Cây thầu đâu, người dân quê tôi thường gọi thế. Cũng không ít người gọi thầu đâu là cây sầuđông và cũng nghe nói, người miền Bắc gọi là cây xoan...
Thầu đâu có đặc tính lạ, những tháng mùa đông cây trụilá trơ lộ những cành nhánh khẳng khiu màu nâu sẫm chống chọi với gió mưa lạnh lẽo. Đến khi xuân về, cây bung những mầm xanh non tơ nõn nà, khỏe khoắn đón nắng ấm lúc giao mùa. Tháng ba dương lịch, những mầm non vươn cành bung lá, sau mươi ngày, từ những vòm lá thấp thoáng từng cụm hoa tím nhạt nở xòa và chỉ vài hôm sau thì cả vòm xanh của lá đã bị che kín bởi màu tim tím, trăng trắng của hoa.
Hoa thầu đâu thơm dịu nhẹ khẽ khàng chứ không nồng nàn như hương hoa sữa, chỉ phảng phất mơ màng trong gió, khiến lòng người cứ hoang hoải cuốn theo chiều nhớ, triền say vị đồng quê ngọt ngào dễ chịu.
Quê tôi là vùng đất cát, bên những góc vườn phía sau nhà, mọi người thường trồng năm bảy cây thầu đâu để có bóng mát trong mùa nắng nóng và có nơi để những bầy gà núp mát... Với tôi, cây thầu đâu không những giữ kỷ niệm cho mảnh vườn quê trong hương hoa của vùng đất cát, chân mộc của ruộng đồng, mà khi hoa nở, sắc hoa thầu đâu tím dịu còn gợi lại những kỷ niệm thời thơ ấu mỗi tháng ba về...
Dẫu biết vòng đời hoa thầu đâu ngắn ngủi, chỉthoáng chốc trong vàingày rồi hoa bắt đầu tàn úa, và chỉ cần một làn gió nồm thoảng qua, những cánh thầu đâu mỏngrơi lả tả tím cả một vạt đất dưới gốc cây. Nhưng thương lắm thay, dù đã rơi rụng nhưng hương hoa thầu đâu vẫn dìu dịu thoang thoảng trong không gian, làm cho tôi ngơ ngẩn đứng ngắm nhìn.
Không ngoa khi một ai đó ví hoa thầu đâu là loài hoa của hương đồng gió nội. Hoa ướp hương thơm tinh khiết của thiên nhiên, hoa gom vào mình tinh túy nắng vàng vùng cát Tuy Hòa, để thấm dần, thấm dần... rồi bung nở trong từng cánh hoa, nhụy hoa be bé xinh xinh màu tim tím.
Cây thầu đâu làm bạn, gắn bó với rào, mảnh vườn vùng quê. Cây khỏe khoắn trước biến đổi của thời tiết như người dân quê một nắng hai sương. Cây thầu đâu gắn bó với bao kỷ niệm tuổi thơ tôi. Mỗi khi trong nhà có con gà mái ấp, mẹ thường ra vườn hái một ít lá thầu đâu lót ổ, bởi theo mẹ, làm như vậy để không có con mạt gà. Hay gần đến ngày giỗ ông cố tôi, mẹ thường hái những cành lá thầu đâu phủ lên trên quày chuối xanh, để ủ chuối cho mau chín còn kịp ngày giỗ.
Ngày nhỏ, sau trường mẫu giáo làng tôi có một cây thầu đâu cao to, tán lá che rợp một góc trường. Gốc thầu đâu là nơi lý tưởng để đám trẻ chúng tôi túm tụm vui đùa. Con gái chơi đồ buôn bán rồi cùng hái hoa kết thành những vòng hoa đội lên đầu, đeo quanh cổ. Mùa cây thầu đâu ra trái, chúng tôi rủ nhau chơi trò ô ăn quan, những mái đầu chụm lại, hò hét làm rộn rã những buổi trưa vắng.
Tháng ba về, một mùa hoa thầu đâu lại đến. Khi ấy được nhìn màu tím dịu dàng, nghe trong gióhương hoa dịu nhẹấy, trái tim tôi lại rộn ràng… xen lẫn ký ức ngọt ngào về một mùa hoa thầu đâu đong đầy kỷ niệm.
HOÀNG HÀ THẾ
