Đợt mưa lũ kéo dài trong tháng 11 vừa qua, rơi đúng vào mùa thu hoạch cà phê ở các xã miền núi huyện Sông Hinh, khiến bà con gặp nhiều khó khăn. Đằng sau niềm vui được mùa, người trồng cà phê ở đây phải đối mặt với việc tư thương ép giá, giá thuê nhân công tăng cao, đường vận chuyển nông sản bị hư nặng...

Nông dân xã Ea Bar (Sông Hinh) thu hoạch cà phê. – Ảnh: V.THÙY

GIAN NAN VẬN CHUYỂN

Trong những ngày qua, con đường chính vận chuyển hàng nông sản từ Nông trường cà phê Ea Bá đến ĐT645 gần như bị tê liệt. Ông Vũ Đức Phong, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Bá cho biết những cơn mưa đầu tháng 11 rơi vào đúng thời điểm cà phê chín rộ, hàng ngày có hàng trăm lượt ô tô, xe công nông… qua lại để chở cà phê. Bên cạnh đó, cả ngàn nhân công từ khắp nơi trong huyện đi xe máy về đây hái thuê, khiến con đường đất nối từ vùng cà phê Ea Bá với bên ngoài bị nghiền nát. Đất đỏ trơn trượt, nhiều đoạn bùn ngập quá đầu gối, xe máy không dám đi, ô tô chẳng dám vào.

Việc vận chuyển cà phê chỉ còn trông chờ vào những chiếc xe công nông hoặc máy cày gắn rơ moóc. Những nhà không có điều kiện thì dùng xe máy được “độ” xích vào bánh để tăng ma sát với mặt đường trơn trượt. Anh Nguyễn Văn Huệ ở Nông trường cà phê Ea Bá, cho biết: “Với gần 2ha cà phê, mỗi ngày gia đình tôi không dưới chục lần “tăng bo” từng bao, len lỏi, luồn lách gần 2km mới vận chuyển được đến nơi thu mua. Cà phê chín thì phải hái, bất kể trời mưa gió, không hái quả rụng sẽ bị nước cuốn trôi hết”.

Cách đây hàng chục năm, Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Bá làm một chiếc cầu gỗ (người dân thường gọi là cầu Ea Mkeng) để người và xe máy qua lại, còn các loại xe tải đi dưới nước. Đến nay cây cầu này đã bị hư hỏng nhiều, nếu có người đi xe máy chở theo một bao cà phê hạt thì người đầu bên kia phải nhường đường, nếu không cầu sẽ bị sập. Nhiều người dân ở đây cho biết, vào những ngày cao điểm phải đợi cả tiếng đồng hồ mới qua được cầu. Khổ nhất là lúc trời mưa to, nước chảy mạnh, các loại xe chở hàng không dám qua đành phải vác từng bao cà phê sang xe khác ở đầu bên kia suối.

Ông Trần Công Quyền ở thôn Chư Sai (xã Ea Trol) cho hay, toàn thôn có gần 300ha cà phê đã thu hoạch, năm nay năng suất đạt khá, giá cao, bà con mừng thầm. Nhưng mưa hoài không dứt, chở cà phê đi bán thì đường đi không được, chở vòng qua Ea Trol thì đường xa, tư thương ép giá thấp hơn từ 8 đến 10 giá. Vất vả nhất là những vùng trồng cà phê ở xa đường giao thông như thôn Chư Blôi (xã Ea Bar), con đường đất dài hơn 5km, xe không chở hàng đi còn khó nói gì đến chở nông sản. Ngay cả những loại máy cày, công nông cũng “bó tay”. Ông Lê Văn Vinh, Trưởng thôn Chư Blôi, cho biết: “Con đường duy nhất dẫn vào thôn vốn đã bị cày xới bởi xe công nông, máy cày cộng với mưa lớn đã gây sạt lở khiến đường vận chuyển bị tê liệt. Hiện trong thôn có hàng tấn cà phê tươi đã thu hoạch nhưng đành bỏ thối, nếu cố vận chuyển ra ngoài thì chi phí sẽ cao hơn cả giá bán. Khổ nhất là học sinh, mỗi lần đi học phải vác xe đạp vài cây số, mất 2-3 tiếng đồng hồ mới ra tới lớp”.

