Việt Nam không có phim dự giải Oscar 2014 - đó là câu trả lời của Cục Điện ảnh, sau khi bộ phim duy nhất đăng ký Thiên mệnh anh hùng lại không đáp ứng được tiêu chí về thời gian phát hành. Và những người yêu điện ảnh Việt lại một lần nữa tiếc nuối, dù biết rằng để được đề cử vào hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất đã vô cùng khó, nói chi đến việc đoạt tượng vàng Oscar!
Cảnh trong phim “Thiên mệnh anh hùng”
Điều lệ chọn phim tham dự giải Oscar lần thứ 86 quy định: “Phim phải được chiếu buổi đầu tiên tại nước đăng ký tham dự giải trong khoảng thời gian từ sau ngày 1/10/1012 đến trước ngày 30/9/2013 và phải được các nhà sản xuất, phát hành chiếu kinh doanh cho công chúng tại rạp chiếu phim thương mại ít nhất 7 ngày liên tục”. Trong khi đó, bộ phim lịch sử - dã sử của đạo diễn Victor Vũ được chiếu buổi đầu tiên vào ngày 16/1/2012. Đây cũng là bộ phim duy nhất được nhà sản xuất đăng ký dự giải Oscar lần thứ 86. Chi tiết đó khiến những người yêu điện ảnh Việt Nam cảm thấy… chạnh lòng.
Có 9 bộ phim truyện nhựa ra rạp trong khoảng thời gian sau ngày 1/10/2012 đến trước ngày 30/9/2013, nhiều nhất là trong mùa phim tết, vậy mà chỉ mỗi Thiên mệnh anh hùng - bộ phim được công chiếu trước đó gần một năm - “lên tiếng”! Phải chăng các nhà làm phim trong nước không mặn mà với giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ, hay vì họ biết rằng phim của mình (phần đông là những bộ phim hài rất nhạt được tung ra trong mùa phim tết để lấy tiếng cười của khán giả dễ tính) không thể nào tạo sự chú ý ở “cuộc cạnh tranh khốc liệt” mang tên Oscar, nơi có những giám khảo khó tính bậc nhất và họ vẫn luôn coi trọng tính nhân văn, bản sắc văn hóa dân tộc cũng như tính sáng tạo độc đáo trong cách thể hiện tác phẩm?
Năm 1993, Đông Dương - bộ phim được quay tại Việt Nam giành giải Oscar ở hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Sau đó, bộ phim về Việt Nam nhưng được quay tại Pháp Mùa đu đủxanh của đạo diễn gốc Việt Trần Anh Hùng được đề cử ở hạng mục này. Cả 2 phim trên đều do nhà sản xuất đăng ký dự giải.
Cũng cần phải nói thêm rằng từ năm 2005 trở về trước, phim của Việt Nam rất khó có cơ hội dự giải Oscar bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ quy định khắt khe: “Phim tranh giải ở hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất phải được chiếu thương mại tại Mỹ ít nhất 7 ngày”. Năm 2006, quy định trên được sửa thành “chiếu thương mại ít nhất 7 ngày liên tục tại nước sở tại, trong khoảng thời gian từ ngày 1/10 của năm trước đến 30/9 của năm tiếp theo”, mở ra cơ hội cho tác phẩm điện ảnh của nhiều nước, trong đó có Việt Nam, góp mặt tại giải Oscar. Và Mùa len trâu, Chuyện của Pao, Áo lụa Hà Đông, Đừng đốt, Mùi cỏ cháy lần lượt lên đường tham dự giải thưởng danh tiếng này, nhưng lần nào các nhà làm phim của chúng ta cũng trở về tay trắng. Điều đó dễ hiểu thôi, khi mà các tác phẩm điện ảnh xuất sắc của nhiều quốc gia trên thế giới đều đổ về tranh giải Oscar, và “cuộc chơi” do Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ tổ chức chưa bao giờ dễ dàng, ngay cả với những nước có nền điện ảnh phát triển.
Trở lại với Thiên mệnh anh hùng của đạo diễn Victor Vũ - bộ phim lịch sử - dã sử đã nhận được nhiều lời khen. Nếu ra mắt muộn hơn 10 tháng và có “giấy thông hành” sang Mỹ, nhiều khả năng Thiên mệnh anh hùng cũng chỉ mang lại cơ hội học hỏi, giao lưu cho đoàn làm phim là chính, bởi cụm tiêu chí nhân văn - bản sắc - sáng tạo độc đáo để trao tượng vàng Oscar cho một tác phẩm điện ảnh dường như vẫn còn ở mức cao đối với điện ảnh Việt Nam.
YÊN LAN
