* Liên Hợp Quốc kêu gọi điều tra độc lập về các vụ tấn công tàu trên Vịnh Oman
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres ngày 14/6 kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra độc lập để xác minh sự việc và những người đã thực hiện các sự cố được cho là tấn công nhằm vào 2 tàu chở dầu hôm 13/6 ở vịnh Oman.
Phát biểu với báo giới tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York (Mỹ), ông Guterres nhấn mạnh: “Điều quan trọng là biết được sự thật và điều hết sức quan trọng là làm sáng tỏ trách nhiệm, và điều này chỉ có thể thực hiện được nếu có một tổ chức độc lập tiến hành xác minh những sự việc đó”.
Ngoài ra, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc cũng lưu ý rằng “thế giới không thể chấp nhận một cuộc đối đầu nghiêm trọng ở vùng Vịnh”.
Ngày 13/6, một tàu chở dầu của Na Uy và một tàu của Nhật Bản gặp sự cố nghi là bị tấn công tại vịnh Oman, một tháng sau khi xảy ra các vụ nổ làm thiệt hại 4 tàu chở dầu cũng tại khu vực này.
Vụ việc xảy ra đúng vào lúc Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm Iran nhằm tìm cách làm trung gian hòa giải căng thẳng giữa Iran và Mỹ. Trong một phản ứng mới nhất, Thủ tướng Abe đã lên án vụ việc, khẳng định đây là mối đe dọa an toàn hàng hải.
Phát biểu với báo giới ngày 14/6, ông Abe cho biết: "Nhật Bản kịch liệt lên án hành động đe dọa tàu Nhật Bản, dù do bất cứ ai tiến hành”. Ông kêu gọi "tất cả các nước liên quan" tránh đối đầu nguy hiểm và kiềm chế mọi hành động có thể làm leo thang căng thẳng. Thủ tướng Nhật Bản cũng cam kết giúp giảm căng thẳng tại khu vực.
Trước đó cùng ngày, Thư ký báo chí Bộ Ngoại giao Nhật Bản Takeshi Osuga cũng lên án sự cố trên và cho rằng đây là một mối đe dọa đối với hòa bình và thịnh vượng của Nhật Bản.
Trong tuyên bố của mình, ông Osuga cho biết sự an toàn trên Eo biển Hormuz rất quan trọng đối với an ninh năng lượng của Nhật Bản, cũng như hòa bình và thịnh vượng của cộng đồng quốc tế, trong đó có Nhật Bản. Ông cam kết tiếp tục thu thập thông tin và đảm bảo sự an toàn của vận tải biển.
Trong khi đó, cùng ngày, bộ Ngoại giao Nga cáo buộc Mỹ làm leo thang căng thẳng tại Trung Đông với những cáo buộc nhằm vào Iran trong những sự cố nghi là tấn công nhằm vào các tàu chở dầu ở Vịnh Oman ngày 13/6, đồng thời cảnh báo không nên vội vàng trong việc quy kết trách nhiệm.
Trong một tuyên bố đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump đổ lỗi cho Tehran về các vụ tấn công, bộ trên nêu rõ quan điểm “nỗi ám ảnh Iran” của Mỹ đã thổi bùng căng thẳng “một cách giả tạo”. Bộ trên cũng kêu gọi các bên liên quan kiềm chế.
Bộ Ngoại giao Nga cho biết Moscow cực lực lên án các vụ tấn công tại Eo biển Hormuz chiến lược, song cũng cảnh báo không nên chỉ trích bất cứ ai cho tới khi hoàn thành “một cuộc điều tra quốc tế toàn diện và không thiên vị”.
Ngoài ra, Moscow cũng bày tỏ sự biết ơn đối với Iran vì nỗ lực cứu nạn 11 công dân Nga, những người thuộc thủy thủ đoàn trên một trong những tàu chở dầu bị tấn công. Cùng ngày, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan cho biết chính quyền của Tổng thống Donald Trump đang tập trung xây dựng sự đồng thuận quốc tế sau những vụ tấn công vào các tàu chở dầu tại Trung Đông.
Phát biểu với các phóng viên bên ngoài Nhà Trắng, ông Shanahan cho biết vai trò của Lầu Năm Góc trong nỗ lực trên bao gồm hoạt động chia sẻ thông tin tình báo. Trước đó, Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ đã công bố một đoạn video mà cơ quan này nói là những hình ảnh cho thấy quân đội Iran đang di rời một quả mìn chưa phát nổ gắn vào thân của một trong những con tàu chở dầu bị tấn công.
Trong phản ứng của mình, phía Iran khẳng định đoạn video mà Mỹ công bố chẳng chứng tỏ điều gì và chỉ là cái cớ để Mỹ đổ tội. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi cho biết: "Các cáo buộc này là đáng báo động".
Ngoại trưởng Iran Javad Zarif cáo buộc Washington tìm cách phá hoại nỗ lực ngoại giao trong bối cảnh Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tới thăm Iran để làm trung gian hòa giải cho căng thẳng hiện nay tại khu vực Trung Đông.
Sự cố ngày 13/6 làm dấy lên lo ngại một cuộc đối đầu trên hải trình quan trọng đối với dầu mỏ thế giới vào đúng lúc căng thẳng đang gia tăng giữa Mỹ và Iran liên quan đến các trừng phạt và các động thái quân sự của Mỹ tại Trung Đông.
Tehran và Washington đều nói rằng họ không có lợi gì khi phát động một cuộc chiến tranh, nhưng điều này cũng không giúp trấn an những lo ngại rằng hai đối thủ cũ này có thể lao vào một cuộc xung đột.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
