Từ đầu năm 2012 đến nay, hoạt động chế biến hạt điều xuất khẩu của các doanh nghiệp ở Phú Yên gặp nhiều khó khăn do sản lượng điều giảm, thời hạn trả nợ đã đến, thời điểm dự trữ nguyên liệu cho vụ mới gần kề nhưng chưa được vay vốn.
Thiếu vốn, nguyên liệu, doanh nghiệp chế biến hạt điều đang khó khăn - Ảnh: N.XUÂN
KHÓ VAY VỐN
Cuối năm 2011, sản lượng nhân hạt điều xuất khẩu toàn tỉnh đạt trên 18.000 tấn, chỉ vượt khoảng 7% so với năm 2010. Trong 3 tháng đầu năm 2012, sản lượng nhân hạt điều xuất khẩu cũng chỉ tăng gần 1,4%; kim ngạch xuất khẩu nhân hạt điều giảm gần 70%; kim ngạch nhập khẩu hạt điều thô cũng giảm hơn 43% so với cùng kỳ.
Theo các doanh nghiệp chế biến điều xuất khẩu, những tháng qua do giá xuất khẩu thấp, giá điều nguyên liệu trong nước giảm mạnh. Vụ điều năm ngoái, mỗi giá đều 35.000-40.000 đồng/kg (chưa tính lãi suất ngân hàng và hao hụt), nhưng đầu năm nay có thời điểm điều rớt xuống giảm dưới 20.000 đồng/kg. Ông Lương A, Giám đốc Công ty TNHH Duy Tân có nhà máy chế biến hạt điều tại KCN Hòa Hiệp (huyện Đông Hòa) cho biết: “Vụ vừa rồi công ty dự trữ 7.000 tấn điều thô với giá 40.000 đồng/kg. Tuy nhiên, đầu năm nay điều đột ngột “rớt” xuống còn 20.000 đồng/kg khiến doanh nghiệp thua lỗ nặng nề. Nợ ngân hàng chưa thanh toán hết và cũng rất khó vay mới nên công ty không có vốn thu mua nguyên liệu dự trữ cho vụ sản xuất sau trong khi vụ thu hoạch điều đang đến gần”.
Những ngày gần đây, giá điều thô tuy có được đẩy lên đôi chút nhưng lại có dấu hiệu làm giá của những doanh nghiệp Ấn Độ để kinh doanh điều thô châu Phi. Trong nước, giá điều thô tăng 1.000 đồng/kg so với đầu tuần trước, còn điều nhân xuất khẩu đi Trung Quốc thì đứng giá, điều xuất khẩu đi châu Âu chỉ tăng nhẹ ở một số mã hàng. Cụ thể, giá nhân điều loại tiêu chuẩn W320 xuất khẩu vào thị trường EU và Bắc Mỹ chỉ còn 7,4-7,5 USD/kg; tại thị trường Trung Quốc cũng chỉ đạt 7,5-7,7 USD/kg. Giá điều xuất khẩu chỉ tăng rất nhẹ nên các doanh nghiệp chưa xuất hàng tồn kho. Trong khi đó, giá điều nguyên liệu đang có xu hướng tăng mạnh và khan hiếm hàng nhưng chưa doanh nghiệp nào có vốn nhập hàng để tái sản xuất trong vụ mới.
Vụ điều năm nay thời tiết không thuận lợi nên diện tích và sản lượng điều đều giảm. Nguồn hàng thiếu, nhiều đơn vị phải nhập điều thô từ các nước như Campuchia, châu Phi mặc dù chất lượng không bằng điều trong nước. Ngoài ra, giá điện, xăng dầu tăng đã đẩy các loại chi phí sản xuất tăng đột biến khiến doanh nghiệp gặp không ít khó khăn. Bên cạnh đó, thị trường tiêu thụ điều cũng hạn chế do ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế khiến các đơn hàng xuất khẩu không dồi dào như các năm trước.
