Giới phân tích nhận định việc Triều Tiên phóng thử "các vật thể bay tầm ngắn không xác định" trong sáng 4/5 chứng tỏ Bình Nhưỡng ngày càng mất kiên nhẫn với cuộc đàm phán hạt nhân bị đình trệ với Mỹ, cũng như hợp tác kinh tế liên Triều thiếu tiến triển.
Vụ phóng sáng 4/5 là động thái mới nhất trong những hoạt động quân sự công khai gần đây của Triều Tiên. Theo trang mạng 38 North, bán đảo Hodo, nơi Bình Nhưỡng thực hiện vụ phóng sáng 4/5 - là địa điểm quan trọng trong các vụ thử tên lửa và tập trận pháo binh quy mô lớn của Triều Tiên những năm gần đây.
Giới phân tích cho rằng với những hành động trên, Triều Tiên dường như có ý định gia tăng sức ép với Mỹ, buộc Washington phải thể hiện sự linh hoạt trong đàm phán hạt nhân cũng như hối thúc Seoul có chính kiến riêng, đồng thời chứng tỏ Bình Nhưỡng sẽ không rút lui về mặt quân sự.
Tuy nhiên, động thái của Bình Nhưỡng dường như được cân nhắc kỹ lưỡng và được điều chỉnh để không khiêu khích Washington tới mức làm chệch hướng ngoại giao, bởi điều này sẽ là đòn giáng cho mục tiêu của Triều Tiên trong việc thúc đẩy nới lỏng trừng phạt quốc tế cũng như đẩy mạnh chương trình nghị sự kinh tế.
Nhận định vấn đề này, Giáo sư Park Won-gon, nhà nghiên cứu chính trị quốc tế tại Đại học Toàn cầu Handong cho biết: "Động thái mới nhất dường như nhằm mục đích gây sức ép với Mỹ và bày tỏ sự giận dữ (với đàm phán hiện đang rơi vào thế bế tắc)". Theo ông, hiện tại Triều Tiên có thể gia tăng căng thẳng, song nước này sẽ quay trở lại đàm phán sau loạt động thái quân sự như vậy.
Trong khi đó, nhà phân tích về tình hình Triều Tiên Ankit Panda cho biết lần phóng tên lửa mới này của Triều Tiên là điều đã được dự báo trước: "Đây không phải là điều gây ngạc nhiên khi chính ông Kim Jong-un đã từng nhiều lần phàn nàn về những chính sách thù địch của Mỹ và cảnh báo sẽ có động thái đáp trả tương xứng từ tháng 4 vừa qua”.
Theo chuyên gia này, vụ phóng sáng 4/5 "không vi phạm các cam kết của bản thân ông Kim Jong-un về việc đình chỉ các vụ thử tên lửa," vốn "chỉ áp dụng đối với các tên lửa đạn đạo liên lục địa”. Chuyên gia này nhấn mạnh: "Trong lịch sử, Triều Tiên thường không thử bất cứ thứ gì trong các cuộc đàm phán với Mỹ. Hiện tại, các cuộc đàm phán đang không diễn ra”.
Giáo sư Yang Moo-jin thuộc trường Đại học nghiên cứu Triều Tiên cho biết: "Vụ phóng là lời cảnh báo gửi tới Mỹ, rằng nếu Mỹ duy trì sức ép và các lệnh trừng phạt, Triều Tiên sẽ phóng thêm các tên lửa có sức công phá lớn". Theo ông Yang Moo-jin, với động thái này, "Triều Tiên cũng muốn chứng tỏ rằng nước này sẽ không chịu thua cuộc trước sức ép từ phía Mỹ trên bàn đàm phán".
Trong khi đó, chuyên gia quân sự Hàn Quốc Kim Ki-ho lại cho rằng một tên lửa với tầm bay 200 km từ Triều Tiên có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân ở Hàn Quốc. Ông nói: "Một vũ khí như vậy có thể ảnh hưởng tới những người ở Seoul, và cả những người sống ở Daejeon, miền trung Hàn Quốc". Hồi trung tuần tháng trước, Triều Tiên cũng đã tiến hành thử một loại vũ khí dẫn đường chiến thuật thế hệ mới dưới sự giám sát của nhà lãnh đạo Kim Jong-un. Theo Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA), vụ thử "được thực hiện bằng nhiều phương thức bắn vào các mục tiêu khác nhau". KCNA nhấn mạnh các lợi thế của vũ khí này là "hệ thống bay dẫn đường đặc biệt" và "mang theo đầu đạn có sức công phá lớn", song không cho biết thêm chi tiết.
