Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif ngày 22/7 khẳng định Iran không muốn đối đầu với Anh liên quan các vụ bắt giữ tàu.
Tuyên bố của người đứng đầu ngành ngoại giao Iran được gửi trực tiếp tới ông Boris Johnson, người được cho sẽ trở thành lãnh đạo Đảng Bảo thủ ngày 23/7 và trở thành thủ tướng Anh, thay bà Theresa May, trong ngày 24/7.
Phát biểu với các phóng viên ở Managua (Nicaragua) khi được hỏi về một thông điệp gửi tới ông Johnson, Ngoại trưởng Zarif nêu rõ: "Điều quan trọng đối với ông Boris Johnson khi bước vào số 10 Phố Downing là phải hiểu rằng Iran không muốn đối đầu mà mong muốn mối quan hệ bình thường dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau”.
Trong cuộc gặp ngày 22/7 với người đồng cấp Nicaragua, Ngoại trưởng Iran Zarif tuyên bố Tehran có hành động đối với một tàu ở Eo biển Hormuz là nhằm thực thi luật pháp quốc tế, chứ không phải để đáp trả các hành động của Anh. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Anh yêu cầu Iran thả tàu chở dầu Stena Impero mang cờ Anh bị Tehran bắt ở vùng Vịnh hôm 19/7, hai tuần sau khi giới chức Anh bắt giữ tàu Grace 1 của Iran ngoài khơi vùng lãnh thổ Gibraltar do tình nghi vi phạm các lệnh trừng phạt Syria.
Theo Ngoại trưởng Iran, những gì giới chức Anh và Gibraltar tiến hành ở ngoài khơi Gibraltar là hành động "vi phạm luật pháp quốc tế”. Ông Zarif mô tả những cáo buộc của Anh cho rằng tàu Grace 1 "chở dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của EU" là vô văn cứ.
Tuyên bố trên được đưa ra cùng ngày khi Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho biết London sẽ tìm cách thiết lập một phái bộ bảo vệ hàng hải do châu Âu dẫn đầu nhằm đảm bảo sự đi lại an toàn qua eo biển Hormuz sau khi Iran bắt giữ một tàu treo cờ Anh. Phát biểu trước Quốc hội, Ngoại trưởng Hunt nêu rõ Anh sẽ tìm cách thiết lập một phái bộ bảo vệ hàng hải do châu Âu dẫn đầu để hỗ trợ sự qua lại an toàn của cả thủy thủ đoàn và hàng hóa tại khu vực trọng yếu ở eo biển Hormuz.
Ông Hunt cho biết sẽ thảo luận làm thế nào để việc này có thể bổ sung cho các đề xuất của Mỹ tại khu vực. Theo Ngoại trưởng Hunt, sau vụ bắt giữ tàu Stena Impero hôm 19/7, Anh sẽ yêu cầu toàn bộ tàu treo cờ nước này thông báo cho chính phủ biết ý định đi qua eo biển Hormuz.
Trong diễn biến liên quan, người phát ngôn Chính phủ Iran Ali Rabiei tuyên bố việc Iran bắt giữ tàu chở dầu treo cờ của Anh ở Eo biển Hormuz là "sự can thiệp hợp pháp”.Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng vùng Vịnh gia tăng sau khi nước này bắt giữ tàu chở dầu "Stena Impero" cách đấy 3 ngày.
Phát biểu họp báo tại Tehran, ông Rabiei nêu rõ: "Việc bắt giữ tàu chở dầu của Anh là cách xử lý hợp pháp của Iran”. Tehran nhấn mạnh biện pháp này "nhằm đảm bảo an ninh trong khu vực”. Ông cũng nhắn nhủ đến các quốc gia khác kêu gọi Iran trả tự do cho con tàu trên rằng "chúng tôi cũng đề nghị họ yêu cầu Anh làm điều tương tự", ám chỉ vụ nhà chức trách Anh bắt giữ tàu chở dầu của Iran tại Địa Trung Hải hôm 4/7 vừa qua.
Tuyên bố trên được ông Rabiei đưa ra sau khi Đại biện lâm thời Anh tại Liên Hợp Quốc Jonathan Allen ngày 22/7 tuyên bố việc Iran bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero là sự "can thiệp bất hợp pháp", đồng thời bác bỏ tường trình của Tehran về vụ việc này. Quan chức ngoại giao London khẳng định giới chức Anh "không tìm cách đối đầu với Iran," nhưng "không chấp nhận" việc đe dọa tàu thuyền kinh doanh hợp pháp đi qua các hành lang chung chuyển được quốc tế thừa nhận. Ông cũng kêu gọi Iran trả tự do cho tàu chở dầu Stena Impero trong khi tiếp tục các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết tình hình.
Cũng liên quan vấn đề Iran, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 22/7 tuyên bố nước này sẽ liệt một nhà nhập khẩu dầu hàng đầu của Trung Quốc vào danh sách đen trừng phạt của Washington do buôn bán dầu thô của Iran. Ngoại trưởng Pompeo nêu rõ: "Trong khuôn khổ chiến dịch gây sức ép tối đa, tôi tuyên bố Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với thực thể Châu Hải Chân Nhung của Trung Quốc và giám đốc điều hành công ty này Youmin Li. Họ đã vi phạm luật pháp Mỹ bằng cách chấp nhận dầu thô (của Iran)”.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/7 tuyên bố, ngày càng khó để ông có thể đạt một thỏa thuận với Iran và tình hình có thể đi theo chiều hướng khác rất dễ dàng. Cùng ngày 22/7, Tổng thống Trump đã bác bỏ thông tin về việc Iran bắt giữ 17 người bị tình nghi làm gián điệp cho Cơ quan tình báo trung ương Mỹ (CIA) và tuyên án tử hình một số người trong nhóm này. Trên trang mạng xã hội Twitter, ông Trump khẳng định tuyên bố của Iran về việc bắt giữ các điệp viên CIA là "hoàn toàn sai sự thật”.
Trong diễn biến có liên quan, Đại sứ quán Iran tại Ấn Độ ngày 22/7 cho biết tất cả thành viên thủy thủ đoàn trên tàu chở dầu gắn cờ Anh Stena Impero, trong đó có các công dân Ấn Độ, hiện đều khỏe mạnh và vẫn ở trên tàu này. Đại sứ quán này nói với Reuters rằng: "Tất cả thành viên thủy thủ đoàn bao gồm các công dân Ấn Độ đang trong tình trạng sức khỏe tốt và họ vẫn ở trên tàu chở dầu”. Cơ quan này cho hay Đại sứ quán Ấn Độ tại Tehran đã liên lạc với cơ quan chức năng Iran có liên quan về vấn đề này.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
