Từ khi bọn đế quốc và phong kiến áp bức nặng nề ở nước ta, nhân dân Hòa Trị (huyện Phú Hòa) phải chịu cảnh cơ cực, đói nghèo. Ngoài tô cao, tuất nặng, thuế khóa trăm bề, nhân dân còn bị bắt đi phu làm đường ở Tây Nguyên, làm hầm đèo Cả, làm đập Đồng
 |
| Một góc xã Hòa Trị - Ảnh: T.HIẾU |
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, núi Sầm (xã Hòa Trị) là điểm mà địch chiếm đóng nhằm ngăn chặn quân ta tấn công xuống Tuy Hòa. Quân và dân xã Hòa Trị đã chung sức chung lòng phá vỡ những âm mưu của địch.
Ông Nguyễn Xuân ở phường 5 (TP Tuy Hòa), lúc bấy giờ là Đại đội trưởng Đại đội 202 thuộc Tỉnh đội Phú Yên, là người chỉ huy trận đánh vào tối 25/10/1965 tiêu diệt Tiểu đoàn Biệt động quân 23 của ngụy. Người cựu chiến binh 83 tuổi này vẫn còn minh mẫn. Ông kể: “Năm 1965, Mỹ - ngụy thấy quân ta liên tục đánh ép xuống Tuy Hòa nên điều động Tiểu đoàn Biệt động quân 23 từ Bình Định vào chốt tại núi Sầm nhằm ngăn chặn không cho quân ta tấn công xuống. Trước tình hình đó, tỉnh có chủ trương phá vòng kẹp của địch nên đưa Đại đội 202 xuống đánh để làm bàn đạp tiến xuống Tuy Hòa. Nhờ được sự ủng hộ và bảo bọc của nhân dân Hòa Trị trong hành trình khảo sát trận địa mà trong trận đánh vào tối 25/10/1965, quân ta tiêu diệt Tiểu đoàn Biệt động quân 23 của ngụy, 3 tên người Mỹ tham mưu trận đánh bị chết, còn thiếu tá Khuê, người chỉ huy của quân ngụy thì bị thương, chạy trốn ở xóm Ao thuộc xã Hòa Trị. Quân ta làm chủ toàn bộ núi Sầm, làm bàn đạp tiến xuống Tuy Hòa. Sau trận đánh này, một số anh em thương vong. Nhiều người dân, dân công trong xã nhiệt tình đưa số anh em bị thương và hy sinh lên trên Cẩm Tú xã Hòa Kiến (TP Tuy Hòa) để chữa trị, chôn cất”.
Sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, cũng như những địa phương khác, xã Hòa Trị đối mặt với nhiều khó khăn, thiếu thốn. Tuy nhiên, phát huy truyền thống yêu nước, xây dựng quê hương, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hòa Trị đã tập trung phát triển sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng như điện, trường, đường giao thông... Đến nay, Hòa Trị đã có bốn trường học đạt chuẩn, trong đó Trường THCS Lương Văn Chánh là trường đạt chuẩn quốc gia đầu tiên của tỉnh Phú Yên.
Trong xây dựng nông thôn mới, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Hòa Trị đã đẩy mạnh việc kiên cố hóa giao thông nông thôn từ nhiều nguồn vốn khác nhau. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, Hòa Trị đã kiên cố hóa trên 17km đường nông thôn với kinh phí hơn 15 tỉ đồng. Đến nay, nhiều thôn ở xã này đã bê tông trên 80% các trục đường chính, trên 70% các trục đường ngang, đưa xã dẫn đầu huyện Phú Hòa về chương trình bê tông hóa giao thông nông thôn. Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Trị Nguyễn Sơn cho biết: “Từ nay đến năm 2014, xã sẽ kiên cố hóa tất cả các tuyến đường lớn và sau 2014 tiếp tục kiên cố hóa các con hẻm”.
Hằng năm, nhờ sông Ba mang phù sa về bồi đắp, đất đai ở Hòa Trị màu mỡ, thích hợp cho việc trồng lúa, hoa màu. Người dân nơi đây đa phần trồng lúa. Bà con cần cù lao động, tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thâm canh cây trồng, vật nuôi. Bên cạnh đó, địa phương quan tâm đến việc kiên cố hóa kênh mương nội đồng, đến nay đã kiến cố hóa 8km kênh mương nội đồng, làm mới, sửa chữa các ga đập, cầu và hệ thống thủy lợi nội đồng, đảm bảo trên 95% diện tích lúa hai vụ của xã được chủ động tưới tiêu. Toàn xã có trên 1.000ha lúa hai vụ, năng suất từ 75-89,7 tạ/ha.
Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Trị Nguyễn Sơn cho biết: “Từ năm 2011-2015, xã Hòa Trị thực hiện mô hình thí điểm xây dựng nông thôn mới. Hiện nay, xã đã hoàn thành 12/19 tiêu chí. Xã tập trung các nguồn lực, kinh phí hỗ trợ, sự đóng góp của nhân dân…, cố gắng đến năm 2015 đạt 19/19 tiêu chí nông thôn mới và sau năm 2015 tiếp tục thực hiện để các tiêu chí đó bền vững. Hiện mức thu nhập bình quân ở Hòa Trị trên 8,5 triệu đồng/người/năm, nằm trong tốp đầu ở huyện Phú Hòa”.
Hòa Trị đang khởi sắc. Toàn xã có 5 thôn, trên 5.000 hộ với gần 20.000 người. Tỉ lệ hộ nghèo giảm từ 8,7% năm 2005 xuống còn 4,27% cuối năm 2009. Năm 2010, xã Hòa Trị được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Ông Nguyễn Khóa, 60 tuổi, ở thôn Phụng Tường 2 (xã Hòa Trị), nói: “Tôi tin tưởng vào Đảng và chính quyền địa phương. Những năm qua, các phong trào, đóng góp của xã, gia đình tôi đều tham gia đầy đủ. Những năm tới, tôi tin tưởng xã Hòa Trị sẽ thực hiện tốt mô hình nông thôn mới để đời sống người dân ngày càng được nâng cao hơn nữa, xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh, hiện đại”.
TRUNG HIẾU
