Ngày 5/5, người phát ngôn LHQ Farhan Haq cho biết cơ quan này đang tìm cách mở rộng Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen và yêu cầu các bên liên quan tham gia một cách xây dựng.
Lời kêu gọi được đưa ra trong bối cảnh, ngày 5/5, Trung tâm điều phối (JCC), gồm các quan chức Nga, Ukraine, LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ, chưa thể thống nhất cấp phép cho các tàu mới tham gia sáng kiến, giúp đảm bảo xuất khẩu ngũ cốc Ukraine và các nông sản khác từ các cảng Biển Đen. JCC vẫn duy trì các hoạt động giám sát hằng ngày với những tàu đã được cấp phép.
Theo ông Farhan Haq, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã liên hệ với tất cả các bên để thảo luận đề xuất nhằm cải thiện, mở rộng và gia hạn sáng kiến, lắng nghe quan điểm của tất cả các bên. LHQ kêu gọi các bên tiếp tục thảo luận, tháo gỡ những thách thức và phối hợp để triển khai sáng kiến một cách đầy đủ và liên tục.
Các đại diện của LHQ sẽ tham gia cuộc họp cấp chuyên viên do Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ chủ trì để thảo luận về sáng kiến này, chuẩn bị cho cuộc họp cấp cao hơn dự kiến diễn ra vào tuần tới ở Istanbul với sự tham dự của đại diện tất cả các bên gồm Nga, Ukraine, LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng Thư ký Hội nghị LHQ về Thương mại và Phát triển Rebeca Grynspan đã tới Moscow ngày 5/5 để tiếp tục tham vấn với các quan chức cấp cao của Nga về việc tạo điều kiện duy trì hoạt động xuất khẩu lương thực và phân bón Nga ra thị trường toàn cầu.
Bản ghi nhớ giữa Nga và LHQ về việc tạo điều kiện xuất khẩu lương thực và phân bón Nga là văn bản thỏa thuận song song với Sáng kiến Ngũ cốc biển Đen.
Trong khi các hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine được cải thiện thì phía Nga liên tục phản ánh rằng việc tạo điều kiện cho hoạt động xuất khẩu của Nga có rất ít tiến triển.
Người phát ngôn Haq cho biết bà Grynspan đã gặp Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Vershinin và khẳng định cam kết mạnh mẽ của LHQ về việc triển khai đầy đủ biên bản ghi nhớ trên.
Trong khi đó, ngày 5/5, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cảnh báo giá lương thực trên thị trường thế giới có thể sẽ tăng cao trở lại nếu những tranh cãi hiện nay về thỏa thuận ngũ cốc biển Đen không được giải quyết và các yêu cầu của Nga không được đáp ứng.
Phóng viên TTXVN tại châu Âu dẫn lời ông Cavusoglu nói rõ một cuộc khủng hoảng mới sẽ xảy ra nếu thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen không được gia hạn. Vì thế, những yêu cầu pháp lý của Nga cần được giải quyết và các bên cũng cần thảo luận việc kết nối lại ngân hàng Rosselkhozbank của Nga với hệ thống SWIFT. Cũng theo người đứng đầu ngành ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, trước đó, thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen đã kéo chỉ số giá lương thực thế giới giảm 9%, qua đó giúp giảm bớt gánh nặng trên bàn ăn của rất nhiều hộ gia đình.
Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được Nga và Ukraine ký riêng rẽ với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ lần đầu ngày 22/7 năm ngoái và có hiệu lực trong 120 ngày. Sau đó, thỏa thuận được gia hạn 2 lần, lần lượt vào tháng 11 năm ngoái (thêm 120 ngày) và tháng 3 năm nay (thêm 60 ngày).
Nếu không được tiếp tục gia hạn, thỏa thuận sẽ hết hạn vào ngày 18/5 tới. Trước đó, Nga nhiều lần cảnh báo sẽ không tiếp tục gia hạn thỏa thuận nếu như những vướng mắc trong việc xuất khẩu lương thực và phân bón của nước này không được giải quyết.
Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ việc gia hạn thỏa thuận sẽ phụ thuộc vào việc kết nối lại ngân hàng Rosselkhozbank với hệ thống SWIFT; tái cung cấp máy móc nông nghiệp, phụ tùng và dịch vụ; dỡ bỏ các hạn chế đối với bảo hiểm và tái bảo hiểm; gỡ lệnh cấm tiếp cận các cảng; cho phép tuyến đường ống dẫn khí amoniac Togliatti-Odessa hoạt động trở lại và dỡ bỏ phong tỏa tài sản, tài khoản ở nước ngoài của các công ty Nga có liên quan đến hoạt động sản xuất, vận chuyển thực phẩm và phân bón.
H.N (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
