Ngày 24/4, hãng Reuters dẫn lời Ngoại trưởng tạm quyền Ukraine Andriy Deshchytisa chỉ trích quyết định của Nga bắt đầu cuộc diễn tập quân sự dọc biên giới với Ukraine, đồng thời tuyên bố nước ông sẽ chiến đấu với bất cứ binh sĩ "xâm lược" nào.

Nga quyết định mở một loạt cuộc tập trận ngay sát biên giới Ukraine từ ngày 24/4. - Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu tại thủ đô Praha của Cộng hòa Czech, ông Deshchytisa cho rằng quyết định ngày 24/4 của Nga “đã làm leo thang ở mức độ rất lớn tình hình trong khu vực”. Ukraine đã nhận được một bài học từ việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea và “nhờ có kinh nghiệm này mà nay chúng tôi sẽ chiến đấu với binh sĩ Nga… nếu họ xâm lược Ukraine. Nhân dân và quân đội Ukraine đã sẵn sàng làm điều đó”. Ông Deshchytisa cho biết thêm các cuộc tập trận mới của Nga diễn ra “thậm chí còn gần với biên giới Ukraine hơn so với kế hoạch trước đó” và yêu cầu Moscow rút quân khỏi khu vực này. Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Ukraine đã đề nghị Moscow, theo các thỏa thuận an ninh của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), giải thích và cung cấp thông tin chi tiết về các cuộc tập trận của Nga ở gần đường biên giới với Ukraine trong vòng 48 giờ đồng hồ.

Cũng trong ngày 24/4, Chính phủ Ukraine cho biết tòa thị chính ở Mariupol, miền đông nước này đã được "giải phóng" từ tay những người ly khai ủng hộ Nga, song tình hình thực tế dường như không diễn ra như vậy. Hàng chục người biểu tình ủng hộ Nga đang bao vây tòa nhà này và kiểm soát lối vào, trong khi cờ biểu tượng ly khai vẫn bay trên nóc nhà. 

Trong khi đó, ngày 24/4, một nguồn tin từ Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine tiết lộ với hãng thông tấn Nga RIA Novosti rằng chiến dịch quân sự ở Slavyansk là do Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) lên kế hoạch, và Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov đã không còn giữ trách nhiệm trong chiến dịch này. Trong khi đó, nguồn tin cũng khẳng định rằng những nhóm quân đột kích vào Slavyansk gồm khoảng 5.000 chiến binh thuộc phong trào cực hữu dân tộc chủ nghĩa Pravyi Sektor, vừa hoạt động như những nhóm khủng bố vừa hoạt động trong lực lượng Vệ binh quốc gia Ukraine.

RIA Novosti nói rằng những nhóm này vẫn đang được NATO hỗ trợ thông tin tình báo và không ảnh về khu vực. Những dữ liệu này vẫn được một số kẻ đưa tin chuyển tới để tránh bị chặn bắt. Nguồn tin nói rằng chính quyền Kiev không có kế hoạch triển khai các binh sĩ quân đội thông thường ở những khu vực đòi liên bang hóa, bởi những binh sĩ này từ chối chiến đấu chống lại người dân của họ. Điều này buộc SBU phải triển khai tới 500 quân thuộc các nhóm đặc nhiệm vào khu vực.

Trong diễn biến khác, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon ngày 24/4 cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng Ukraine có nguy cơ “vượt ngoài tầm kiểm soát” và hối thúc tất cả các bên “kiềm chế hành động bạo lực”. Trong một tuyên bố, ông Ban Ki-moon nói: “Tổng thư ký Liên Hợp Quốc quan ngại sâu sắc về tình trạng bạo lực tiếp diễn ở miền đông Ukraine, dẫn đến những thiệt hại về người, làm gia tăng bất ổn và góp phần tạo ra bầu không khí sợ hãi và lo lắng. Do các mối nguy hiểm ngày một gia tăng, Tổng thư ký Ban Ki-moon quan ngại nghiêm trọng rằng tình hình này có thể nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát và gây ra những hậu quả khôn lường. Phải ngăn chặn hành động quân sự bằng mọi giá”. Ông hối thúc tất cả các bên lập tức kiềm chế các hành động bạo lực, đe dọa hay khiêu khích và tìm cách xoa dịu tình hình.

Cùng ngày 24/4, Nga đã yêu cầu Mỹ gây sức ép buộc giới chức trách Ukraine ngừng chiến dịch quân sự ở miền đông nam nước này, đồng thời rút các đơn vị lực lượng vũ trang. Trong một động thái đẩy trách nhiệm phải xoa dịu căng thẳng về phía Washington sau khi quân đội Ukraine thông báo tiêu diệt 5 tay súng ly khai, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố nêu rõ: "Chúng tôi trông đợi phía Mỹ có các biện pháp khẩn cấp để xuống thang căng thẳng. Washington cần gây sức ép đối với giới lãnh đạo Ukraine để ngừng ngay lập tức chiến dịch quân sự ở miền đông nam và rút các đơn vị quân sự về căn cứ". Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cùng ngày nhận định rằng các báo cáo về hoạt động quân sự dọc biên giới Nga - Ukraine là rất đáng quan ngại, và cho biết ông đang cố sắp xếp điện đàm với người đồng cấp Nga Sergei Shoigu.

Trong diễn biến liên quan, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tối 24/4 cảnh báo việc Nga từ chối thực hiện bất cứ bước đi nào nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ở Ukraine sẽ gây hậu quả đắt giá, cho rằng khung thời gian để Moscow thay đổi cách tiếp cận đang dần khép lại. Trong một tuyên bố bất ngờ trước các phóng viên, quan chức đầu ngành ngoại giao Mỹ đã chỉ trích Nga phá vỡ các cam kết của nước này khi không thực hiện các điều khoản trong thỏa thuận đạt được hồi tuần trước ở Geneva với Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và Ukraine.

Ngoại trưởng Mỹ còn cáo buộc Moscow đang thực hiện “một nỗ lực triệt để nhằm phá hoại tiến trình dân chủ thông qua sự hăm dọa trắng trợn từ bên ngoài,” đồng thời mô tả những cuộc tập trận mới của Nga trên biên giới với Ukraine là “sự đe dọa”. Ông nói rõ rằng nếu Nga còn tiếp tục hành động theo hướng này, thì đó sẽ không chỉ là một sai lầm nghiêm trọng mà còn là một sai lầm đắt giá. Mỹ đã sẵn sàng hành động trong bối cảnh Washington đang chuẩn bị áp đặt những biện pháp trừng phạt kinh tế mới đối với Nga.

H.TRỌNG (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)