Các doanh nghiệp chế biến hạt điều xuất khẩu đều xác định, khó khăn lớn nhất của họ là không đủ vốn trả ngân hàng và thu mua nguyên liệu dự trữ cho vụ sản xuất tiếp theo. Ông Quách Đình Nguyên, Phó giám đốc DNTN Ngọc Linh (KCN An Phú) cho biết: “Nguồn cung cấp nguyên liệu của doanh nghiệp hiện rất dồi dào nhưng chúng tôi không thể nhập hàng được vì thiếu vốn. Chúng tôi đã nhiều lần làm việc với các ngân hàng để vay vốn nhưng họ rất dè dặt trong việc cho vay vốn. Mọi năm, chúng tôi vẫn vay được vốn bằng 70% giá trị lô hàng, nhưng nay các ngân hàng chỉ hứa hẹn cho vay với giá trị 30% lô hàng. Với số tiền này thì không thể giải quyết được vấn đề gì, nên không thể mua nguyên liệu để tái sản xuất trong vụ mới”.
Các doanh nghiệp chế biến hạt điều dự trữ hàng trăm tấn điều thành phẩm chờ giá lên - Ảnh: N.XUÂN
DOANH NGHIỆP TỰ “BƠI”
Để giảm bớt thiệt hại, mỗi doanh nghiệp chế biến hạt điều nỗ lực tìm cách vượt khó của riêng mình. Công ty TNHH Duy Tân đã chọn giải pháp trữ lại số lượng lớn điều thành phẩm để chờ tăng giá. Hiện công ty này đang trữ hơn 200 tấn điều thành phẩm để chờ xuất khẩu sang các thị trường châu Âu. Ông Lương A, Giám đốc công ty cho biết: “Chúng tôi cứ để hàng đó, chấp nhận mất tiền lãi ngân hàng chứ xuất đi vào thời điểm này càng lỗ nặng hơn”. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời vì hàng càng để lâu, lãi ngân hàng càng tăng cao, doanh nghiệp rất khó thu hồi vốn.
Trong khi đó, một số doanh nghiệp khác lại chọn biện pháp an toàn hơn khi chuyển sang phương án gia công điều nguyên liệu cho các công ty nước ngoài. Ông Quách Đình Nguyên, Phó giám đốc DNTN Ngọc Linh chia sẻ: “Để vượt qua thời kỳ khó khăn này, tạm thời doanh nghiệp sẽ hợp tác với các đơn vị chế biến hạt điều ở Ấn Độ, nhận điều nguyên liệu của họ để chế biến rồi cung cấp lại cho họ theo kiểu khép kín. Đối tác sẽ đảm bảo nguyên liệu, đầu ra cho doanh nghiệp hoạt động ổn định”.
Các doanh nghiệp chế biến hạt điều xuất khẩu đều xác định thiếu vốn là khó khăn lớn nhất trong thời điểm hiện nay và đề xuất các ngân hàng cho giãn nợ cũ, đồng thời tái cơ cấu vốn vay để các doanh nghiệp mua hàng dự trữ tái sản xuất trong vụ tới. Giám đốc một doanh nghiệp chế biến hạt điều (xin được giấu tên) kiến nghị: “Nhiều năm nay, điều là mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn của tỉnh, góp phần giải quyết việc làm và thu nhập ổn định cho hàng nghìn lao động địa phương. Tuy nhiên, khi gặp khó khăn, hầu như chúng tôi đều phải tự “bơi” chứ chưa nhận được sự hỗ trợ tích cực nào của các ngành, các cấp. Hơn lúc nào hết, doanh nghiệp đang rất cần sự chung tay giúp sức của các ngành chức năng, đặc biệt là các ngân hàng”. Trong khi đó, ông Đào Tấn Cam, Giám đốc Sở Công thương Phú Yên cho biết, hiện vẫn chưa có giải pháp nào khả thi giúp doanh nghiệp chế biến hạt điều trong tỉnh vượt qua khó khăn, vì thị trường xuất khẩu hạt điều là thị trường truyền thống nên doanh nghiệp rất khó mở rộng. Còn nguồn vốn phục vụ cho hoạt động chế biến hạt điều thì ngân hàng chỉ cho vay theo đúng quy định.
NGÔ XUÂN
