Hiện nay, đa số HTX ở Phú Yên hoạt động với quy mô nhỏ lẻ, vốn ít, thiếu nhân lực có trình độ cao. Các HTX nông nghiệp chỉ tập trung làm dịch vụ khuyến nông, hỗ trợ xã viên về trồng trọt nên doanh thu đem lại không cao. Các HTX kinh doanh tổng hợp chú trọng mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh đa ngành nghề nhưng lại đầu tư dàn trải, tràn lan dẫn đến không đủ vốn để tái đầu tư cũng như đổi mới thiết bị, công nghệ nên rất khó phát triển.
 |
|
HTX Tin học và Thương mại (TP Tuy Hòa) - một trong số các HTX kiểu mới ở Phú Yên - Ảnh: X.HUY |
Trong khi đó, tại các tỉnh duyên hải miền Trung, những vùng có khí hậu, thổ nhưỡng tương đối giống Phú Yên, đã xuất hiện nhiều HTX phát triển sản xuất - kinh doanh đơn ngành. Nhờ làm ăn bài bản, chuyên nghiệp nên nguồn thu của những HTX như vậy ngày càng tăng. Có thể kể ra một số đơn vị điển hình như HTX rau sạch (Ninh Thuận), HTX dệt chiếu (Quảng
Thực ra, ở Phú Yên cũng đã manh nha xuất hiện một số mô hình HTX kiểu mới như: HTX tin học, HTX môi trường, HTX xây dựng, HTX kinh doanh chợ, HTX khai thác khoáng sản… Tuy nhiên, phần lớn HTX kiểu này do một thành viên tự sáng lập, rất ít thành viên góp vốn nên chỉ hoạt động trên danh nghĩa HTX, còn thực tế không khác gì một công ty tư nhân.
Từ trước đến nay, hoạt động khai thác đá luôn diễn ra một cách tự phát, bất chấp sự ngăn cấm của các cơ quan chức năng. Hoạt động này do các hộ dân địa phương ở gần mỏ đá, tự liên kết với nhau, phân chia địa bàn để khai thác tràn lan, dẫn đến lãng phí tài nguyên. Trước tình hình đó, Liên minh HTX Phú Yên đã vận động người dân sống gần các mỏ đá liên kết với nhau để thành lập các HTX khai thác, chế biến đá chẻ Hòa Xuân. Nhờ làm ăn có tổ chức nên dù chỉ làm ngày nắng, không làm ngày mưa, năng lực khai thác, chế biến đá ở HTX luôn đảm bảo ở mức cao. Trung bình mỗi tháng, chưa kể tiền thưởng, mỗi lao động thu nhập 1,8-2 triệu đồng. Nhờ đó, hoạt động khai thác, chế biến đá chẻ nói chung dần đi vào ổn định.
HTX Tin học và Thương mại Minh Phong là đơn vị duy nhất ở tỉnh Phú Yên tham gia hoạt động tin học và có uy tín trong giới tin học ở TP Tuy Hòa. Với nhiều dịch vụ uy tín, chuyên nghiệp như chăm sóc, bảo hành, trung bình mỗi ngày, một nhân viên ở đây sửa hơn 5 máy vi tính gặp trục trặc. Thu nhập của các thành viên ở đây khoảng 1,7-2,2 triệu đồng/tháng. Thu nhập như vậy được cho là cao, nhất là trong hoàn cảnh các HTX khác hiện gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh doanh dịch vụ.
Hiện nay, các HTX kiểu mới đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc vay vốn ưu đãi. Mặt khác, các HTX này đang gặp phải tình trạng rất nhiều thợ giỏi, nhân viên có năng lực đã qua đào tạo, có chuyên môn nghiệp vụ, chỉ làm việc một thời gian rồi chuyển nghề hay đầu quân chỗ khác, làm ảnh hưởng lớn đến quá trình hoạt động của HTX. Trong khi đó, hiện các HTX này vẫn chưa được hỗ trợ bất cứ khoản nào về đào tạo nghề cho lao động nông thôn cũng như hỗ trợ vốn từ phía nhà nước; quá trình cấp phép khai thác diễn ra quá chậm, gây ảnh hưởng không nhỏ cho việc sản xuất kinh doanh của HTX.
Lâu nay, nhiều HTX tập trung vào những ngành cần nhiều vốn, dẫn đến chôn vốn như kinh doanh vận tải, xăng dầu mà quên đi những ngành khác cần vốn ít vẫn có thể phát triển. Tuy nhiên, để phổ biến và nhân rộng các HTX loại này cần phải có những chiến lược, định hướng cụ thể, nhất là sự quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện từ phía các sở ngành, địa phương. Hiện nay, việc khuyến khích và nhân rộng mô hình các HTX kiểu mới có vai trò quan trọng trong việc đưa kinh tế tập thể ngày một đi lên.
BẢO PHƯỚC
(Liên minh HTX Phú Yên)
