Theo phóng viên TTXVN tại Washington, ngày 23/8, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden tin rằng Mỹ có thời gian để sơ tán tất cả các công dân Mỹ ra khỏi Afghanistan vào thời hạn rút toàn bộ binh lĩnh Mỹ là ngày 31/8.
Trả lời báo giới, ông Sullivan khẳng định: “Chúng tôi tin rằng chúng tôi có thời gian từ nay tới ngày 31/8 để sơ tán bất kỳ người Mỹ nào ra khỏi Afghanistan” và sẽ tiếp tục sơ tán những người Afghanistan đang gặp rủi ro ngay cả sau khi lực Mỹ rời đi.
Ngoài ra, ông Sullivan cũng cho biết các lực lượng Mỹ tại sân bay quốc tế Kabul đang phải đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng từ ISIS-K, một chi nhánh của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Afghanistan. Theo ông Sullivan, hiện chính quyền Tổng thống Biden không có kế hoạch đối thoại với lãnh đạo của phong trào Taliban.
Theo Nhà Trắng, kể từ ngày 14-23/8, quân đội Mỹ đã sơ tán hoặc tạo điều kiện sơ tán khoảng 37.000 người khỏi Afghanistan. Tổng thống Biden cho biết chính quyền đang thảo luận về việc có nên kéo dài thời hạn rút quân sau ngày 31/8 để quân đội Mỹ có thể ở lại Afghanistan nhằm giúp sơ tán những người Mỹ và Afghanistan còn lại hay không.
Cùng ngày 24/8, Thủ tướng Úc Scott Morrison cho biết hơn 650 người Úc và Afghanistan đã được sơ tán khỏi Afghanistan trong đêm 23/8 trên 4 chuyến bay của Không quân Úc và một chuyến bay của Không quân New Zealand. Theo phóng viên TTXVN tại Sydney, Thủ tướng Morrison nhấn mạnh "đây là đêm lớn nhất của chúng ta” trong bối cảnh tình hình tại Sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul vẫn rất khó lường và việc tiếp cận sân bay rất khó khăn và nguy hiểm.
Hơn 1.700 người, bao gồm công dân Úc, công dân Afghanistan và các công dân nước ngoài khác, đã được Úc và New Zealand sơ tán trong tuần qua kể từ khi lực lượng Taliban tiếp quản thủ đô Kabul của Afghanistan.
Bộ Ngoại giao và Quốc phòng Bỉ cho biết máy bay vận tải C-130 Hercules đầu tiên của Bỉ cất cánh từ sân bay Kabul đã hạ cánh xuống Islamabad hôm 23/8 với hơn 100 người được sơ tán khỏi Afghanistan.
Giới chức Bỉ khẳng định tiếp tục cung cấp các chuyến bay để đảm bảo sơ tán công dân của nước này cùng với những phiên dịch viên người Afghanistan, phóng viên và những đối tượng khác, với thời gian lâu nhất có thể.
Vương quốc Anh ngày 23/8 cũng cho biết đã sơ tán 7.109 người khỏi Afghanistan, đồng thời nhấn mạnh hoạt động này sẽ tiếp tục được triển khai đến khi nào tình hình an ninh tại quốc gia Tây Nam Á này vẫn cho phép, và không đặt ra thời điểm cụ thể kết thúc các chuyến bay sơ tán này. Những người được sơ tán là nhân viên Đại sứ quán Anh, công dân Anh, những người đủ điều kiện được rời khỏi Afghanistan, cùng một số công dân các nước đối tác của Anh tại nước này.
Trong ngày 24/8, các máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF) đã lên đường thực hiện nhiệm vụ sơ tán nhân viên ngoại giao, công dân nước này và các nhân viên người Afghanistan làm việc tại Đại sứ quán Nhật Bản trong bối cảnh quốc gia Tây Nam Á rơi vào khủng hoảng sau khi lực lượng Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul.
Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, 1 máy bay vận tải C-2 thuộc Căn cứ không quân Miho của Lực lượng Phòng vệ trên không (ASDF) tại tỉnh Tottori và 2 máy bay vận tải C-130 thuộc Căn cứ Komaki của ASDF tại tỉnh Aichi đã được điều động nhằm phục vụ cho chiến dịch sơ tán lần này.
Máy bay vận tải C-2 chở các nhân viên của Lực lượng Phòng vệ mặt đất (JGSDF), đã được điều động đến Căn cứ không quân Iruma, tỉnh Saitama vào ngày 23/4. Sau khi tiếp nhiên liệu, máy bay này đã rời Nhật Bản bay đến Afghanistan vào khoảng 1 giờ sáng ngày 24/8 (giờ Nhật Bản).
Trong khi đó, 2 máy bay vận tải C-130 dự kiến cũng sẽ khởi hành vào trong ngày 24/8 và thực hiện chuyến bay tới thủ đô Kabul, qua các nước lân cận để đón người có nhu cầu di chuyển khỏi Afghanistan về nước.
Thông tin từ Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết, số lượng nhân viên của JSDF tham gia chiến dịch này lên tới vài trăm người, có nhiệm vụ hướng dẫn mọi người di chuyển đến vị trí tập kết tại sân bay Kabul.
Theo Luật Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, lực lượng này được phép sử dụng vũ khí trong trường hợp cần thiết phải tự vệ hoặc bảo vệ các nhân viên JSDF khác cũng như công dân Nhật Bản sơ tán khỏi Afghanistan.
Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 23/8, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato khẳng định, việc sơ tán công dân Nhật Bản ra khỏi Afghanistan đã được Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) thảo luận kỹ với tiêu chí ưu tiên hàng đầu là khẩn trương và an toàn.
