Cả đời làm báo để “nuôi sống” sự nghiệp văn chương, thế nhưng nhà thơ Vũ Duy Thông không nghĩ rằng nhà văn, nhà thơ bị coi thường mà luôn cảm thấy viết văn là công việc cao quý.
Nhà thơ Vũ Duy Thông - Ảnh: Y.LAN
Có thể nhiều người chưa từng đọc qua 50 tác phẩm thơ, truyện ngắn, ký, phê bình văn học… đã được xuất bản của nhà thơ - nhà báo Vũ Duy Thông, trong đó có ngót chục tập thơ với những câu thơ tài hoa, nhưng bài thơ Bè xuôi sông La của ông thì nhiều người vẫn nhớ dù đã rất nhiều năm xa ngôi trường tiểu học.
“Bè ta xuôi sông La
Dẻ cau cùng táu mật
Muồng đen và trai đất
Lát chun rồi lát hoa
Sông La ơi sông La
Trong veo như ánh mắt
Bờ tre xanh im mát
Mươn mướt đôi hàng mi
Bè đi chiều thầm thì
Gỗ lượn đàn thong thả
Như bầy trâu lim dim
Đắm mình trong êm ả
Sóng long lanh vẩy cá
Chim hót trên bờ đê
Ta nằm nghe nằm nghe
Giữa bốn bề ngây ngất…”
Bài thơ này được Vũ Duy Thông viết năm 1969, khi ông là một phóng viên trẻ, xông pha dưới lửa đạn chiến trường. Trong một lần đạp xe suốt mấy chục cây số từ Thạch Vĩnh lên lâm trường Hương Sơn (Hà Tĩnh) để viết về đội khai thác số 5 của lâm trường, Vũ Duy Thông đã tìm thấy rất nhiều cảm xúc từ công việc của các công nhân và viết Bè xuôi sông La. Ngay trong năm đó, bài thơ này đoạt giải ba cuộc thi thơ do Báo Văn Nghệ tổ chức. Theo một số tư liệu, nhà thơ Xuân Diệu, chánh chủ khảo cuộc thi, nói: “Sau cuộc thi này, có thể nhiều bài thơ sẽ bị lãng quên. Nhưng Bè xuôi sông La chắc chắn còn”. Thời gian cho thấy “ông hoàng thơ tình” đã đúng!
Nhà thơ Vũ Duy Thông sinh năm 1944 tại Mê Linh (Vĩnh Phúc). Ông có một quãng thời gian dài làm báo trước khi được kết nạp vào Hội Nhà văn (năm 1980). Trở thành nhà thơ, ông tiếp tục… làm báo. Vũ Duy Thông chia sẻ: “Cả đời tôi làm báo để “nuôi sống” sự nghiệp văn chương, nhưng tôi không nghĩ nhà văn bị coi thường mà luôn thấy viết văn là công việc cao quý”.
Chính vì suy nghĩ đó mà Vũ Duy Thông - nhà thơ chào đời trên quê hương của những cánh đồng hoa hồng thơm ngát - bền bỉ viết, say mê viết bằng ngòi bút tài hoa của một tâm hồn dễ rung động. Đây là đoạn đầu và đoạn kết bài thơ Mùa thu ông viết năm 1982:
“Bỗng dưng đàn sếu bay ngang
Thu về sao quá khẽ khàng hỡi thu
Chuỗi cườm đứt mối trong mù
Tiếng ai gió thổi mơ hồ bãi xa
Con ve khô vỏ vườn già
Đầm sen gắng nở nụ hoa cuối cùng.
…
Mai sau trên những bãi cồn
Đừng tìm tôi dưới cỏ non xanh dày
Bởi tôi đã có phút giây
Từng theo bầy sếu xoải bay trong mù”.
Tác giả Nắng Trung du, Những đám lá đổi màu, Tình yêu người thợ, Gió đàn, Chiếc nôi trên vách đá… nói: “Trong cuộc “xung đột” giữa thơ truyền thống (thơ được viết theo bút pháp truyền thống - PV) và thơ hiện đại, người ta đặt câu hỏi: Thơ truyền thống có còn chỗ đứng, có còn gây xúc động? Không ai khác, chính những người cầm bút phải trả lời câu hỏi này. Nếu ta bất lực, không có những bài thơ gợi nhiều cảm xúc hơn, lay động lòng người hơn thì thơ truyền thống đã đến hồi kết. Nếu người cầm bút kém, không có những tác phẩm gây xúc động thì phải lùi bước cho những thể loại thơ mới, tư duy mới”.
Thuộc thế hệ những người cầm bút trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, Vũ Duy Thông là một nhà thơ trung thành với bút pháp truyền thống. Trong khi những người cầm bút trẻ cho rằng thơ bây giờ chỉ cầm đọc và “cảm”, không cần thuộc thì Vũ Duy Thông quan niệm: “Thơ mà không làm cho độc giả nhớ và thuộc thì không thể có đời sống lâu dài”.
YÊN LAN
