Theo phóng viên TTXVN tại Washington, Lầu Năm Góc ngày 30/8 thông báo quân đội Mỹ đã hoàn tất kế hoạch rút toàn bộ lực lượng khỏi Afghanistan, kết thúc cuộc chiến kéo dài 20 năm tại quốc gia Tây Nam Á này.
Phát biểu trước báo giới tại Lầu Năm Góc, tướng Kenneth McKenzie, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm (Centcom) của quân đội Mỹ nhấn mạnh: “Tôi có mặt ở đây để thông báo rằng chúng tôi đã hoàn thành kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan”. Kế hoạch này kết thúc sớm hơn 1 ngày so với thời hạn 31/8 mà Tổng thống Mỹ Joe Biden đặt ra.
Tướng McKenzie cho hay chuyến bay cuối cùng, do một chiếc vận tải cơ quân sự C-17 thực hiện, đã cất cánh rời Sân bay Quốc tế Hamid Karzai 1 phút trước lúc nửa đêm (theo giờ Kabul) trong điều kiện an ninh vô cùng chặt chẽ.
Tư lệnh Centcom nói: “Trên chuyến bay cuối cùng có sự hiện diện của Tướng Chris Donahue, Tư lệnh Sư đoàn Không vận số 82 kiêm chỉ huy lực lượng trên bộ của chúng tôi. Đi cùng với ông là Đại sứ Ross Wilson. Trên thực tế, đội ngũ ngoại giao và quốc phòng là những người cuối cùng đặt chân lên máy bay”.
Tướng McKenzie đánh giá Taliban “rất hợp tác và hữu ích” trong tiến trình triển khai chiến dịch sơ tán và những chuyến bay cuối cùng. Ngoài ra, tướng McKenzie cũng cho biết các công dân Mỹ cuối cùng đã rời khỏi Kabul 12 giờ trước đó, đồng thời khẳng định các chuyến bay của Mỹ và liên quân đã sơ tán được 123.000 dân thường.
Trong một diễn biến khác có liên quan, người phát ngôn của lực lượng Taliban Qari Yusuf cũng xác nhận sự kiện Mỹ hoàn thành kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan.
Cùng ngày 30/8, Mỹ bày tỏ hy vọng lực lượng Taliban sẽ đảm bảo thực hiện các cam kết khi quân đội Mỹ rút hoàn toàn khỏi Afghanistan. Phát biểu vài giờ sau khi chuyến bay sơ tán cuối cùng rời khỏi thủ đô Kabul, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken xác nhận Mỹ đã tạm chấm dứt hiện diện ngoại giao từ ngày 30/8 và chuyển các hoạt động sang Qatar.
Ông Blinken khẳng định quân đội Mỹ đã rời khỏi Afghanistan, mở đầu một chương mới trong cam kết của Washington đối với quốc gia Tây Nam Á này. Theo đó, Mỹ sẽ xúc tiến các nỗ lực ngoại giao và chấm dứt chiến dịch quân sự.
Nhà ngoại giao Mỹ khẳng định Washington cam kết giúp đỡ mọi công dân muốn rời khỏi Afghanistan. Theo ông Blinken, hiện một số lượng nhỏ, khoảng 100-200, binh lính Mỹ vẫn ở lại Afghanistan và muốn rời khỏi quốc gia này.
Ngoại trưởng Mỹ cũng kêu gọi lực lượng Taliban đảm bảo các cam kết về tự do đi lại, tôn trọng các quyền của người phụ nữ và các nhóm thiểu số, không để Afghanistan trở thành địa bàn hoạt động của khủng bố. Ông Blinken kêu gọi Taliban nỗ lực để đạt được sự ủng hộ và quyền điều hành đất nước một cách hợp pháp.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby ngày 30/8 khẳng định mối đe dọa đối với sân bay Kabul là “thực sự” và “rõ ràng” trong bối cảnh Mỹ sắp sửa hoàn thành kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan. Phát biểu trước báo giới, ông Kirrby nói: “Hiện nay, chúng tôi đang ở trong khoảng thời gian vô cùng nguy hiểm. Những mối đe dọa vẫn là có thật, vẫn là thực sự và trong nhiều trường hợp, vẫn hết sức rõ ràng”.
Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Joe Biden đánh giá tình hình thực địa tại Kabul tiếp tục có chiều hướng diễn biến "cực kỳ nguy hiểm” với nguy cơ tiếp tục xảy ra nhiều vụ tấn công.
Cũng trong ngày 30/8, Liên minh các quốc gia chống IS, trong đó có Mỹ, ra thông cáo cam kết hợp tác xóa sổ lực lượng này và đặc biệt nhắm đến chi nhánh của IS tại Afghanistan. Thông cáo của liên minh, được Bộ Ngoại giao Mỹ công bố, nêu rõ: “Chúng tôi sẽ sử dụng mọi thành tố của sức mạnh quốc gia như quân sự, tình báo, ngoại giao, kinh tế và lực lượng thực thi pháp luật để đảm bảo đánh bại tổ chức khủng bố tàn bạo này”. Ngoài ra, các quốc gia trong liên minh cũng cam kết sẽ “nhận diện và đưa các thành viên IS ra xét xử trước pháp luật”.
Trong khi đó, Cơ quan quản lý hàng không liên bang Mỹ (FAA) ngày 30/8 ra thông báo cho biết sân bay Kabul hiện không có các dịch vụ kiểm soát không lưu, sau khi quân đội Mỹ hoàn tất kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan. Do đó, các máy bay dân sự Mỹ bị cấm hoạt động trong không phận của quốc gia Tây Nam Á nếu không được cấp phép từ trước.
Thông báo của FAA cho biết: “Do tình trạng thiếu vắng cả các dịch vụ không lưu và cơ quan quản lý hàng không dân dụng có thẩm quyền ở Afghanistan, cũng như những mối quan ngại an ninh hiện hữu, các hãng hàng không dân sự của Mỹ, các phi công và các máy bay dân sự đăng ký ở Mỹ bị cấm hoạt động ở mọi độ cao trong phần lớn không phận của Afghanistan”.
Trong diễn biến khác, ngày 30/8, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua nghị quyết kêu gọi lực lượng Taliban tôn trọng những cam kết về việc cho phép các công dân Afghanistan và công dân nước ngoài sơ tán khỏi quốc gia Tây Nam Á. Nghị quyết do Mỹ, Anh và Pháp soạn thảo, đã được thông qua với 13 phiếu thuận, không có phiếu chống.
Nghị quyết đề cập đến tuyên bố hôm 27/8 của Taliban về việc cho phép người dân Afghanistan ra nước ngoài vào bất cứ thời điểm nào mong muốn, cũng như bằng bất cứ hình thức nào, bằng đường bộ hoặc đường không. Theo nghị quyết, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hy vọng "Taliban sẽ thực hiện tất cả những cam kết”.
Reuters đưa tin, ngày 30/8, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông báo một chuyến bay chở thuốc và thiết bị y tế của tổ chức này đã hạ cánh xuống Afghanistan. Đây là chuyến hàng đầu tiên tới đây kể từ khi đất nước này chịu sự kiểm soát của Taliban.
Giám đốc phụ trách khu vực Đông Địa Trung Hải của WHO Ahmed al-Mandhari thông báo 12,5 tấn vật tư y tế đến Afghanistan đủ để đáp ứng nhu cầu sức khỏe cho hơn 200.000 người. Chúng sẽ được chuyển đến 40 cơ sở y tế ở 29 tỉnh trên khắp Afghanistan.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
