Vừa qua, đoàn công tác Chính phủ do đồng chí Sơn Phước Hoan, Thứ trưởng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) dẫn đầu về làm việc tại tỉnh Phú Yên kiểm tra việc thực hiện xác định tiêu chí thôn, buôn đặc biệt khó khăn, xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2012-2015 theo Quyết định số 30 của Thủ tướng Chính phủ. Nhân dịp này, đồng chí đã trao đổi với Báo Phú Yên xung quanh các vấn đề đầu tư, hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), vùng miền núi để bà con có điều kiện giảm nghèo bền vững.

Thứ trưởng, Phó chủ nhiệm UBDT Sơn Phước Hoan - Ảnh: T.HƯƠNG

- Về phía tỉnh Phú Yên đã có sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, kịp thời; cấp ủy, chính quyền cấp huyện, xã mà chúng tôi có dịp đến thăm rất có trách nhiệm trong việc thực hiện các chính sách đối với đồng bào DTTS. Các xã được thụ hưởng chương trình 135, hiện nay đã có cơ sở hạ tầng cơ bản đáp ứng được sinh hoạt hàng ngày và phục vụ sản xuất; chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cũng đã góp phần giảm nghèo đối với các hộ nghèo trên địa bàn vùng đồng bào DTTS; các hoạt động khuyến nông, khuyến lâm đã góp phần nâng cao trình độ cho người dân tại các xã thụ hưởng chính sách. Thông qua các chính sách hỗ trợ của Đảng, Nhà nước nhiều hộ đồng bào DTTS đã được hỗ trợ tiền để xây dựng nhà ở ổn định, con em đồng bào dân tộc thiểu số được đi học, người dân được thụ hưởng các chế độ an sinh, bảo hiểm xã hội…

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hiện nay đời sống của bà con vùng đồng bào DTTS, miền núi vẫn còn những vấn đề cần được quan tâm, chia sẻ, hỗ trợ nhiều hơn nữa. Cụ thể, một số địa phương khi xây dựng các công trình thủy điện đã để lại những hậu quả khá nặng nề, đặc biệt tình trạng mất đất sản xuất của bà con. Nếu không có chính sách, cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các ngành, nhất là ngành điện lực để giải quyết thì đây sẽ là vấn đề dễ làm nảy sinh những khó khăn, phức tạp khác. Hiện nay nhiều địa phương ở vùng cao, miền núi vẫn còn thiếu nước sinh hoạt, sản xuất; có những nơi bà con đã đào giếng nước sâu 30-40m nhưng vẫn không có nước sạch để sử dụng. Chỉ tiêu của ngành Giáo dục dành cho con em đồng bào DTTS còn rất thấp; cụ thể chỉ tiêu đi học THPT nội trú ở cấp huyện 5 học sinh/năm/xã, cấp tỉnh 1 học sinh/năm/xã…

* So với mặt bằng chung, đời sống người dân khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS vẫn còn rất thấp, tỉ lệ hộ nghèo và nguy cơ tái nghèo còn cao. Vậy theo đồng chí đâu là nguyên nhân và giải pháp căn cơ để giải quyết thực trạng này?

- Khu vực miền núi tỉnh Phú Yên có địa hình phức tạp, thường xuyên xảy ra thiên tai, trình độ dân trí còn thấp cộng với tập quán canh tác, sản xuất lạc hậu của bà con đồng bào DTTS là những nguyên nhân khách quan khiến tốc độ phát triển khu vực này còn chậm. Xét về nguyên nhân chủ quan, hiện nay các chính sách, nguồn lực đầu tư của Đảng và Nhà nước vẫn chưa đáp ứng đủ để có thể tạo sự đột phá trong phát triển về kinh tế - xã hội của những vùng khó khăn. Thời gian qua, nhiều hoạt động lồng ghép giữa các nguồn lực tuy đã được chú ý nhưng vẫn chưa phát huy đúng mức. Mỗi ngành, mỗi địa phương đều có đặc thù và mức độ khó khăn riêng, nên sự quan tâm chỉ đạo của các địa phương để lồng ghép các nguồn lực, tổ chức thực hiện có hiệu quả phải quyết liệt, tập trung hơn nữa.

Để giúp bà con giảm nghèo một cách bền vững thì việc nâng cao dân trí cho người dân khu vực miền núi, nhất là đối với đồng bào DTTS là vấn đề cốt lõi, căn cơ nhất hiện nay. Song song với quá trình nâng cao dân trí cho người dân thì phải nâng cao nguồn nhân lực, chú trọng đến công tác khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư cho đồng bào DTTS. Để cùng với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước bà con có kiến thức, tri thức để tự mình tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế gia đình và thoát nghèo.

Người dân các huyện miền núi ngày càng được tiếp thu tiến bộ kỹ thuật, áp dụng vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế - Ảnh: T.HƯƠNG

* Bên cạnh những chính sách hỗ trợ của Trung ương thì địa phương có vai trò như thế nào trong vấn đề này?

- Cấp chính quyền cơ sở là đơn vị trực tiếp gần dân, theo dõi, chỉ đạo và trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách của Đảng, Nhà nước. Chính sách có đến với dân, đến đúng đối tượng cần hỗ trợ hay không cũng thông qua chính quyền cơ sở. Vì vậy đây là đơn vị có vai trò hết sức quan trọng trong việc tham mưu, hỗ trợ cho các cấp, ngành Trung ương để có cơ sở thực hiện đầu tư, hỗ trợ một cách kịp thời, hiệu quả, có trọng điểm, tránh dàn trải gây lãng phí, kém hiệu quả.

Về phía các địa phương cần chủ động, tích cực và tập trung hơn nữa trong việc nắm bắt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước để kịp thời triển khai, phổ biến đến cho người dân. Mặt khác, chính quyền cơ sở phải chú trọng hơn đến việc tuyên truyền, giáo dục cho người dân để từ đó bà con từng bước chuyển đổi tập quán, nhận thức trong sản xuất, sinh hoạt và trong việc giáo dục cho con em đi học... Nếu người dân có ý thức vươn lên, biết phấn đấu, không còn tâm lý ỷ lại và trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước thì sẽ phát huy tác dụng các chính sách của Nhà nước. Từ đó các mục tiêu giảm nghèo, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân vùng miền núi, đồng bào DTTS sẽ có hiệu quả và bền vững hơn. Tại các thôn, buôn đặc biệt khó khăn, cần thiết chính quyền cơ sở nên có một đội ngũ chuyên biệt, được phân công trách nhiệm theo dõi và hướng dẫn giúp đỡ người dân biết cách vươn lên trong cuộc chiến chống nghèo nàn lạc hậu.

* Xin cảm ơn đồng chí!

T.HƯƠNG - A.NGỌC (thực hiện)