Nếu như ví mỗi người Việt Nam là một đại sứ thì mỗi người đẹp khi bước ra “sàn đấu” thế giới là một vị “đại sứ đặc biệt” trong việc quảng bá, tôn vinh hình ảnh đất nước và con người, giúp cho bạn bè hiểu thêm dân tộc ta đã vươn lên mạnh mẽ ra sao…
Vẻ đẹp mặn mà của Hoàng hậu Nam Phương - Ảnh: T.L |
Người Việt quan tâm lịch sử, ai cũng biết Hoàng hậu Nam Phương là một người đàn bà đẹp. Trong khi đức lang quân của bà - Bảo Đại, ông vua cuối cùng của nhà Nguyễn, thường bị phê phán bởi sự bất lực trước thời cuộc và lối sống xa hoa giữa lúc đất nước chìm trong bóng đen ngoại xâm, thì Hoàng hậu Nam Phương luôn được nhắc tới với sự trân trọng. Bà không phải là một nhân vật lịch sử có công lao với đất nước. Được trân trọng vì ngoài ngoại hình đầy quyến rũ của người đẹp đất Gò Công, bà còn mang những đức tính tốt của một phụ nữ trong gia đình theo quan niệm “tứ đức” truyền thống: công, dung, ngôn, hạnh.
Mỗi thời đại, mỗi dân tộc có những quan niệm khác nhau về vẻ đẹp của người phụ nữ. Hoàng hậu Nam Phương là một hình ảnh tiêu biểu về vẻ đẹp người phụ nữ Việt thời phong kiến và có thể còn có giá trị lâu bền. Vẻ đẹp của bà cũng phù hợp với quan niệm dân gian được tích lũy qua những câu ca dao:
“Những người con mắt lá răm
Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền”
Hoặc:
“Những người thắt đáy lưng ong
Đã khéo chiều chồng lại khéo nuôi con”
Và cả vẻ đẹp về tâm hồn:
“Chim khôn hót tiếng rảnh rang
Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe”
Cũng từ kho tàng văn hóa dân gian, còn có bài ca dao Mười thương đáng chú ý nói về vẻ đẹp của phụ nữ Việt xưa:
“Một thương tóc bỏ đuôi gà,
Hai thương ăn nói mặn mà có
duyên.
Ba thương má lúm đồng tiền,
Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua.
Năm thương cổ yếm đeo bùa,
Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng.
Bảy thương nết ở khôn ngoan,
Tám thương ăn nói lại càng thêm xinh.
Chín thương em ở một mình,
Mười thương con mắt đưa tình với anh.”
Ngày nay phụ nữ Việt không còn răng đen hạt huyền, cổ yếm đeo bùa, khăn đội đầu hoặc thiên về tóc bỏ đuôi gà nữa, nghĩa là quan niệm về cái đẹp bề ngoài đã thay đổi theo thời gian. Phụ nữ bây giờ cũng có quyền học hành, giữ mọi trọng trách như nam giới. Điều đó càng tăng thêm sự hấp dẫn của họ. Vẻ đẹp trí tuệ giúp phụ nữ thêm thăng hoa, có kiến thức và bản lĩnh ứng xử trong mọi sinh hoạt của đời sống. Một diễn viên, một người mẫu hoặc một người đẹp đoạt danh hiệu trong cuộc thi nhan sắc nào đó, khi có trình độ văn hóa cao rõ ràng sẽ có cách ứng xử tự tin khác xa với những người chẳng may ít học, nhất là những người háo danh, hám tiền mà lười biếng học tập.
Kết quả nghiên cứu của các chuyên gia thẩm mỹ cho thấy, dù hình thức bên ngoài gây ấn tượng ngay nhưng nó chỉ tạo nên sự khác biệt khoảng 10%, còn lại 90% thuộc về vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong tâm hồn của mỗi con người. Đó là đức tính, tri thức, bản lĩnh, ứng xử mang tinh thần văn hóa của dân tộc mình, đất nước mình. Nếu thiếu tri thức và “phông” văn hóa, phụ nữ vốn là phái yếu càng dễ bi quan, thiếu tự tin, ích kỷ, nóng vội, tham lam, đua đòi, hiếu thắng và rất dễ bị sa ngã trước sự cám dỗ của vật chất, hư danh.
