Hiện nay, các hợp tác xã (HTX) trong tỉnh đang có những mặt hạn chế ảnh hưởng đến quá trình phát triển. Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Rene Pape, chuyên gia thuộc tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ), hiện đang tham gia dự án “Hỗ trợ đào tạo nghề định hướng theo thị trường lao động trong Liên minh HTX tỉnh’’.

Ông Rene Page phát quà cứu trợ cho xã viên HTX Hòa Xuân Đông (huyện Đông Hòa). - Ảnh: X.HUY

* Ông có thể cho biết đôi điều về chức năng và nhiệm vụ của ông tại Việt Nam?

- Hiện nay, tôi làm việc trong tổ chức GIZ, tổ chức được sát nhập bởi 3 tổ chức: Hỗ trợ phát triển Đức (DED), Bồi dưỡng và nâng cao năng lực quốc tế Đức (InWent) và Hợp tác kỹ thuật Đức (GTZ) vào tháng 1/2011 thuộc chính phủ Đức. Dự án mà tôi đang thực hiện thuộc tổ chức của DED (cũ) với chức năng chính là hỗ trợ về mặt nhân sự. Điều đó có nghĩa chúng tôi đến Việt Nam không phải với nguồn quỹ tài chính lớn như GTZ, InWent, nhưng chúng tôi luôn cố gắng đưa những kiến thức, kinh nghiệm chúng tôi có được để tư vấn, hỗ trợ các đối tác nhằm phát triển kinh tế bền vững. Bằng việc hợp tác với các chuyên gia khu vực, DED giúp nâng cao năng lực và trách nhiệm của các tổ chức trong các lĩnh vực: đào tạo nghề, quản lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên, quản lý nước, rác thải sinh hoạt, sức khỏe và người tàn tật. Và quan trọng hơn cả là hỗ trợ Liên minh HTX tỉnh Phú Yên trong dự án “Đề xuất, cung cấp những khóa học chất lượng đáp ứng theo nhu cầu xã viên các HTX”. DED còn hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính cho liên minh HTX một số tỉnh để phát triển các dự án tại địa phương, trong đó có Phú Yên.

* Ông nhận định như thế nào về các HTX ở Phú Yên hiện nay?

- Mô hình HTX đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế thị trường, ảnh hưởng lớn đến việc làm và thu nhập của người dân, đặc biệt là người nông dân. Nhưng hiện có rất nhiều HTX không phát huy hết được hiệu quả của mô hình kinh tế tập thể. Họ rất yếu về mặt tài chính và đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn nhiều hạn chế trong lĩnh vực kinh doanh. Từ khi bước vào thời kỳ đổi mới và hội nhập, tỉnh Phú Yên đang trên đà phát triển, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ đạt chất lượng cao. Tuy nhiên, không có nhiều HTX có thể đáp ứng được các yêu cầu trên. Theo tôi nguyên nhân là do cấu trúc của HTX bởi HTX thành lập nhằm hướng đến điều “nhiều người có thể đạt được những gì một người không thể đạt được”, nhưng nhiều HTX vẫn chưa phát huy hết thế mạnh của mô hình kinh tế tập thể.

Một lý do khác nữa là các HTX còn nghèo. Phí điều lệ và các khoản thu khác từ xã viên không tạo được nguồn tài chính vững mạnh cho HTX tái đầu tư sản xuất, kinh doanh. Thêm vào đó các ngân hàng ngần ngại khi cho HTX vay vốn. Cũng không thể trách ngân hàng sao lại thờ ơ với HTX bởi hầu hết các HTX không có các ý tưởng cũng như kế hoạch kinh doanh mang tính khả thi để thuyết phục ngân hàng giúp họ. Lý do cuối cùng là trình độ và nhận thức của xã viên vẫn còn yếu. Qua những lần đi thực tế các HTX, tôi thấy nhiều xã viên có kỹ thuật thành thạo và làm việc rất chăm chỉ nhưng vẫn chưa được trang bị các kiến thức kinh tế hiện đại như: xây dựng kế hoạch, chiến lược marketing, quản lý, hoặc sử dụng chưa thành thạo máy tính, mạng Internet... Thêm vào đó là tâm lý “ngại cái mới, ngại thay đổi” của xã viên. Đặc biệt, các HTX đang thiếu những cán bộ trẻ có năng lực và năng động. Điều đó cũng có nghĩa là HTX sẽ mất đi một lượng lớn chất xám, những nhà lãnh đạo có tài, có khả năng hướng nền kinh tế tập thể phát triển mạnh trong tương lai.

* Thời gian đến, tổ chức sẽ tập trung vào các hoạt động nào, thưa ông?

- Thời gian qua, DED đã hợp tác rất tốt và cử chuyên gia của tổ chức đến làm việc tại Liên minh HTX tỉnh Phú Yên. Hai đơn vị đã triển khai các hoạt động như: hỗ trợ đào tạo nghề theo định hướng lao động, điều tra khảo sát nắm bắt nhu cầu thực tế cần đào tạo và hội thảo về nhu cầu cần đào tạo bồi dưỡng ở một số HTX; tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn về thiết kế sản phẩm mẫu, kỹ thuật chăm sóc và trồng cây cảnh nghệ thuật, lớp kế toán nghiệp vụ tín dụng nội bộ cho các HTX, tập huấn kỹ năng lập dự án, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh cho cán bộ các HTX… Thời gian tới, DED sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Liên minh HTX tỉnh Phú Yên thông qua việc nâng cao số lượng, chất lượng các hoạt động hỗ trợ HTX, đặc biệt là hoạt động đào tạo nâng cao năng lực cán bộ HTX, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh gắn với trách nhiệm xã hội của các HTX.

* Xin cảm ơn ông!

XUÂN HUY - THANH DIỄN (thực hiện)