Ngày 1/7, Nghị định số 52/2013 của Chính phủ (Nghị định 52) về thương mại điện tử có hiệu lực. Đây là cơ sở pháp lý trong việc xử phạt các vi phạm trong kinh doanh, giao dịch của các doanh nghiệp, cá nhân tham gia trên website bán hàng mang tính chất lừa đảo.
Hiện nay, hoạt động mua bán thông qua website trên môi trường mạng diễn ra khá nhộn nhịp và đa dạng; nhiều mẫu mã hàng hóa được giới thiệu rất tiện dụng cho người tiêu dùng như quần áo, phụ kiện, máy tính, máy tập thể dục... Tuy nhiên, không ít website đã lợi dụng môi trường mạng để giao dịch thương mại điện tử mang tính chất lừa đảo.
Theo Nghị định 52, các hành vi bị cấm trong hoạt động thương mại điện tử như hành vi vi phạm về hoạt động kinh doanh, vi phạm về thông tin, giao dịch trên website và một số hành vi vi phạm khác. Trong đó, các hành vi như giả mạo, đánh cắp, sử dụng, tiết lộ, chuyển nhượng, bán các thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh của thương nhân, tổ chức, cá nhân hoặc thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử khi chưa được sự đồng ý của các bên liên quan… là rất phổ biến. Thông thường, muốn tổ chức mạng lưới kinh doanh, tiếp thị cho dịch vụ thương mại điện tử thì các đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia phải đóng một khoản tiền ban đầu để mua dịch vụ; được nhận tiền hoa hồng, tiền thưởng hoặc lợi ích kinh tế khác từ việc vận động người khác tham gia mạng lưới. Tuy nhiên, các trường hợp kinh doanh không đúng với quy định sẽ bị xử phạt theo quy định hiện hành.
Nghị định 52 cũng nêu rõ, website thương mại điện tử bán hàng là website do các thương nhân, tổ chức, cá nhân tự thiết lập để phục vụ hoạt động xúc tiến thương mại, bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ của mình. Còn website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử là website do thương nhân, tổ chức thiết lập để cung cấp môi trường cho các thương nhân, tổ chức, cá nhân khác tiến hành hoạt động thương mại. Ở đây, website cung cấp dịch vụ bao gồm: sàn giao dịch; website đấu giá, khuyến mại trực tuyến và các loại website khác do Bộ Công thương quy định. Theo đó, các đơn vị tham gia kinh doanh qua mạng được hướng dẫn một số thông tin, quy định hoạt động thương mại điện tử trên nguyên tắc tự do, tự nguyện thỏa thuận trong giao dịch thương mại điện tử; và cách xác định phạm vi hoạt động kinh doanh trong thương mại điện tử. Nếu thương nhân, tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ và xúc tiến thương mại trên website không nêu cụ thể giới hạn địa lý của những hoạt động này, thì các hoạt động kinh doanh đó được coi là tiến hành trên phạm vi cả nước. Mặt khác, nguyên tắc xác định nghĩa vụ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử cũng không kém phần quan trọng. Trong đó, người sở hữu website bán hàng và người bán hàng trên website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử phải tuân thủ các quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho khách hàng. Ngoài ra, các chủ thể ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh hoặc hàng hóa, dịch vụ kinh doanh có điều kiện phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến việc kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đó.
Thực tế, tuy quy định về thành lập website thương mại điện tử đã có nhưng việc các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân kinh doanh có thực hiện đúng với quy định hay không là vấn đề đặt ra. Phổ biến nhất là việc các đối tượng này đã lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh dịch vụ, hàng hóa giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; hoặc hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bị cấm kinh doanh... Bên cạnh đó, các hành vi giả mạo thông tin đăng ký hoặc không tuân thủ các quy định về hình thức, quy cách công bố thông tin đăng ký trên website; sử dụng biểu trưng của các chương trình đánh giá tín nhiệm website thương mại điện tử khi chưa được những chương trình này công nhận cũng xuất hiện rất nhiều; trong đó còn có những trường hợp giả mạo thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân khác để tham gia hoạt động trên sàn giao dịch...
Nghị định 52 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2013 và thay thế Nghị định 57/2006/NĐ-CP ngày 9/6/2006. Qua đó, các website thương mại điện tử được thành lập và hoạt động trước ngày nghị định này có hiệu lực phải tiến hành thông báo hoặc đăng ký theo quy định trong vòng 90 ngày kể từ ngày nghị định có hiệu lực. Muốn kinh doanh qua mạng, các doanh nghiệp, tổ chức phải đăng ký và được sự đồng ý của Bộ TT-TT mới được phép tiến hành xây dựng website bán hàng; còn đối với các trường hợp kinh doanh nhỏ, website đơn giản thì phải thông báo cho Bộ TT-TT. Theo kế hoạch, Sở TT-TT sẽ thực hiện công tác thanh, kiểm tra và có biện pháp xử lý đối với các trường hợp kinh doanh qua thương mại điện tử sai quy định trên địa bàn tỉnh.
LƯƠNG CÔNG ĐỨC
(Sở Thông tin - Truyền thông)