Nhìn lại những cuộc thi hoa khôi hoa hậu của nước ta khởi động từ đầu thập niên 90 thế kỷ XX đến nay, có thể nhận thấy tỉ lệ 10% vẻ đẹp hình thức ấy lại được chú trọng hơn. Nhiều cô gái khi đến với các cuộc thi nhan sắc chỉ nghĩ đơn giản mình có sắc đẹp bên ngoài là đủ, ít ai nghĩ rằng vẻ đẹp thiên phú ấy mới chỉ là “điều kiện cần”, mà quên mất cái 90% quan trọng còn lại. Điều đó lý giải vì sao, nhiều thí sinh khi thi ứng xử rất ngô nghê, trở thành trò cười “để đời” cho thiên hạ. Trong cuộc thi Hoa hậu Đại Dương tổ chức lần đầu tiên năm qua cũng làm rộ lên những tràng cười về trình độ ứng đáp yếu kém của thí sinh dù đã được chuẩn bị trước câu trả lời. Khi được hỏi suy nghĩ về hành động của Trung Quốc qua việc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam, một thí sinh đã ấp úng đến khờ khạo: “Em muốn người Trung Quốc hãy mở giàn khoan đó ra... và... và... để cho đất nước Việt Nam của mình ngày càng xinh đẹp hơn”. Càng ngẫm càng thấy xót xa cho văn hóa nhan sắc!
Không chỉ các cuộc thi nhan sắc trong nước mà cả các cuộc tranh tài ở nước ngoài, đại diện người đẹp Việt ứng thí cũng chẳng khá hơn mấy. Sự đầu tư thiếu bài bản chuyên nghiệp là nguyên nhân chủ yếu cho sự thất bại. Chúng ta không hy vọng ở cuộc thi quốc tế nào các người đẹp Việt Nam cũng đoạt danh hiệu, nhưng ít ra tại mỗi cuộc thi họ phải có trách nhiệm mang một hình ảnh, một thông điệp tốt đẹp nào đó của đất nước đến với bạn bè năm châu.
Nếu như ví mỗi người Việt Nam là một đại sứ thì mỗi người đẹp khi bước ra “sàn đấu” thế giới là một vị “đại sứ đặc biệt” trong việc quảng bá, tôn vinh hình ảnh đất nước và con người, giúp cho bạn bè hiểu thêm dân tộc ta đã vươn lên mạnh mẽ ra sao từ những bi kịch đau thương của lịch sử. Đây là một sứ mệnh thiêng liêng chứ không đơn thuần chỉ là cuộc thi vì danh vì lợi cho cá nhân hoặc tổ chức riêng lẻ nào.
Vẻ đẹp hình thể tất nhiên không thể thiếu trong đua tranh nhan sắc. Nhưng vẻ đẹp hình thể chỉ được tôn vinh khi vẻ đẹp trí tuệ thăng hoa. Đó cũng là vẻ đẹp của tinh hoa Việt, bản sắc Việt để tạo nên sự khác biệt của phụ nữ Việt so với bạn bè thế giới. Một vẻ đẹp đích thực từ hình thể đến tâm hồn, từ hiện thực sống động đến ảo mờ những giấc mơ về phụ nữ Việt:
Mọi định nghĩa về phụ nữ mà tôi biết
mọi lý luận về cái đẹp mà tôi biết
chợt trở nên vô nghĩa
trước một nét kiêu sa
chợt trở thành mây khói
trước một người đàn bà
một người đàn bà đích thực
Tất cả nguồn năng lượng mặt trời dường như thu hết vào lồng ngực nàng
tất cả mọi dòng sông dường như trôi hết vào cơ thể nàng
tất cả mọi bông hoa dường như khép mình bên từng đường cong giới tính của nàng
tất cả vui buồn cuộc đời dường như gom hết vào ánh mắt nàng
Đừng hỏi nàng là ai và từ đâu đến
nàng chưa bao giờ bước vào giấc mơ của tôi và bạn
nhưng nàng có thể là người đang ở cạnh bạn và tôi
nàng không hiện hữu trên thế giới này
nhưng nàng có thể ẩn hiện trong trái tim mỗi con người
Nàng mang nét hồn nhiên Mỵ Châu
sự thông minh Ỷ Lan
bi kịch Huyền Trân
ngôn ngữ Ngọc Hân
và cả quyền năng Đặng Thị Huệ
Một người đàn bà giống mọi người đàn bà
một người đàn bà khác mọi người đàn bà…
PHAN HOÀNG