Có dịp tham gia nhiều liên hoan văn hóa tại khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, nhưng chưa bao giờ tôi cảm nhận được không khí ngày hội thật sự là của người dân địa phương như những ngày diễn ra Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam lần thứ IV năm 2012. Bởi những ngày này, nhiều làng võ, lò võ ở Bình Định như một “đại tổ đường” để nhiều người tìm về...
Võ sĩ CLB Võ cổ truyền chùa Long Phước (huyện Tuy Phước) biểu diễn- Ảnh: D.T.XUÂN
Khi chúng tôi có mặt tại võ đường Lý Xuân Hỷ ở phường Đập Đá (TX An Nhơn, tỉnh Bình Định), cũng như nhiều lò luyện võ khác ở đất võ, hôm ấy võ đường này tổ chức thi đấu giao lưu giữa các võ sĩ trong và ngoài võ đường.
Dưới cội me già, bên lũy tre sau nhà là không gian dành cho võ thuật. Từ đây, không biết bao nhiêu võ sĩ đã thành danh, mang những tinh hoa võ Việt ra khắp năm châu.
Đông đảo võ sĩ gần xa tề tựu về võ đường Lý Xuân Hỷ; phụ nữ trong gia đình vẫn là những người tất bật nhất để chuẩn bị cho mọi việc chu toàn. Một đóa mai trái mùa vẫn rực rỡ sắc vàng bên lối vào như muốn góp thêm một thông điệp cho những ai lần đầu tiên đặt chân đến: Đây là vùng đất võ trời văn, vùng đất của thi ca, nghệ thuật, của mai vàng trứ danh...
Mấy chục võ sinh ở lứa tuổi thanh thiếu niên đứng thành hai hàng dài bên lối vào võ đường để chào đón đồng môn, khách du lịch. Bỗng chợt thấy một thiếu nữ tóc hoe, không phải là người Việt. Bắt chuyện làm quen mới biết cô ấy tên là Anke, 21 tuổi, làm việc cho một tổ chức phi chính phủ tại Quy Nhơn một năm nay. Yêu thích võ Bình Định nên Anke đã bái tổ Lý Xuân Hỷ và luyện học một năm nay.
Đại sư Thích Trung Thiền (TP.HCM) biểu diễn bài võ gia truyền thuộc môn phái Nội gia võ đạo. - Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN
Không phải là một đại hội võ lâm để tìm ra minh chủ như chúng ta thường gặp trong tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung, Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam lần thứ IV là cuộc hội ngộ của các môn phái, tinh hoa võ Việt trong và ngoài nước, để võ sĩ năm châu bốn bể giao lưu, học hỏi và phát huy võ Việt, phát huy truyền thống hào kiệt của dân tộc.
Chỉ tính riêng phường Đập Đá đã có gần 10 võ đường, trong đó võ đường họ Lý đã chiếm gần một nửa. Điều đó phần nào cho thấy, võ Bình Định đã được truyền dạy từ thế hệ này qua thế hệ khác, lan tỏa từ dòng họ này, làng này sang làng khác và lan tỏa ra nhiều quốc gia trong thời kỳ đất nước hội nhập. Trong mấy ngày diễn ra lễ hội, Bình Định đón chào hơn 1.300 môn sinh võ Việt, gồm 69 đoàn với 725 võ sư, HLV và võ sinh đến từ 27 quốc gia, vùng lãnh thổ cùng 28 đoàn trong nước.
Khoảng sân đất rợp mát bóng cây sau võ đường Lý Xuân Hỷ trong chốc lát đã trở thành võ đài để môn sinh trong và ngoài nước đua nhau trình diễn những tinh hoa võ Việt. Võ sĩ Ivan D’Ursel, người Bỉ, thuộc môn phái Tráng sĩ đạo Việt Nam, chia sẻ: Đây là lần thứ hai tôi được tham gia lễ hội. So với lần đầu tiên năm 2006, tôi thấy công tác tổ chức lần này bài bản hơn nhiều, sự chào đón nồng nhiệt của người dân địa phương đã khiến tôi thêm hứng khởi, cố gắng thể hiện tốt nhất bài biểu diễn của mình. Còn võ sư Thu Vân, Chưởng môn Thu Vân quốc tế võ đạo, hồ hởi nói rằng, nhiều lần tham gia Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam tại Bình Định, điều khiến võ sư khâm phục các võ đường ở Bình Định chính là chất lượng đào tạo. Những tiết mục biểu diễn của các võ đường trong ngày giao lưu lần này càng khẳng định thêm uy tín của các võ đường ở Bình Định, giúp cho nhiều võ sĩ ở Pháp mà võ sư đưa về có cơ hội cảm nhận được những nét độc đáo của võ cổ truyền Bình Định.