Chính phủ Nhật Bản sẽ liên hệ và phối hợp chặt chẽ với các nước có liên quan và cùng các bộ, ngành trong nước để thực hiện mọi biện pháp có thể, trong đó JSDF là lực lượng nòng cốt trực tiếp triển khai.
Trong diễn biến khác, phóng viên TTXVN tại châu Âu dẫn thông tin trên trang actmedia.eu cho biết ngày 23/8, ngoại trưởng các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã ra tuyên bố chung về tình hình Afghanistan, khẳng định chính phủ mới tại nước này cần tuân thủ những nghĩa vụ quốc tế.
Tuyên bố nhấn mạnh NATO hết sức quan ngại về những gì đang diễn ra tại Afghanistan và kêu gọi chấm dứt bạo lực ngay lập tức tại quốc gia này. Ngoại trưởng các nước NATO cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những báo cáo về tình trạng bất ổn nghiêm trọng trên khắp lãnh thổ Afghanistan.
Các ngoại trưởng cũng khẳng định cam kết đối với tuyên bố của Hội đồng An ninh NATO ngày 16/8, đồng thời kêu gọi các bên tôn trọng các quy tắc và chuẩn mực quốc tế về quyền con người và luật nhân đạo quốc tế trong mọi trường hợp.
Theo tuyên bố, nhiệm vụ cấp bách hiện nay của NATO là thực hiện các cam kết về việc tiếp tục sơ tán an toàn công dân của các quốc gia thành viên, công dân các quốc gia đối tác của NATO và những người đang gặp nguy hiểm tại Afghanistan, đặc biệt là những người đã làm việc cho NATO.
Chính quyền tại Afghanistan cần tôn trọng và bảo đảm an toàn để những người này được sơ tán có trật tự, trong đó bao gồm cả việc sơ tán từ sân bay quốc tế Hamid Kazai tại thủ đô Kabul.
Trong khi các chiến dịch sơ tán vẫn đang được triển khai, NATO sẽ tiếp tục duy trì việc điều phối chặt chẽ thông qua các lực lượng và phương tiện của liên minh quân sự này tại sân bay trên. Tuyên bố khẳng định người dân Afghanistan xứng đáng được sinh sống an toàn, bảo vệ an ninh và nhân phẩm.
Các ngoại trưởng NATO kêu gọi tất cả các bên tại Afghanistan cùng thiện chí hợp tác để thành lập một chính phủ thống nhất và toàn diện, trong đó có cả sự tham gia đầy đủ, quan trọng của phụ nữ và các nhóm dân tộc thiểu số.
Trước tình hình hiện nay, các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương sẵn sàng hỗ trợ tối đa cho chính quyền Afghanistan. Bất kỳ một chính phủ mới nào tại Afghanistan cũng cần tuân thủ những nghĩa vụ quốc tế của Afghanistan, bảo đảm quyền con người cho mọi người dân, nhất là phụ nữ, trẻ em và những người dân tộc thiểu số, tôn trọng quy định của pháp luật, cho phép tiếp cận nhân đạo không hạn chế và bảo đảm Afghanistan sẽ không bao giờ trở lại thành "nơi ẩn náu" của chủ nghĩa khủng bố.
Theo tuyên bố, trong 20 năm qua, NATO đã nỗ lực không để Afghanistan biến thành “sào huyệt” của khủng bố. NATO cam kết sẽ tiếp tục cuộc chiến chống khủng bố với quyết tâm cao nhất. NATO sẽ tiếp tục can dự vào Afghanistan và thúc đẩy giải quyết những vấn đề then chốt mà Afghanistan và khu vực đang phải đối mặt, kể cả trước mắt và lâu dài, trong đó bao gồm việc thông qua hợp tác với các đối tác khu vực và quốc tế như Liên minh châu Âu (EU) và Liên Hợp Quốc.
Cũng trong ngày 23/8, theo hai nguồn tin ngoại giao, các nhà lãnh đạo của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) dự kiến sẽ đạt được thống nhất về việc công nhận hoặc trừng phạt lực lượng Taliban tại cuộc họp trực tuyến được tổ chức vào ngày 24/8 nhằm thảo luận về tình hình Afghanistan.
Một quan chức ngoại giao EU cho biết: “Các nhà lãnh đạo G7 sẽ đồng ý phối hợp về việc nếu hoặc khi nào công nhận Taliban. Họ sẽ cam kết tiếp tục hợp tác chặt chẽ cùng nhau”. Họ có thể sử dụng khả năng thống nhất để công nhận chính thức hoặc gia hạn các biện pháp trừng phạt để thúc đẩy Taliban tuân thủ các cam kết tôn trọng quyền của phụ nữ và quan hệ quốc tế.
Các nguồn tin cho biết các nhà lãnh đạo G7 cũng sẽ thảo luận về khả năng kéo dài thời hạn chót là ngày 31/8 của Tổng thống Joe Biden để rút các lực lượng Mỹ ra khỏi Afghanistan để giúp Mỹ và các quốc gia khác có thời thêm thời gian nhằm xác định vị trí và sơ tán các công dân của mình, những người Afghanistan đã hỗ trợ lực lượng NATO và Mỹ, cũng như những người dễ bị tổn thương khác. Các nhà lãnh đạo G7 cũng sẽ cam kết phối hợp về bất kỳ lệnh trừng phạt nào, tái định cư làn sóng người tị nạn và những lo ngại về khả năng có thể xảy ra các cuộc tấn công của các nhóm Nhà nước Hồi giáo.
H.N (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
