Theo quy định, các dự án xây dựng cơ bản đã hoàn thành phải thực hiện việc quyết toán. Tuy nhiên vì những lý do khác nhau, nhiều chủ đầu tư chậm thực hiện công tác này gây khó khăn cho các đơn vị liên quan.
Công trình Bảo tàng Phú Yên hoàn thành, đưa vào sử dụng đầu năm 2012 đang được chủ đầu tư lập báo cáo quyết toán - Ảnh: M.KÝ
NHIỀU DỰ ÁN CHẬM QUYẾT TOÁN
Theo Sở Tài chính, trong năm 2011, các chủ đầu tư dự án xây dựng cơ bản do tỉnh và các huyện quản lý đã nộp báo cáo hoàn thành 981 dự án công trình (cấp tỉnh 126 dự án, cấp huyện 855 dự án). Hiện có 826 dự án, công trình với tổng giá trị trên 800 tỉ đồng đã được thẩm tra, phê duyệt quyết toán. Tuy nhiên toàn tỉnh vẫn còn 69 dự án, công trình do các đơn vị thuộc tỉnh quản lý đã hoàn thành nhưng chủ đầu tư chưa nộp báo cáo quyết toán. Trong đó 50 dự án, công trình của 12 chủ đầu tư chậm lập báo cáo quyết toán với giá trị thanh toán trên 180 tỉ đồng; 5 chủ đầu tư khác chậm lập báo cáo quyết toán 19 dự án, công trình thực hiện dở dang, xin dừng thi công, thay đổi chủ trương đầu tư chờ UBND tỉnh xử lý hoặc thay đổi địa điểm. Trong số các chủ đầu tư của 50 dự án, công trình do khối tỉnh quản lý đã hoàn thành nhưng chậm quyết toán, Sở Giao thông vận tải dẫn đầu với 20 công trình, tiếp đến là Trung tâm Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường (Sở NN-PTNT) với 8 công trình, Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam với 7 công trình. Ở các huyện, tổng số có 66 công trình, dự án đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, đủ điều kiện lập báo cáo quyết toán nhưng nhiều chủ đầu tư vẫn chậm thực hiện gây khó khăn cho các ngành có liên quan.
ĐÂU LÀ NGUYÊN NHÂN?
Ông Đỗ Duy Vinh, Giám đốc Sở Tài chính cho biết: có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc các dự án xây dựng cơ bản chậm thực hiện quyết toán. Khách quan là do cơ chế chính sách về quản lý đầu tư và xây dựng còn nhiều bất cập, thường xuyên thay đổi. Các văn bản dưới luật chậm ban hành. Công tác tổ chức quán triệt cơ chế mới chưa kịp thời và có hiệu quả, gây lúng túng cho các cơ quan quản lý chuyên ngành và chủ đầu tư, nhất là các ban quản lý dự án không chuyên trách. Nội dung hướng dẫn các văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành còn chồng chéo, thiếu thống nhất và đồng bộ gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện ở cơ sở. Việc điều chỉnh giá nhiều công trình, dự án của các chủ đầu tư chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý nên chưa quyết toán được và kéo dài nhiều năm. Về chủ quan, UBND các địa phương chưa chỉ đạo kịp thời ban đền bù, giải phóng mặt bằng thực hiện quyết toán kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng đúng thời gian quy định của Bộ Tài chính. Đây là nguyên nhân chủ yếu gây khó khăn cho các chủ đầu tư trong công tác quyết toán các dự án, công trình đã hoàn thành. Bên cạnh đó, năng lực quản lý dự án của một số chủ đầu tư còn hạn chế, chưa quan tâm, chưa thực hiện đúng chức năng quản lý và vai trò kiểm tra, kiểm soát hồ sơ quyết toán trước khi trình cơ quan có thẩm quyền thẩm tra, phê duyệt. Hồ sơ quyết toán chuyển đến cơ quan thẩm tra còn nhiều sai sót, thủ tục pháp lý chưa đảm bảo. Nhiều đơn vị thi công chưa quan tâm, chưa phối hợp với chủ đầu tư thực hiện đúng trách nhiệm của mình trong công tác quyết toán các dự án, công trình đã hoàn thành. Một số nhà thầu cùng một thời điểm thực hiện quá nhiều dự án nên không đủ người bố trí thực hiện việc thanh quyết toán dự án. Nhiều đơn vị tư vấn năng lực còn hạn chế, không đáp ứng được công việc theo yêu cầu của chủ đầu tư dẫn tới việc lập dự án, dự toán, hồ sơ mời thầu còn nhiều sai sót, phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần đối với một dự án. Thế nhưng trong quá trình thực hiện lại không hoàn tất các thủ tục điều chỉnh, bổ sung nhằm đảm bảo tính pháp lý khi lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành.
Cầu Hùng Vương hoàn thành trong năm 2011 đang được lập báo cáo quyết toán - Ảnh: HOÀI TRUNG
Theo ông Đỗ Duy Vinh, các cơ quan chức năng của tỉnh cũng có liên quan đến việc nhiều dự án xây dựng cơ bản chậm quyết toán hoàn thành. Trong những năm gần đây, cơ chế chính sách về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản của Trung ương thường xuyên thay đổi nhưng ở Phú Yên, trong một số lĩnh vực các ngành chức năng chậm tham mưu cho UBND tỉnh, đặc biệt là sắp xếp bộ máy quản lý các dự án đầu tư từ nguồn ngân sách còn chồng chéo. Một số chủ đầu tư chưa xứng tầm với nhiệm vụ được giao, chưa phân định rõ trách nhiệm giữa chủ đầu tư và ban quản lý dự án theo quy định. UBND tỉnh chưa có biện pháp chế tài đối với các chủ đầu tư, nhà thầu chậm lập báo cáo thanh quyết toán.
GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC
Theo Sở Tài chính, để giải quyết những tồn tại trên, UBND tỉnh cần kiện toàn bộ máy các ban quản lý dự án chuyên trách đặc biệt là ở cấp huyện. Các ngành chức năng của tỉnh thường xuyên kiểm tra năng lực của các nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn đồng thời tham mưu cho UBND tỉnh có biện pháp xử lý bằng cách không giao công trình đối với các nhà thầu không đủ năng lực theo quy định hoặc nhà thầu thực hiện chậm tiến độ hoặc có nhiều sai sót.
Ông Đỗ Duy Vinh, cho biết: đơn vị đã đề nghị UBND tỉnh cho phép phối hợp với Sở KH-ĐT tạm thời giữ kế hoạch vốn năm 2012 của các chủ đầu tư tương ứng với số vốn đầu tư chưa được quyết toán đồng thời không giao dự án mới cho các chủ đầu tư có từ ba dự án trở lên vi phạm quy định về thời gian lập báo cáo quyết toán. Chính quyền địa phương cần tập trung thực hiện quyết toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đã hoàn thành. Kho bạc Nhà nước, các chủ đầu tư đôn đốc, thu hồi các khoản tạm ứng kéo dài nhiều năm nhất là các dự án, công trình đã quyết toán nhưng chưa thu hồi hết tạm ứng đồng thời có biện pháp chế tài đối với các chủ đầu tư. Đối với các dự án thực hiện dở dang, chưa đủ điều kiện quyết toán, UBND tỉnh nên giao các ngành chức năng tham mưu việc tiếp tục hay dừng thực hiện dự án để có đủ cơ sở pháp lý cho các chủ đầu tư dứt điểm việc lập báo cáo quyết toán.
HOÀI TRUNG
