Thường với những người khác, ký ức về bà trong lúc kề bên là những câu chuyện cổ, những ví von, hò vè. Còn với tôi, ký ức về ngoại đọng lại ở những buổi trưa hè, gió sau hiên nhà lúc hanh nồng, lúc rười rượi, ngoại nằm trên võng, tôi ngồi nhổ tóc sâu.
Rất nhiều lần tôi tự hỏi, sao ngoại cứ nhè lúc trưa hè mà bảo nhổ tóc. Nhưng rồi tôi cũng tự hiểu rằng, bởi lúc ấy, sau chặng dài mưu sinh trên những chuyến tàu ra Bắc vào Nam, ngoại mới có thể ngả lưng ngơi nghỉ. Cứ thế, tôi đã nhổ tóc cho ngoại từ hè này qua hè khác. Và từ những chuyến tàu qua lời kể của ngoại, trí tưởng tượng của tôi được chắp cánh, đi đến nhiều vùng đất mà mình chưa từng được qua.
Nhà ngoại sát nhà tôi, cạnh đường tàu. Mỗi khi tàu chạy qua, mang tổ hợp ầm ầm, nghiên nghiến bánh rít vào đường ray. Tàu lừng lững tiến đến với ụn khói đen, đầu tàu xanh đỏ, những ô cửa băng qua, giống nhau, lặp lại, tạo cảm giác tàu quá dài lại quá ngắn. Tàu lướt qua, nhìn tàu như con rắn xanh đỏ, đen đen, xù xì, nặng nề uốn lượn rồi dần mất hút với đuôi tàu cùng nhà cửa, cây cối hai bên đường ray.
Tôi thấy mình may mắn khi được tận mắt thấy, nghe được âm thanh của những đoàn tàu lướt qua mỗi sáng, mỗi chiều và cả tối khuya. Qua lời kể của ngoại, tôi hình dung được trong suốt dặm dài, trong tiếng xình xịch ồn ã, trong không khí đặc sệt, người và hàng chen nhau, nhiều lúc ngoại chỉ có thể đứng một chân, để bớt mỏi và cũng bởi chật người, dành chỗ cho hàng hóa. Ngoại tôi với những con tàu đã giúp cuộc sống của một đàn con so với chúng bạn đỡ phần vất vả. Nhưng với má, cậu và dì tôi - những đứa con của ngoại - thiếu đi sự chăm sóc thường xuyên của mẹ - phải tự bảo ban nhau, và tự mình lớn lên.
Mãi đến sau này, sau nhiều chuyến tàu chở ước mơ thời đại học và những lần chở quyết tâm thay đổi cuộc sống khi trở lại thành phố mưu sinh, tôi mới thật sự trải nghiệm cảm giác mà mình được nghe, được nhìn suốt nhiều tháng, nhiều năm lúc nhỏ. Thương mình, thương ngoại khi say tàu đứ đừ. Từ ghế cứng - ngồi mềm - giường tầng - mức độ say sóng dần giảm đi. Đồng nghĩa với những chuyến hàng không thể nhớ hết, không thể đếm được của ngoại ngày càng rõ ràng hơn trong tôi.
Một ngày, rồi thời gian dài về sau, không thể ngồi cắm cúi lâu, tôi không thể nhổ tóc cho ngoại nữa. Lúc ấy, ngoại lại là người kê giường, kê ghế xếp gội đầu cho tôi. Và câu chuyện về những chuyến tàu thay bằng những niềm vui trong cuộc sống.
Giờ ngẫm lại, bất cứ điều gì lặp lại cũng dễ khắc sâu nhất. Thế nên, như một lẽ tự nhiên, dư âm sau chuyến tàu gắn với sự cố hầm Bãi Gió, ngoại và những chuyến tàu ngày ấy tưởng như đã hun hút trong tâm trí tôi bất chợt ùa về.
MINH KHUÊ