Ông Vũ Đức Phong, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Bá, nói: “Trước vụ thu hoạch cà phê năm nay, công ty đã chi hơn 100 triệu đồng để tu sửa đường vận chuyển, nhưng do mưa liên tục kéo dài đúng vào thời điểm thu hoạch rộ, cộng với nhiều xe vận chuyển tải trọng lớn, nên đường bị hư hỏng nặng”.

GIÁ NHÂN CÔNG TĂNG CAO

Cũng như các năm trước, năm nay việc tìm nhân công hái cà phê không khó bởi các chủ vườn đã có lực lượng nhân công “ruột”. Chỉ tính riêng tại Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Bá, lực lượng thu hái cà phê dao động 700-800 người. Những người này chủ yếu từ các huyện đồng bằng lên. Tuy nhiên, các chủ vườn vẫn đau đầu vì giá thuê nhân công tăng. Ông Đinh Công Thiệu ở thôn Chư Plôi (xã Ea Bar) cho biết: “Gia đình tôi có 6ha cà phê với sản lượng khoảng 120 tấn. Năm ngoái thời tiết thuận lợi, giá thuê hái cà phê là 1.000 đồng/kg. Năm nay do trời mưa dài ngày, đường sá đi lại khó khăn nên nhân công hái cà phê đòi tăng giá, chúng tôi phải chấp nhận trả 1.400 đồng/kg. Với sản lượng 120 tấn, tiền công tôi phải trả cho nhân công là 168 triệu đồng, cao hơn năm ngoái 48 triệu đồng”.

Người dân xã Ea Bar (Sông Hinh) vận chuyển cà phê qua cầu Ea Mkeng gặp nhiều khó khăn. - Ảnh: V.THÙY

Mỗi buổi chiều, khi các loại phương tiện ùn ùn chở cà phê từ rẫy về, thì những người hái thuê cà phê cũng đi từng tốp trở về. Chị Mười ở xã Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa) nói: “Đã ba năm nay, năm nào tôi cũng cùng hơn 10 người nữa lên đây hái cà phê cho vợ chồng cô Lý. Tuy là người quen, nhưng do giá cả đắt đỏ, thứ gì cũng lên vùn vụt nên công hái cũng tăng lên. Nhờ vườn cà phê của vợ chồng cô Lý sai trái nên bình quân mỗi ngày tôi hái được khoảng 180kg, thu nhập hơn 250.000 đồng”.

Ông Vũ Đức Phong, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Bá, cho biết: “Tổng sản lượng toàn vùng khoảng 10.000 tấn quả tươi, với giá nhân công như hiện nay thì các chủ vườn phải bỏ ra 14 tỉ đồng để chi trả tiền thuê nhân công thu hái cà phê. Đó là chưa kể chi phí vận chuyển cũng tăng cao…”.

CÀ PHÊ BỊ ÉP GIÁ

Không chỉ gian nan bởi con đường vận chuyển nông sản, những cơn mưa lớn trong tháng 11 vừa qua đã gây nhiều thiệt hại cho người trồng cà phê. Ngoài việc quả chín bị rụng, nước cuốn trôi, chi phí cho việc thuê công hái cà phê cũng đội lên khá cao, trong khi đó giá cà phê thì bị tư thương ép từ 8-10 giá. Chị Hoàng Thị Thủy, đội 2, Nông trường cà phê Ea Bá cho biết: “Vào những ngày thời tiết thuận lợi, gia đình tôi khoán công hái từ 800-1.000 đồng/kg quả tươi, còn những ngày mưa dầm, ướt lạnh công hái tăng lên 1.400 đồng/kg. Giá bán cà phê hiện nay là 6.200 đồng/kg… Trong những ngày gần đây, giá cà phê tươi đột ngột tụt xuống thấp”. Ông Ngà, đội 3, Nông trường cà phê Ea Bá nói: “Tôi chở 2 bao cà phê gần 70kg nhưng tới đâu cũng chẳng ai mua, chở ngược về nhà thì đường lầy lội khó đi, không có nắng cà phê phơi không được sẽ thối, nên cuối cùng đành chấp nhận bán cho tư thương với giá 3.800 đồng/kg. Ngay cả vào những thời điểm giữa mùa, nhiều tiểu thương vào các thôn xa như đội 4, đội 5, đội 6, Chư Blôi mua cà phê chỉ với giá 4.000-4.500 đồng/kg”.

VĂN THÙY – NGỌC CƯỜNG