Chuyên gia Harry J. Kazianis, Trưởng Khoa nghiên cứu Hàn Quốc thuộc Trung tâm nghiên cứu lợi ích quốc gia của Mỹ, tỏ ra lo ngại rằng các bên liên quan đang trở lại "vạch xuất phát", thời điểm bán đảo Triều Tiên chìm trong mối đe dọa về chiến tranh hạt nhân cùng những cuộc "khẩu chiến" gay gắt giữa Mỹ và Triều Tiên.
Ngày 4/5, Chính phủ Hàn Quốc khẳng định hành động phóng thử vũ khí sáng cùng ngày của Triều Tiên đã vi phạm thỏa thuận quân sự liên Triều. Người phát ngôn Phủ Tổng thống Hàn Quốc kêu gọi Triều Tiên "ngừng các hành động làm gia tăng căng thẳng quân sự trên bán đảo Triều Tiên", đồng thời bày tỏ hy vọng "Triều Tiên cùng nỗ lực hướng tới việc sớm nối lại các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa”.
Cùng ngày 4/5, Hàn Quốc đã kêu gọi Triều Tiên dừng các hành động gây căng thẳng và theo đuổi các nỗ lực đối thoại. Lời kêu gọi trên được đưa ra sau khi sáng cùng ngày, Triều Tiên đã bắn một số vật thể bay tầm ngắn không xác định, với tầm bắn từ 70-200 km.
Trong diễn biến liên quan, Người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders ngày 4/5 cho biết Mỹ đã được thông báo về "hành động của Triều Tiên" và sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các diễn biến xung quanh vụ phóng mới nhất của Bình Nhưỡng. Trong một tuyên bố, bà Sanders nêu rõ: "Chúng tôi (Mỹ) đã biết được các hành động của Triều Tiên vào tối 3/5 (theo giờ Mỹ). Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi khi cần thiết". Theo truyền thông Mỹ, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton cũng đã thông báo với Tổng thống Donald Trump về các diễn biến mới nhất trên bán đảo Triều Tiên. Hiện quân đội Mỹ và Hàn Quốc đang phân tích dữ liệu liên quan vụ phóng sáng 4/5, trong khi Triều Tiên chưa có bình luận gì về vấn đề này.
Phản ứng sau vụ phóng trên, giới chức Mỹ - Nhật - Hàn đều nhất trí đối phó thận trọng và tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong vấn đề Triều Tiên. Theo phóng viên TTXVN tại Seoul, Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung-wha và người đồng cấp Nhật Bản Taro Kono ngày 4/5 đã có cuộc điện đàm trao đổi thông tin về vụ phóng mới của Triều Tiên.
Thông báo của Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nêu rõ: “Tiếp sau cuộc điện đàm giữa ngoại trưởng hai nước Hàn Quốc và Mỹ, Ngoại trưởng Kang Kyung-wha cùng ngày có cuộc điện đàm với người đồng cấp Nhật Bản Taro Kono. Hai bên nhất trí đối phó thận trọng trước vụ phóng vũ khí của Triều Tiên, đồng thời tiếp tục trao đổi thông tin chặt chẽ xung quanh vụ việc”.
Cũng trong ngày 4/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, đang trong chuyến công du các nước châu Phi, cũng đã chủ động điện đàm với ông Taro Kono. Tại cuộc trao đổi, quan chức hàng đầu ngành ngoại giao hai nước đã nhất trí Washington và Tokyo sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Seoul trong vấn đề Triều Tiên.
Trên thực tế Triều Tiên đã không tiến hành thử bất cứ tên lửa hay vũ khí hạt nhân nào trong năm ngoái, trong bối cảnh nhà lãnh đạo Triều Tiên tiến hành các hội nghị thượng đỉnh lịch sử riêng rẽ với lãnh đạo Mỹ và Hàn Quốc.
Đàm phán hạt nhân bị đình trệ giữa Mỹ và Triều Tiên gây thiệt hại đáng kể cho các dự án hợp tác liên Triều. Kể từ cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần hai ở Hà Nội, Bình Nhưỡng đã không phản hồi lời kêu gọi của Seoul trong việc thúc đẩy một loạt dự án trong khuôn khổ thỏa thuận hồi năm ngoái nhằm hạ nhiệt căng thẳng quân sự và xây dựng lòng tin, buộc Hàn Quốc phải đơn phương thực hiện.
Giới chuyên gia cũng cho rằng thái độ giận dữ của Triều Tiên còn xuất phát từ việc nước này không thể giành được sự ủng hộ toàn diện từ các đồng minh truyền thống gồm Nga và Trung Quốc, trong bối cảnh các cuộc đàm phán hạt nhân với Mỹ rơi vào bế tắc.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
