Nhiều công trình xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh, nhất là lĩnh vực xây dựng dân dụng, đang “đứng bánh” mặc cho các chủ đầu tư tìm hết cách đôn đốc tiến độ. Cùng với việc giá các loại vật liệu xây dựng tăng cao, ngân hàng thắt chặt cho vay, nhiều công trình xây dựng dân dụng đang thi công theo kiểu “rùa bò” vì giảm giá quá nhiều. Điển hình là Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Hinh do UBND huyện Sông Hinh làm chủ đầu tư giảm giá đến 28% - mức kỷ lục trong xây dựng dân dụng từ trước đến nay tại Phú Yên. Công trình Trung tâm Y tế dự phòng huyện Sông Hinh, Bệnh viện Đa khoa khu vực Phú Lâm (TP Tuy Hòa) do Sở Y tế làm chủ đầu tư cũng có mức giảm giá từ 17% đến 23% so với giá gói thầu. Kết quả là hai trong số ba công trình này đến nay vẫn chưa thể hoàn thành, mặc dù đã được gia hạn hợp đồng.
Những người am hiểu lĩnh vực xây dựng phân tích: ngoài việc “con gà tức nhau tiếng gáy” quyết đấu cho bằng được để giành giật thị trường, tìm việc làm, hiện tượng giảm giá nhiều như ở một số công trình nêu trên còn vì các nhà thầu cần xoay vốn. Phần lớn các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản của tỉnh đều nhờ vào vốn vay của ngân hàng để có tiền đầu tư cho các công trình. Trong điều kiện lãi suất cho vay lên đến trên 20% /năm nhưng cũng không dễ gì vay được thì các nhà thầu chỉ còn biết trông chờ vào các nguồn khác, trong đó có tiền tạm ứng hợp đồng nếu trúng thầu. Thông thường một số công trình, đơn vị trúng thầu được ứng đến 50% giá trị gói thầu (tất nhiên phải có bảo lãnh hợp đồng). Đây thực sự là cứu cánh cho các nhà thầu khi có được một lượng tiền tương đối lớn để trang trải cho các công trình khác còn dang dở và không phải vay ngân hàng. Vì vậy mới có mức giảm giá đấu thầu “khủng” như công trình Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Hinh để rồi số tiền tạm ứng của gói thầu này chẳng thấm vào đâu so với nguồn vốn mà doanh nghiệp cần để bỏ vào những công trình khác, cuối cùng chỉ có chủ đầu tư phải “ngậm bồ hòn làm ngọt” vì nếu làm căng thì rất nhiều chuyện phiền phức sẽ xảy ra.
Ở Phú Yên, tình trạng giảm giá nhiều ở các công trình xây dựng cơ bản gây những hệ quả không tốt. Mới đây, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan liên quan kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh vấn đề này. Hiện pháp luật chưa có quy định về việc giảm giá quá nhiều (dưới 50% giá trị gói thầu) thì sẽ không được công nhận trúng thầu. Nhưng nếu không có những biện pháp chế tài mạnh, thực hiện kiên quyết như phạt chậm hợp đồng, cấm tham gia đấu thầu, thông báo tên doanh nghiệp chậm tiến độ trên các phương tiện thông tin đại chúng… thì nhà thầu vẫn tiếp tục chây ỳ, thi công công trình ì ạch, gây thiệt hại cho chủ đầu tư. Đã đến lúc cần một liều thuốc mạnh để trị những con bệnh - nhà thầu không đáp ứng đủ năng lực vẫn muốn “xông” vào những sân chơi quá tầm như lĩnh vực xây dựng cơ bản.
THANH HOÀI
