Giá sắn lên cao ngất ngưởng trong năm trước đã khiến cho hàng nghìn nông dân trong tỉnh mở rộng diện tích trồng sắn. Những ngày mưa vừa qua, nhiều diện tích sắn có nguy cơ thối củ, trong khi việc tiêu thụ khó khăn đang khiến cho người trồng sắn kêu trời.

Xe chở sắn của nông dân đang chờ vào nhà máy - Ảnh: L.BIẾT

SẮN THỐI CHỜ NHÀ MÁY

 

Thời điểm này năm ngoái, giá sắn củ tươi tại ruộng đã là 2.600đ/kg, còn hiện nay chỉ từ 1.000 - 1.100đồng/kg. Nếu vận chuyển về nhà máy thì giá thu mua dao động 1.400-1.500đồng/kg. Sắn non năng suất, chữ bột thấp cộng với giá sắn quá thấp đã khiến người trồng sắn thất thu.

Đến Sông Hinh trong những ngày này, ở đâu cũng thấy sắn. Sắn dồn ứ trên ruộng, sắn chất đống bên các vệ đường chờ xe và sắn chờ hàng dài trước cổng nhà máy chế biến tinh bột sắn Sông Hinh.

Sau đợt mưa đầu mùa năm 2011, nông dân trồng sắn các huyện Tây Hòa, Sông Hinh ồ ạt thu hoạch sắn chạy lũ, dù sắn củ chỉ đạt từ 22-25 chữ bột. Ông Đặng Văn Lý ở thôn Bình Sơn (xã Sông Hinh, huyện Sông Hinh) cho biết, dù biết sắn còn non nhưng mấy ngày nay mưa quá, các rẫy sắn ven các suối đã bắt đầu ngập nước, nếu không thu hoạch kịp sẽ thối củ hết. Còn ông Ma Tem, ở buôn Ma Sung, xã Ea Bia cho biết, dẫu biết sắn non nhưng trong nhà không còn gạo ăn nên thu hoạch sắn để mua gạo và chi tiêu.

Do có quá nhiều nông dân thu hoạch sắn cùng một lúc đã dẫn đến tình trạng sắn củ không tiêu thụ hết. Nhiều xe sắn vận chuyển về nhà máy hơn 3 ngày nhưng vẫn chưa nhập được. Bà Nguyễn Thị Hạ ở buôn Đức (xã Ea Trol, huyện Sông Hinh), cho biết: “Tôi thuê xe chở sắn ở nhà, mua gom của bà con được 20 tấn, về nhà máy đã 3 ngày trời, sắn bắt đầu thâm đen mà chưa nhập được vì không có lệnh, đành chờ ở đây. Mưa gió thế này, chừng 2 ngày nữa là sắn thối hết”.  

Ông Đoàn Thanh Trung, Trưởng Phòng Kế hoạch kinh doanh Công ty chế biến tinh bột sắn Sông Hinh cho biết: “Do áp lực thu hoạch sắn chạy lũ và tâm lý giải phóng đất để chuyển đổi sang cây trồng khác và có tiền chi tiêu trong những ngày mưa, nên dù không có lệnh nhưng bà con vẫn cứ thu hoạch. Sản lượng sắn thu hoạch vận chuyển về nhà máy tương đương 700 đến trên 800 tấn/ngày, vượt gần gấp đôi so với công suất. Dù nhà máy có cố gắng đến mức nào cũng không thể thu nhận hết theo nguyện vọng của dân”.

DIỆN TÍCH TĂNG, GIÁ XUỐNG THẤP

Năm ngoái, giá sắn tươi có thời điểm tăng lên gần 3.000đồng/kg, sắn lát khô 6.000đồng/kg, nông dân thu lãi lớn. Nhiều nơi, nông dân đã ồ ạt phá rừng non, rừng phòng hộ để mở rộng diện tích sắn, bất chấp các biện pháp ngăn cản của chính quyền địa phương và ngành chức năng. Toàn tỉnh diện tích sắn vụ này đã lên trên 20.000ha, riêng khu vực vùng nguyên liệu của nhà máy sắn Sông Hinh đã tăng lên 12.000ha, trong khi nhà máy chỉ có thể tiêu thụ khoảng 6.000ha.

Diện tích tăng, giá sắn trên thị trường hạ, điệp khúc “sắn ế” xảy ra ở tất cả các vùng trồng sắn. Nhiều nông dân cho biết, nếu với tình hình như hiện nay, một hécta may lắm thì người trồng sắn lãi từ 2-3 triệu.

Nếu bị thối thì xem như mất cả tiền công. Giải thích về lý do giá sắn năm nay xuống thấp, ông Đoàn Thanh Trung, Trưởng phòng Kế hoạch kinh doanh Công ty chế biến tinh bột sắn Sông Hinh cho biết: Lâu nay, hầu hết các nhà máy chế biến sắn trong nước chủ yếu tiêu thụ tinh bột sắn ở thị trường Trung Quốc thông qua đường tiểu ngạch. Nếu xuất đường chính ngạch thì gặp phải các rào cản thương mại từ phía Trung Quốc và chịu mức thuế khá cao, đến 17%. Tuy nhiên, việc xuất qua đường tiểu ngạch hiện nay gặp rất nhiều khó khăn, nhiều doanh nghiệp không tiêu thụ được hàng hóa hoặc nếu có tiêu thụ được cũng ở mức giá rất thấp, chỉ bằng một nửa năm ngoái nên không có cách nào khác doanh nghiệp phải hạ giá mua đầu vào.

Hiện tại, để hạn chế thiệt hại cho nông dân, Nhà máy chế biến tinh bột sắn Sông Hinh đang phối hợp với các địa phương rà soát các diện tích có khả năng bị úng ngập để cấp lệnh cho dân thu hoạch, ưu tiên cho 3 xã Ea Bia, Đức Bình Đông và Đức Bình Tây (huyện Sông Hinh) nơi có nhiều diện tích sắn bị úng ngập nhất do xả lũ thủy điện Sông Hinh và sông Ba Hạ, cân đối lượng sắn thu hoạch mỗi ngày tương đương với công suất nhà máy để tránh tình trạng dồn ứ cục bộ, gây thiệt hại cho cả nhà máy và nông dân. Về lâu dài, Nhà máy chế biến tinh bột sắn Sông Hinh kiến nghị các địa phương cần rà soát lại diện tích trồng sắn, tránh việc phát triển diện tích sắn ồ ạt như thời gian qua, làm phá vỡ quy hoạch sản xuất của các địa phương và gây áp lực cho nhà máy khi việc tiêu thụ trên thị trường gặp khó khăn.  

LÊ BIẾT