Cá ngừ đại dương nói riêng và cá ngừ nói chung là một trong những mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Tuy nhiên, có một thực tế là đội tàu của ngư dân Việt Nam nói chung và Phú Yên nói riêng còn nhỏ, trang thiết bị phục vụ khai thác lạc hậu. Vì vậy, hiện đại hóa nghề câu cá ngừ đại dương đang là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Ngư dân TP Tuy Hòa chuyển cá ngừ vào bờ để sơ chế - Ảnh: L.PHONG

Nghề câu cá ngừ đại dương được hình thành từ những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, xuất phát từ ngư dân làm nghề câu cá mập ở làng biển Phú Câu (phường 6, TP Tuy Hòa). Năm 2011, Phú Yên có khoảng 700 tàu câu cá ngừ đại dương, sản lượng đạt hơn 5.600 tấn, tương đương 800 tỉ đồng. Phần lớn những người đi bạn (thủy thủ, thuyền viên) có thu nhập khoảng 10 triệu đồng/chuyến biển. Đời sống phần lớn ngư dân câu cá ngừ đại dương được nâng cao, việc học hành của con em ngư dân được chăm lo; nhà cửa, trường học, trạm xá, đường giao thông được bà con ngư dân tích cực đóng góp xây dựng ngày càng khang trang. Nghề này còn góp phần làm giàu cho nhiều người thu mua, chế biến, xuất khẩu, dịch vụ xăng dầu, nước đá, ngư cụ, lương thực thực phẩm…

So với các nước phát triển, phần lớn tàu câu cá ngừ đại dương của ngư dân Phú Yên có công suất nhỏ, trang thiết bị thô sơ, trình độ vận hành, sử dụng các máy móc, thiết bị khai thác, hàng hải, thông tin liên lạc, sơ chế, bảo quản sản phẩm trên tàu còn nhiều hạn chế. Hệ thống các cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá còn nhỏ lẻ, chưa tương xứng với nhu cầu phát triển. Hiện chưa có tàu thu mua cá ngừ đại dương và cung cấp các nhu cầu về dầu, nước đá, lương thực, thực phẩm, nước ngọt trực tiếp trên biển. Hệ thống bến, cảng, kho bãi chưa đảm bảo yêu cầu tiêu chuẩn làm hàng cá ngừ đại dương khi tàu về bến. Một yếu tố quan trọng khác là nguồn vốn lưu động (phí tổn chuyến biển) của ngư dân còn hạn chế, phần lớn các chủ tàu phải ứng trước các đại lý thu mua để tổ chức chuyến biển.

Đẩy mạnh hiện đại hóa nghề câu cá ngừ đại dương là biện pháp để nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế. Trước hết, định hướng và giải pháp về đầu tư, sắp xếp bố trí cơ cấu nghề phát triển hợp lý, giảm áp lực khai thác thủy sản gần bờ và bảo vệ môi trường sinh thái nguồn lợi ven bờ, khuyến khích khai thác ngư trường xa bờ. Các cơ quan chuyên môn cần thường xuyên dự báo ngư trường, nguồn lợi và mùa vụ khai thác cá ngừ đại dương, tập huấn hướng dẫn kỹ thuật khai thác, sơ chế bảo quản và vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình khai thác cho ngư dân; thông tin thị trường tiêu thụ cá ngừ đại dương, sử dụng máy tầm ngư (đối với nghề lưới vây rút chì), định vị, máy kéo câu, máy bộ đàm, điều khiển tàu thuyền, phòng tránh bão, an toàn hàng hải… cho ngư dân.