Trong một vài lần đi tour với các bạn ngoài tỉnh (chương trình có hướng dẫn viên của các đơn vị lữ hành) đến thăm những danh thắng của Phú Yên, tôi nghĩ mà lo. Lo vì những thông tin cơ bản mà hướng dẫn viên thông tin cho cả đoàn không thật sự chuẩn.

Trong một lần cùng đoàn khách đi tham quan gành Đá Dĩa (Tuy An), cô hướng dẫn viên du lịch của một khách sạn rất mơ hồ khi khách hỏi quãng đường từ Tuy Hòa đến gành Đá Dĩa bao nhiêu cây số. Cô này trả lời đầy bối rối: Khoảng 30km! Khách địa phương khác chưa đến gành Đá Dĩa lần nào thì không thắc mắc, nhưng với nhiều du khách trước đó đã biết về gành Đá Dĩa thì thông tin kia hoàn toàn bất ổn và khiến khách không tin tưởng. Vì nếu tính ước chừng thì quãng đường từ Tuy Hòa đến gành Đá Dĩa phải 40km. Thông tin sai lệch những 10km là điều không thể chấp nhận đối với một hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp.

Một lần khác, trong một tour đi cụm danh thắng, di tích Đá Bia, Vũng Rô, Mũi Điện, hướng dẫn viên du lịch giới thiệu thông tin tổng quan về những địa danh mà đoàn sắp đến. Gần đến núi Đá Bia, anh hướng dẫn viên nói: Đây là đỉnh núi thiêng của tỉnh Phú Yên, là Thiên Nam đệ nhất trụ. Ngày xưa, ông cha ta đã lấy đỉnh Đá Bia làm cột mốc phân chia ranh giới giữa Đại Việt và Chiêm Thành. Đây là vùng đất trấn biên mà ông cha ta đã mở rộng bờ cõi vào phía Nam… Thông tin đến đây coi như ổn. Chẳng biết cao hứng hay mơ hồ kiến thức, anh này phang luôn một câu khiến những người có chút ít hiểu biết đều bất ngờ. Anh hướng dẫn viên nói: Có một nhà thơ nổi tiếng, nhưng tôi quên tên (?!), khi đến đây đã có thơ rằng: “Từ độ mang gươm đi mở cõi/Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”! Nghe câu này nhiều người không khỏi ngỡ ngàng “bụm miệng”. Vì ai cũng biết đây là câu thơ nổi tiếng trong bài thơ Nhớ Bắc của thi tướng Huỳnh Văn Nghệ người tỉnh Biên Hòa (nay là Bình Dương).

Hai tình huống trên đây cho thấy một điều, đội ngũ hướng dẫn viên du lịch ở các đơn vị lữ hành có không ít người còn mơ hồ với những kiến thức cơ bản về những danh lam thắng cảnh, nhất là các kiến thức về văn học, lịch sử gắn với các di tích, danh thắng.

Tầm quan trọng thông tin của hướng dẫn viên du lịch đối với du khách là rất lớn. Với khách du lịch thì đây có thể là nguồn thông tin chính thống, mặc dù trước đó họ có thể đã tìm hiểu sơ qua ở kênh nào đó trên mạng. Hướng dẫn viên du lịch cần thông tin đúng đến du khách là yêu cầu bắt buộc. Chỉ cần một lần nói sai mà du khách biết được thì họ sẽ không tin nữa. Thà rằng thành thật nói không biết khi du khách hỏi về vấn đề nào đấy, chứ đừng tự ý nói những điều mình chưa rõ.

Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch Phú Yên đã phát hành tập sách Du lịch Phú Yên, giới thiệu khái quát tất cả những danh thắng, di tích, làng nghề, lễ hội, đặc sản… trên địa bàn tỉnh. Có thể xem đây là cẩm nang cơ bản trong việc thông tin hướng dẫn du lịch. Dĩ nhiên, đối với một hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp chừng ấy là không đủ, mà cần sưu tầm tìm hiểu thêm những tài liệu liên quan để làm phong phú hơn, thu hút thuyết phục hơn cho du khách. Điều tối kỵ với hướng dẫn viên du lịch là “diễn cương”, thông tin lệch lạc không biết rõ nguồn!

THẾ NHƠN