Thời gian qua, bọ vòi voi phát sinh gây hại nặng cho các vùng dừa tại xã An Thạch (Tuy An) và Hòa Phong (Tây Hòa). Đây là loại dịch hại mới, làm người trồng dừa ở Phú Yên lo ngại. Báo Phú Yên phỏng vấn ông Đặng Văn Mạnh, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Thực vật Phú Yên về cách phòng trừ bọ vòi voi.
Cán bộ Chi cục Bảo vệ Thực vật tỉnh kiểm tra tình hình xuất hiện bọ vòi voi - Ảnh: Đ.MẠNH
* Người trồng dừa ở Phú Yên đang lo lắng vì thời gian qua bọ dừa tấn công gây hại vườn dừa làm giảm năng suất. Hiện nay bọ vòi voi xuất hiện, gây hại cây dừa. Ông cho biết đây là loại côn trùng gì, cách phát hiện và nhận dạng nó như thế nào?
- Theo các nhà côn trùng học, trong điều kiện tự nhiên, vòng đời bọ vòi voi kéo dài từ 10 đến 12 tuần, bao gồm trứng từ 4 đến 9 ngày, sâu non từ 8 đến 10 tuần và nhộng từ 9 đến 10 ngày. Khi trưởng thành, bọ vòi voi theo mùi dịch tiết từ vết thương trên mô cây dừa và đến đẻ trứng; chúng có thể đẻ ở những vị trí khác nhau trên cây như chùm hoa, cuống hoa, gốc cuống lá hay trong các kẽ nứt của rễ cây dừa. Sâu non có thể đục đường hầm ở bất kỳ phần nào của cây. Chúng còn đục sâu vào thân cây làm chảy mủ ở miệng lỗ đục.
Bọ vòi voi xuất hiện gây hại dừa ở Tuy An và Tây Hòa - Ảnh: Đ.MẠNH
Khi bọ vòi voi xuất hiện và đục vào cây có thể gây vàng lá, đổ gãy lá dừa, bắt đầu từ những lá bên ngoài đi dần vào lá bên trong. Bọ thường tấn công ở phần bị thương của cây, đặc biệt ở phần gốc lá già và nơi bị thương. Mủ chảy ở miệng lỗ đục có thể thấy rõ và làm cho cây dừa rụng trái non.
Khi bọ vòi voi gây hại, trên các lá già và ở các gốc lá xuất hiện các hốc từ 1-2mm, đó là phương pháp phát hiện thông thường. Còn bất kỳ cây dừa nào có triệu chứng lá vàng sớm, đặc biệt nếu lá vàng từ ngoài vào trong hoặc đổ gãy láthì nên kiểm tra các lỗ đục để tìm bọ trưởng thành hay sâu non trong các lỗ đục này. Tuy nhiên rất khó để phát hiện chúng.
* Bọ vòi voi lan truyền như thế nào và có gây thiệt hại nặng cho người trồng dừa không?
- Không có dữ liệu về sự lan truyền tự nhiên, nhưng bọ trưởng thành có thể di chuyển trong khoảng cách ngắn và có thể lây lan trong điều kiện vườn ươm. Việc mua bán và trao đổi cây cau dừa có thể làm lan truyền bọ đi xa. Sự gây hại của sâu non có thể làm vàng lá sớm, đổ gãy lá trên ngọn dừa và cuống trái; đồng thời làm giảm sức sống của cây nên sẽ làm giảm năng suất và từ đó gây thiệt hại kinh tế cho người trồng dừa.
* Biện pháp phòng trừ như thế nào, thưa ông?
- Hiện có 2 cách phòng trừ bọ vòi voi. Cách thứ nhất là áp dụng biện pháp canh tác, không được chặt tỉa lá dừa vì như thế sẽ làm tổn thương thân cây, tạo cơ hội dẫn dụ bọ đến đẻ trứng; bón phân và tưới nước không phù hợp sẽ làm gia tăng bọ vòi voi. Vì vậy tránh việc chặt tỉa cây dừa. Nhiều nước trên thế giới khuyến cáo các phương pháp canh tác ngăn ngừa bọ vòi voi như: di chuyển và tiêu hủy các lá già khô để làm giảm nơi sinh sản và nơi trưởng thành ẩn náu, bảo vệ bề mặt bị cắt bằng sơn acrylic hay hắc ín, che phủ rễ ở gốc thân bằng đất để ngăn bọ đến đẻ trứng…
Cánh thứ hai là biện pháp hóa học, sử dụng hoạt chất chlorpyrifos làm giảm sự tấn công của bọ vòi voi ở gốc cây. Các nhà côn trùng học đang nghiên cứu phương án để xác định liệu loài này có tạo ra chất dẫn dụ hay không và có thể làm bẫy dẫn dụ bọ vòi voi hay không? Nếu nghiên cứu thành công, bẫy dẫn dụ sẽ được dùng để trừ bọ vòi voi.
* Xin cảm ơn ông!
MẠNH HOÀI NAM (thực hiện)
