơ, viết nhạc phục vụ kháng chiến… Nhưng anh ngại nói về mình, các sáng tác anh viết ra như tự giãi bày, như độc thoại với bản thân, có vẻ như anh không quan tâm đến việc phổ biến, in ấn nên ít người biết tác phẩm của anh”. Nhạc sĩ Cao Hữu Nhạc kể, khi nghe ông đặt vấn đề tập hợp các bài thơ, bản nhạc của bậc đàn anh để in, Vũ Trung Uyên chỉ cười một cách khiêm tốn, hiền hậu, như muốn nói rằng “thôi, ngại lắm”. “Hôm nay, cầm tuyển tập nhạc - thơ của anh trong tay, tôi rất mừng, vì điều mong ước của người thân, gia đình, bạn bè tri kỷ, đồng đội và những người yêu mến anh đã thành hiện thực”, nhạc sĩ Cao Hữu Nhạc xúc động chia sẻ.

Tuyển tập “Vũ Trung Uyên nhạc và thơ” do Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ ấn hành, giới thiệu 12 ca khúc và 31 thi phẩm của Vũ Trung Uyên (tên khai sinh là Võ Văn Duật) - người từ làng Định Trung (xã An Định, huyện Tuy An) - thoát ly tham gia cách mạng và có nhiều đóng góp cho nền nghệ thuật kháng chiến của Phú Yên trong những năm tháng chiến tranh. Sau ngày đất nước hòa bình, ông làm Trưởng Phòng Văn nghệ Ty Văn hóa - Thông tin Phú Yên, Trưởng Phòng Văn nghệ Đài Phát thanh tỉnh Phú Khánh và là một trong những sáng lập viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Phú Khánh.

Trong chương trình giới thiệu tác phẩm của mình, Vũ Trung Uyên cười hiền khô, nói rằng ông biết ơn anh em bạn bè văn nghệ sĩ đã cố công tập hợp và in các tác phẩm của ông trong một tập sách đẹp, trang trọng, rồi còn tổ chức một chương trình giới thiệu sách. Tác giả “Đường về Nhạn Tháp”, “Hát mừng chiến sĩ đơn vị 202”… chia sẻ kỷ niệm khó quên trong những ngày đói cơm lạt muối nhưng văn công vẫn cất cao tiếng hát. Ông cho biết mình sáng tác nhiều ca khúc về bộ đội là vì yêu quý bộ đội - những người đã vượt lên gian khổ, thiếu thốn, hiểm nguy để chiến đấu chống giặc ngoại xâm.

NHẠC MỘT BÊN VÀ THƠ MỘT BÊN

Những thi phẩm, nhạc phẩm của người nhạc - người thơ Vũ Trung Uyên vang lên, từ “Đường về Nhạn Tháp” - ca khúc ra đời trước cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, thể hiện khát khao giải phóng quê nhà, “Hát mừng chiến sĩ đơn vị 202” - một trong nhiều ca khúc ra đời để phục vụ kháng chiến, phục vụ cách mạng... đến các ca khúc được phổ nhạc từ thơ ông, như “Ơi cây K’Tiêm” (nhạc: Văn Chừng) và đặc biệt là ca khúc đã đi vào lòng người yêu nhạc Phú Yên qua bao năm tháng “Tiếng hò trên đồng lúa Tuy Hòa” (nhạc: Hoàng Thơ Huy). Và từ ca khúc “Nhớ nhung” được sáng tác vào năm 1961, sau khi Vũ Trung Uyên tự trau dồi nhạc lý với cuốn “Để sáng tác một bản nhạc phổ thông” của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, những người tham dự lặng đi trong cảm xúc khi nghe “Một chiều trăng” ra đời cách đây gần nửa thế kỷ.

Vũ Trung Uyên yêu nhạc và thơ, sáng tác nhạc song song với thơ. Thơ ông dung dị và giàu cảm xúc. Có thể đơn cử bằng thi phẩm “Lúa ơi” viết về quê hương An Định, trong mùa xuân đầu tiên sau khi Bắc Nam sum họp.

Lúa, lúa ơi! Tôi về đây với lúa

Một đứa con đi chiến đấu xa nhà

Củ môn dóc, lá tàu bay cầm bữa

Lòng vẫn thơm hương lúa quê ta…

Nhớ những ngày tôi phải đi xa

Lòng nhớ lúa đến ghen một cánh cò, cánh vạc

Một ngọn gió nồm, một chòm mây bạc

Đều mang theo hương sắc lúa quê nhà…

Nhà thơ Thanh Quế, nguyên Ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam, cảm nhận: “Thơ anh Duật cũng như con người anh: nồng hậu, chân chất, giàu cảm xúc và suy nghĩ. Thơ anh không có cái cuốn hút ngay người đọc mà phải vừa đọc chậm rãi vừa suy nghĩ mới thấy hay”.

Từ TP Hồ Chí Minh về Phú Yên tham dự chương trình giới thiệu tác phẩm “Vũ Trung Uyên nhạc và thơ”, bà Tô Huệ - em nhạc sĩ Nhật Lai và nhà thơ - liệt sĩ Nguyễn Mỹ, cũng là chị họ của ông Vũ Trung Uyên - bày tỏ: “Tôi vô cùng vui sướng khi tham dự chương trình này. Đây là niềm tự hào của các thành viên trong gia đình tôi. Khi còn nhỏ, tôi đã biết một vài tác phẩm của cậu Duật, nhưng lúc đó sự cảm nhận của mình chưa sâu. Sau này, khi biết cậu Duật sáng tác nhiều tác phẩm thơ, nhạc, tôi nghĩ Vũ Trung Uyên cũng có gen văn chương nghệ thuật như hai người anh của tôi”.

YÊN LAN