Nơi tôi sinh ra đầy những con dốc, dốc thấp, dốc cao cứ bồng bềnh trôi nổi trong mờ mờ sương sớm, trong bụi ngầu đỏ ban trưa. Ngày tôi bé, chỉ cần bước chân ra đầu ngõ là gặp dốc. Mỗi khi bố đi mua gạo về thể nào cũng bị ngã xe, lại ới các con ra đỡ. Đấy cũng là nơi bố tập xe đạp cho mẹ, thấy mẹ đi được rồi nên thả tay, mẹ hăm hở tuột dốc được một đoạn thì nghe tiếng bố cười, mẹ vẫn tưởng bố đang giữ xe ở phía sau nên quay lại để mặc chiếc xe lao đầu vào bụi. Mẹ không đi xe từ đó. Thế nên, cái cảm giác chờ mẹ đi chợ về của chị em tôi y như trong các bài văn tả cảnh cả năm chị em cứ xếp hàng trước ngõ, ngóng lên đầu con dốc, thấy cái chóp nón của mẹ thôi là cả năm chị em đã hì hụi chạy đua lên dốc để xách đỡ cái giỏ cho mẹ thì ít mà vòi quà thì nhiều.
Có lẽ ấn tượng của tôi với những con dốc có từ những ngày tập đi xe đạp. Cái cảm giác phải gò mình để đạp chiếc xe lên con dốc thẳng đứng mà những ai đã từng kinh qua đều thấm thía, khi mà phải chồm cả người lên để dồn hết sức lực và cân nặng của toàn thân phải về một bên pê đan để cố gắng nhấn chiếc pê đan cứng đầu quay xuống nửa vòng, rồi lại tiếp tục nhổm người cong mông lên, chuyển tiếp trọng lượng và sức lực vào bên kia, rồi cứ thế nhẫn nại nhấn thêm nửa vòng nữa cho tròn một vòng quay. Mồ hôi cứ thế túa ra, bết áo, bết tóc, rối bời trong gió, trong bụi. Tuy nhiên khi nhìn xuống con dốc mình đã vượt qua để thấy thích thú nghĩ đến đoạn đường về nhà không cần phải đạp xe vất vả, mà chỉ cần co chân lên bánh xe phía trước để làm thắng rồi lao xuống dốc cho đã.
Vào mùa mưa, những con dốc lại trở nên đáng ghét bởi lúc này đoạn đường sẽ trơn như xối mỡ. Nếu đi bộ, năm đầu ngón chân cứ phải bấm chặt xuống đường cho đỡ trơn trượt. Còn đi xe đạp thì chỗ nào có cỏ cứ đạp băng vào, chứ những lối mòn vẹt thì chỉ những ai cứng tay lái và tự tin vào cái lốp xe mới thay đang còn nhiều gai, cái thắng mới thay còn đang ăn hãy xổ dốc, không thì ngã dập mặt như chơi. Và cũng chỉ đợi mưa, đám trẻ con sẽ nghĩ ra trò mới, khi tận dụng con dốc làm cầu tuột và tắm mưa rộn ràng hết cả dốc.
Rồi dốc trở mình, trải nhựa làm cho quãng dốc đỡ dốc hơn, cảnh vật quang quẻ, đoạn đường về nhà đỡ thênh thang hơn, nhưng lại làm cho tôi quên mất cái cầu tuột dốc mỗi khi mùa mưa về. Để đến khi đi học ở đồng bằng, cảm giác thiếu thốn khi cứ thẳng chân mà vòng xe chạy thênh thang trên đường bằng khiến tôi nhớ cảnh phải gò mình dưới nắng đạp xe như bò lên dốc và những vui vẻ cười đùa khi cùng lũ bạn lao xuống dốc…
LÊ THỊ KIM SƠN