Tambi Matt, người Việt gốc Ấn Độ, Chưởng môn phái Thần long Thiên đại hổ ở Pháp, xa Việt Nam đã 35 năm nhưng anh nói rất sõi tiếng Việt. Là một chưởng môn võ Việt, anh muốn thông qua võ đạo để lưu truyền văn hóa Việt, mong muốn bạn bè quốc tế khi học võ Việt cũng chính là học văn hóa Việt.
Các võ sĩ môn phái Tráng sĩ đạo biểu diễn - Ảnh: D.T.XUÂN
Trong buổi sáng 2/8, cùng với võ đường Lý Xuân Hỷ, võ đường Hồ Sừng ở thôn Hòa Mỹ (xã Bình Thuận, huyện Tây Sơn), CLB Võ thuật chùa Long Phước ở xã Phước Thuận (huyện Tuy Phước), thành Hoàng Đế ở xã Nhơn Hậu (TX An Nhơn) là những địa điểm để võ sĩ trong và ngoài nước hành hương về đất Tổ.
Mỗi lần về với đất võ Bình Định trong những ngày diễn ra lễ hội, nhiều người cảm nhận như đang hành hương về với ngôi “đại tổ đường”, nơi khai sáng, lưu truyền những bài quyền nổi tiếng thế giới của võ Bình Định. Một Hùng kê quyền của Nguyễn Lữ, một Song phượng kiếm của nữ tướng Bùi Thị Xuân, một Lôi phong tùy hình kiếm của danh tướng Trần Quang Diệu, rồi một Yến phi quyền của anh hùng áo vải Quang Trung - Nguyễn Huệ, một Đại đao xung thiên của võ tướng Võ Văn Dũng… Và bao tên đất, tên làng đã đi vào lịch sử võ thuật Việt Nam như Thuận Truyền, An Thái, An Nghi, Bình Nghi…
Các nữ võ sĩ Tráng sĩ đạo biểu diễn quyền. - Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN
Phát biểu trong đêm khai mạc Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam lần thứ IV năm 2012 tại Bình Định, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạng: Võ cổ truyền Việt Nam có lịch sử phát triển lâu đời, được hình thành, bồi đắp trong quá trình người Việt đấu tranh chinh phục thiên nhiên, chống ngoại xâm để giữ gìn non sông bờ cõi. Trải qua những tháng năm của lịch sử dân tộc, võ cổ truyền Việt Nam tại các địa phương trong cả nước đã không ngừng được củng cố, phát triển và kết tinh thành di sản văn hóa của dân tộc, với sức lan tỏa ngày càng mạnh mẽ.
Ngồi nhâm nhi ly cà phê bên vỉa hè cùng võ sư Kim Long đến từ Phú Yên, thành viên Ban trọng tài của liên hoan, tôi nói mong sao bộ môn võ thuật sớm được đưa vào dạy như một môn thể thao ngay từ bậc tiểu học. Bởi nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc..., họ đã làm điều này từ rất lâu rồi. Võ sư Kim Long hào hứng nói rằng võ đường của anh sẵn sàng hưởng ứng, vì anh đã tổ chức được hệ thống các lò luyện tập võ cổ truyền đến gần một nửa số xã, phường ở Phú Yên. Biết đâu, Bình Định là đất võ, Phú Yên lại là nơi tiên phong làm điều vô cùng ý nghĩa này, hướng đạo tinh hoa võ Việt cho các em từ khi ngồi trên ghế nhà trường...
TRẦN THANH HƯNG
